ჰინდი ნინა: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ღოზი 18:
'''ჰინდი''' ([[დევანაგარი|დევ.]] हिन्दी) — [[ინდოარიული ნინეფი|ინდოარიული ნინაშ]] ჯოხოდვალა, ვარდა ნინეფიშ [[დიალექტური კონტინუუმი]], გოფაჩილიე [[ინდოეთი]]შ ოორუე დო ცენტრალურ რეგიონეფს<ref>Shapiro (2003), [http://books.google.com/books?id=jPR2OlbTbdkC&pg=PA251&vq=%22not+insignificant+numbers+of+speakers%22&dq=hindi+uttar+pradesh&as_brr=3&sig=u5CAclp7Je0ntylfM04B2YgYboc p. 251]</ref>.
 
ორაგადუე დონეს ნინეფი ჰინდი დო [[ურდუ]] პრაქტიკულო ვეშხვეებუაფჷნა<ref>cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/619612/Urdu-language|title=Urdu language&nbsp;— Britannica Online Encyclopedia|publisher=Britannica.com|date=|accessdate=2011-12-18|archiveurl=http://www.webcitation.org/6HT0MG4WI|archivedate=2013-06-18</ref> (ქძ. [[ჰინდუსტანი]]). ნინა ურდუ თით გინშხვავებუ ჰინდიშე ნამდა, ურდუს ბრელი მუდანობათ არაბული დო სპარსული ნოსისხებუნორსხებუ ზიტყვეფი დო [[არაბული ანბანი]] უღუნჷ, მუჟანსჷთ ტრადიციულ ოჭარალე ჰინდის — [[დევანაგარი]]შ ანბანი.
 
== ჩინებეფი ==
ღოზი 44:
ჰინდი გჷმირინუანს ანბანს, ნამუთ წჷმარინუანს სანსკრიტული ანბანიშ [[დევანაგარი]]შ გოფაჩილ ფორმას (გეძინელიე 8 ფონემა). ანბანს 54 სრულფასუანი ასო-შანიე. არსებენს მიარე დუმახვარაფალი დო დიაკრიტიკული შანი დო ლიგატურა.
 
[[სანსკრიტი|სანსკრიტული]] დევანაგარი წჷმარინუანს თ.გ. ლაწკარამ ჭარალუას. ირ წორხონარამიშ ემაშანალი ფონემა (გჷშაკერძაფილი შანეფიშ მოხ) თხილერი წესიშობურო იკითხირუაფჷ გეჸვენჯი მერკე ხონარამიშ अ ''a''–იშ ელაჸუნაფათ. ალმახანურ ჰინდიშ ჭარალუას თე თხილერ წესის თარო ორხველჷ (თიან ხოლო ნორთობური) ხვალე სანსკრიტიშე ნოსისხირინორსხებუ ზიტყვეფი. დო კინე მუ ჰინდი–ჭარალუას საართო უნივერსალური წესიშ მეჯინათ წორხონარამი ლაწკარიშ დო ზიტყვაშ ბოლოს (ირნერი დიაკრიტიკული შანიშ უმუშო) თე მერკე अ ''a''–შ უმუშო გჷმირაგადუაფუ. თენა ნორთობურო ართულენს გოთინილ (ლაწკარამ) კითხირს, მუშენ-და მიარეფონემიან ზიტყვეფს ლაწკარეფიშ ზუსტი გოთანჯუა შხირას ნინაშ მუჭოთ ოდაბადეშ ნინაშ რჩქინას ითოლიწონენს დო დჷმაგურაფალშო ტრანსკრიფციაშ საჭირებას ქიმინჷნს. თაჸურეშე გიშულირი, ალმახანური ჰინდი–ჭარალუაქ ხვალე პიჯალურო შილებე ლაწკარამ ჭარალუათ იკოროცხუასინჷ.
 
<big>'''წორხონარამეფი'''</big>
ღოზი 56:
ड़ ''ṛa'' ढ़ ''ṛha''.
 
თაშნეშე ჭურჭულიშ მოხვარათ გოფაჩილი <big>'''გეძინელი ასოეფი'''</big>, ნამუთ სპარსულ–არაბულშე ნოსისხერნორსხებუ ფონემეფს გჷმოხანტუნსჷნ:
 
क़ ''qa'' (ყ) ख़ ''Kha'' (ხ) ग़ ''ġa'' (ღ) ज़ ''za'' फ़ ''fa'' (ალმახანურ ჰინდის ჭურჭულს უმენტაშო ვახვარენა თი ტენდენციათ, ნამდა მოჩამილი ნოსისხერინორსხებუ ფონემეფი ჰინდიშო დაჷმახასიათაფალი ხვალამა ასო–ბგერეფო წჷმირაგადუაფუ: क ''ka'' ख ''kha'' (ქ) ग ''ga'' ज ''ja'' (ჯ) फ ''pha'' (ფ)).
 
<big>'''ხონარამეფი'''</big>
ღოზი 74:
ऐ ''ai'' (წორხონარამწკჷმა პოზიციას – ै) औ ''au'' (წორხონარამწკჷმა პოზიციას – ौ).
 
'''<big>გვერდოხონარამეფი</big>''' (ხვალე სანსკრიტიშე ნოსისხერნორსხებუ ზიტყვეფს):
 
ऋ ''ṛ'' (წორხონარამწკჷმა პოზიციას – ृ) ॠ ''ṝ'' (წორხონარამწკჷმა პოზიციას – ॄ, ჟირხოლო პრაქტიკულო გჷმირაგადუ მუჭოთ ''რი'') ऌ ''ḷ'' (წორხონარამწკჷმა პოზიციას – ॢ) ॡ ''ḹ'' (წორხონარამწკჷმა პოზიციას – ॣ, ჟირხოლო პრაქტიკულო გჷმირაგადუ მუჭოთ ''ლი'').
ღოზი 80:
თეშ მოხ, ჰინდის რე '''<big>გეძინელი</big>''' (თაშ ფთქუათ: დიაკრიტიკული) <big>'''შანეფი'''</big>:
 
ხონარამიშ უკული ფონემეფი ङ ''ṅa'' ञ ''ña'' ण ''ṇa'' न ''na'' დო म ''ma'' შხირას გჷმიხანტუ შანეფით ँ ვარდა ं, სანსკრიტიშე ნოსისხერნორსხებუ კანკალე ზიტყვას წორხონარამს ह ''ha'' ურჷ ფორმა ः .
 
გჷშაკერძაფილი შანი ् – წორხონარამს "უფაჩუნს" თიშ ლაწკარამ ხონარამს अ ''a''.
 
ინგლისური ნინაშე ნოსისხერნორსხებუ ზიტყვეფს ხონარამიშ [ɒ] გჷშახანტუაფალო არსებენს შანი ॅ, სამანგ. डॉक्टर ''ḍôkṭar'' (doctor).
 
თაშნეშე არსენებს მიარე <big>'''ლიგატურა'''</big>, ანუ წორხონარამეფიშ ართიანშა გჷნობუნაფაშ შედეგო მეღებული ასო–შანეფიშ ფორმა. არძაშე შხირიე სუმი თინეფშე:
ღოზი 106:
=== ნინაშ ნორთეფი ===
ჰინდის რე 10 [[ნინაშ ნორთეფი|ნინაშ ნორთი]]:
(ტერმინოლოგია, მუშო ოკო რაგადი, სანსკრიტული ნინაშე რე ნოსისხერინორსხებუ, თეშ, მუჭოთ ბრელ ევროპულ ნინას – ლათნურიშე)
# [[არსებითი ჯოხო]] — संज्ञा ''saṁjñā''
# [[ჟილართი ჯოხო]] — विशेषण ''viśeṣaṇa''