ბრიტანეთიშ იმპერია: გინორთი გინოჯინეფს შქას

'''ბრიტანეთიშ იმპერია''' — [[დომინიონი|დომინიონეფიშ]], [[პროტექტორატი|პროტექტორატეფიშ]], [[კოლონია|კოლონიეფიშ]], [[მანდატი|მანტადეფიშ]] დო შხვა ტერიტორიეფიშ ართობა, ნამუეფსჷთ [[გოართოიანაფილი ომაფე]]შ ხეშუულება იფაჩუდჷნ. იმპერიას გაჭყაფუ მეჩჷ ზუღაშმელენურ ოპალუეფქ დო ოვაჭარე ჭურჭულეფქ, ნამუეფიშ დორსხუაფა [[ინგლისი|ინგლისიქ]] [[XVI ოშწანურა|XVI]] – [[XVIII ოშწანურა|XVIII]] ოშწანურეფს მახუჯჷ. გომორძგვილობაშ კონკაშ ბორჯის ბრიტანეთიშ იმპერია მოსოფელს ფართობიშ მეჯინათ უდიდაში იმპერია რდჷ დო მოსოფელიშ უთარაშ სახენწჷფოს წჷმარინუანდჷ.<ref>Ferguson 2004b</ref> [[1913]] წანაშო, ბრიტანეთიშ იმპერიას გოლინა უღუდჷ 412 მილიონ ადამიერშა (თიმ ბორჯიშო მოსოფელიშ მახორობაშ 23%),<ref>[[British Empire#refMaddison2001|Maddison 2001]], pp. 97 "The total population of the Empire was 412 million [in 1913]", 241 "[World population in 1913 (in thousands):] 1 791 020".</ref> ხოლო ტერიტორიისტერიტორიაშ ფართობი იყორდჷ 35,500,000 კვ.კმ<ref>[[Rein Taagepera]] (September 1997). [http://www.jstor.org/stable/2600793 "Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia"]. ''[[International Studies Quarterly]]''. '''41''' (3): 502. <nowiki/>[[Digital object identifier|doi]]:[[doi:10.1111/0020-8833.00053|10.1111/0020-8833.00053]]. Retrieved 25 August2016.</ref> (ხმელეთის 24%),<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html#Geo "The World Factbook — Central Intelligence Agency"]. ''www.cia.gov''. Retrieved 10 September2016. <q>land: 148.94 million sq km</q></ref>მუშ შედეგო გოართოიანაფილ ომაფეშ პოლიტიკური დო კანონმადვალე სისტემა, თეშ მუჭოთ ნინეფიშმენცარობაქ დო კულტურაქ მოსოფელს ფართოთ გიფაჩჷ, არძაშე უმოსო ჸოფილ კოლონიეფს დო დომინიონეფს. იმპერიაშ „ორქოშ ხანს“ თის მიშინუანდეს, მუჭოთ „იმპერიას, ნამუსჷთ ბჟა დღას ვალმურსჷნ“ ({{lang-en|The empire on which the sun never sets}}) — უდიდაში ფართობიშ გეშა, დღაშ არძანერ ბორჯის ბრიტანეთიშ იმპერიაშ ართ ტერიტორიას ბჟა იშენით ბარჩხალანდჷ.

[[დიდი გეოგრაფიული მეგორაფეფი]]შ ბორჯის, [[XV ოშწანურა|XV]] დო [[XVI ოშწანურა|XVI]] ოშწანურეფს [[ესპანეთიშ იმპერია|ესპანეთიქ]] დო [[პორტუგალიაშ იმპერია|პორტუგალიაქ]], ზუღაშმელენი მეგორაფეფიშ პიონერეფქ, მეგორაფეფიშ პროცესის დიდი ზუღაშმელენი იმპერიეფიშ დორსხუაფა მახუჯეს. მალას თინეფიშ სამანგას ქეგიანუესქჷგიჸანეს [[ინგლისი|ინგლისიქ]], [[საფრანგეთი|საფრანგეთიქ]] დო [[ნიდერლანდი|ნიდერლანდეფქ]]: სუმ ევროპულ სახენწჷფოქ დორხველური კოლონიეფი ქჷდარსხუეს მუჭოთ [[ამერიკა]]ს, თეშ [[აზია]]ს.<ref>[[British Empire#CITEREFFerguson2004b|Ferguson 2004b]], p. 3.</ref> [[XVII ოშწანურა|XVII]] დო [[XVIII ოშწანურა|XVIII]] ოშწანურეფს აბანი უღუდჷ მიარე ლჷმას მაჸვენჯი ევროპულ ქიანეფს შქას, ნამუეფიშ შედეგო ინგლისიქ (მოგვიანაფათ [[უნიაშ აქტი (1707)|1707 წანაშ ინგლის-შოტლანდიაშ უნიაშ აქტიშ]] შედეგო წჷმოქიმინელი [[გოართოიანაფილი ომაფე]]) დომინანტი კოლონიალური იმპერიათ გჷნირთჷ ამერიკას დო აზიას.