ნერვული სისტემა: გინორთი გინოჯინეფს შქას

'''ნერვული სისტემა''' ({{lang-la|nervus}} — ნერვი) — ბიოლოგიური სისტემა, ნამუთ აკმოდირთუ '''ცენტრალური''' ([[დუდიშ ტვინი|დუდიშ]] დო [[გაგაჩიშ ტვინი]]) დო '''პერიფერიული''' ანუ ვეგეტატიური ნორთეფშე. ცენტრალურ ნორთის ორხველჷ დუდიშ დო გაგაჩიშ ტვინი; პერიფერიულს – ნერვული ნოსქვეფი, თინეფშე გიშულირი ნერვეფი დო ნერვული ბეჭილეფი. ვეგეტატიური ნერვული სისტემა წჷმორინაფილი რე სიმპატიკური დო პარასიმპატიკური ნაორთეფით. თინეფიშ ქიმინჯალა ურთიართსააწმარენჯო რე, სამანგათ სიმპატიკური ნერვული სისტემა აჭყანიერენს დო აშხირენს გულიშ რიტმულ მუშობას, პარასიმპატიკური — თის მჷთმოჩალუნს. დუდიშ ტვინი წარმოდგენილიაწჷმორინაფილიე მოგრძომოგჷრძე ტვინით, ხიდითხინჯით, ნათხემით, შუაშქა ტვინით, შუამდებარეშქამადვალუ ტვინით დადო დიდი ნახევარსფეროებითგვერდოსფეროეფით. თავისდუდიშ ტვინს შქირუ ნივთიარობა ზოხო ნაშაყარაშ სახეთ მუთმოფხვადჷნა ჩე ნიფთიარობაშ დინოხოლე. შქირუ ნიფთიარობა ტვინს დო ნათხემს მუკი-მუკი გოძუგოძჷ დო აკმოქიმინუნსაკმოქიმინჷნს დუდიშ ტვინიშ ხოკოს, ედომუშამი ნერვული სისტემა წჷმორინაფილი რე ნერვული მორშვეფით. თინა ონინალუონინალჷ ორგანიზმიშ ელმოლწკჷმა მერგეშუას დო დინოხოლენი ართიანობაშ გარზებას. ნერვული სისტემა აკოგაფათ ურთულაში რე დო მიარეჸურე ფუნქციეფს არსულენს: ოგინაფე ორგანოეფიშ მეშქაშობათ მეთმურსხუანს ორგანიზმის ელმოლწკჷმა, არეგულირენს ირ ორგანოშ ფუნქციეფს, აკმანწყუნსაკმანწყჷნს შხვადოშხვა ორგანოეფიშ მუშობას ართიანწკჷმა, გჷთმოპიჯანს [[არზუანობა]]ს, [[ზიტყვება]]ს, [[შვენა]]ს, ემოციეფს დო შხვა ფიზიკურ პროცესეფს.

ნერვულ ნორშვის აკმოქიმინუნსაკმოქიმინჷნს ნერვული კურთხუეფი, ნამუეფსჷთ [[ნეირონი|ნეირონეფი]] ჯოხო. ნეირონეფს ელმოლს გოძუგოძჷ მორჩილი თ.ჯ. ალმაშარე კურთხუეფი, ნამუეფით არსულენა ოჩამურ ფუნქციას, თინეფს გლიური კურთხუეფი ჯოხო.

თინეფი ნეირონეფშე ვითშახ უმოსი რე. ნეირონი აკმოდირთუ რსხულშე დო თიშე ეშანთირელი ალნაფალეფშე. ალნაფალეფი რე ჟირი სახეშ: დენდრიტეფი, ნამუეფით ჯაშნერ დოჸალერი სტრუქტურას აკმოქიმინუნს დო ართი ნეირონიშ შვანს შილებე მიარე რდასინრდასჷნ; მაჟირა სახეშ ალნაფალა რე აქსონი. ირ ნერვულ კურთხუს ხვალე ართი აქსონი უღუ დო უმოსი გჷრძე რე ვინდარო დენდრიტეფი.

'''ნერვული იმპულსი''', ნამუთ რსხულიშ შხვადოშხვა ნორთის შხვადოშხვანერი ანალიზატორით აღიქმებუ, დენდრიტეფიშ მეშქაშობათ მეურს ნეირონიშ რსხულშა, სოდე მუთმოხვადუ თე ინფორმაციაშ გოანალიზაფა დო ომანგე ფიზიოლოგიური გამაშ ფორმირეაფა, ნამუთ პერიფერიას გიფაჩუ აქსონეფიშ მეშქაშობათ. აქსონეფს შხირ შვანს მუკი-მუკი გოდგუგოდგჷ ჩე ფერიშ დაცხი, ნამუსჷთ მიელინიშ დაცხი ჯოხო. ნერვულ სისტემას შქირუ ფერი გოპიჯელი რე დენდრიტეფიშ დო ნეირონეფიშ რსხულეფიშ გვერთეფო, ჩე ფერი — აქსონეფიშ გვერთეფო.