დუდიშ ტვინი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დუდიშ ტვინი დუდიშ ხოკოშ ხვრელეს რე. თიშ გჷმნართეფი რე: [[მოგჷრძე ტვინი]], [[დუდიშ ტვინიშ ხინჯი|ხინჯი]], [[ნათხემი]], [[შქა ტვინი]], [[შქამადვალუ ტვინი]] დო [[დუდიშ ტვინიშ დიდი გვერდოსფეროეფი|დიდი გვერდოსფეროეფი]]. დუდიშ ტვინს, თეშ მუჭოთ [[გაგაჩიშ ტვინი|გაგაჩიშ ტვინს]] ინოდგჷ ჩე დო შქირუ ნიფთიარობეფიღვანდეფი. ჩე ნიფთიარობაღვანდი მიკმაშქვაფალ რეფს წჷმოქიმინუნს. თინეფი დუდიშ ტვინის გაგაჩიშ ტვინწკჷმა, თაშნეშე დუდიშ ტვინიშ ნორთეფს ართიან მეთმურსხუანს. შქირუ ნიფთიარობაღვანდი ზოხოთ იშაყარუ — ბირთვეფიშგვირზილეფიშ სახეთ — ჩე ნიფთიარობაშღვანდიშ დინოხოლე იშაყარუ. თეშ მოხ, შქირუ ნიფთიარობაღვანდი ტვინიშ გვერდოსფეროეფს დო ნათხემს მუკი-მუკი გოდგუ დო აკმოქიმინუნს დუდიშ ხოკოს.

მოგჷრძე ტვინი დო ხინჯი გაგაჩიშ ტვინიშ გაგჷნძორება რე, რეფლექსურ დო მიკმაშქვაფალ მუშობურობეფს არსულენს. მოგჷრძე ტვინიშ დო ხინჯიშ ბირთვეფიგვირზილეფი ოჭკომალიშ დორცუაფას, [[გური]]შ ქიმინჯლას დო შხვა პროცესეფს არეგულირენა. ტვინიშ თე გჷმნართეფწკჷმა რე მერსხილი კანკუაშ, ყინტუაშ, წუალაშ რეგულირაფა, თაშნეშე [[დჷმათხილეფონი რეფლექსეფი]]: გურიშრია, გოჩიონუა, ხვალუა.

უშქაშეთ მოგჷრძე ტვინიშ ჟილეშე იდვალუაფუ [[ნათხემი]]. თიშ ჟინპიჯი წჷმოქიმინელი რე შქირუ ნიფთიარობათღვანდით — ხოკოთ, ნამუშ დინოხოლე ჩე ნიფთიარობასღვანდის იდვალუაფუ ბირთვეფიგვირზილეფი. [[ნათხემი]] ცენტრალური ნერვული სისტემაშ მიარე გჷმნართის მითმიარსხუ. [[ნათხემი]] წკანიტილ ოყარაფე აქტეფს არეგულირენს. მუჟამსჷთ ნათხემიშ ნორმალურო მუშობა აკოცენსჷნ, ადამიერეფი ოდინუანა ზუსტი, აკონწყილი ყარაფეფიშ დო რსხულიშ წონაწორობაშ ასქილადაფაშ ხანთის.

მოგჷრძე ტვინი, ხინჯი დო შქა ტვინი აკმოქიმინჷნს ტვინიშ ღერს. თაჸურეშე გიშმურს დუდიშ ტვინიშ 12 ჭკობა ნერვი. ნერვეფი ტვინს დუდს მადვალუ ოგინაფე ორგანოეფწკჷმა, კუთეფწკჷმა დო ჯარკვალეფწკჷმა მიორსხუანს. გაგაჩიშ ტვინიშ უშქაშე გაგჷნძორაფა რე. თაქ შქირუ ნიფთიარობაღვანდი გვერთათ იშაყარუ - ბირთვეფოგვირზილეფო. თაშ იდვალუაფუ შურიშღალაშ, გურიშ მუშობაშ, ოჭომალიშ მარცუაფალი სისტემაშ, ყინტუაშ, წუალაშ, კანკუაშ, ხვალუაშ, ჩიონიშ, შიკინუაშ, ეკოღალაფაშ, ჩელამურნტინაფაშ, ლეზვაშ გჷმაღალე ცენტრეფი.

ადამიერიშ ტვინიშ ჯგირო გოვითარაფილი დიდი გვერდოსფეროეფი [[შქა ტვინი|შქა]] დო [[შქამადვალუ ტვინი|შქამაფვალუ]] ტვინს ფორჷნს. დიდი გვერდოსფეროეფიშ ჟინპიჯი — ხოკო — შქირუ ნიფთარობაშეღვანდიშე რე წჷმოქიმინელი. ხოკოშ გიმე იდვალუაფუ ჩე ნიფთიარობაღვანდი, ნამუშ სისქას იდვალუაფუ ხოკოშგიმენი ბირთვეფიგვირზილეფი. გვერდოსფეროეფიშ ჟინპიჯი გოპუჭკონილი რე. ღარეფი დო კარკატელეფი ოშქაშეთ 2000—2500 სმ² — შახ ხოკოშ ჟინპიჯიშ ფართობის იკენს. თე ფართობიშ 2/3-შე უმოსი ინოტყობინელი რე ღარეფს. ხოკოს 14 მილიარდშახ ნერონი რე.