ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

'''ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტი'''- ადმინისტრაციული რაიონი ბჟადალ [[საქორთუო|საქორთუოს]], [[სამარგალო-ჟინ შონე|სამარგალო-ჟინ შონეშ]] რეგიონს. [[1917]] წანაშა ამდღარი ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტიშ ტერიტორია მიშეშჷ [[ქუთეში|ქუთეშიშ]] გუბერნიაშ [[ზუგდიდი|ზუგდიდიშ]] მაზრაშა, [[1921]] წანაშ საქორთუოშ ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დორთუალათ კჷნე ზუგდიდიშ მაზრას რე, [[1930]]-[[1963]] წანეფს ზოხორინელი რაიონი რდჷ, [[1963]]-[[1964]] წანეფს მიშეშჷ ცხაკაიაშ რაიონშა, [[1965]] წანაშე ზოხო რაიონი რე ამდღარი სანძღოეფით.

ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტის ბჟაეიოლშე ომძღჷ [[მარტვილიშ მუნიციპალიტეტი|მარტვილიშ]], ბჟადალშებჟადალუშე [[წალენჯიხაშ მუნიციპალიტეტი|წალენჯიხაშ]], ოორუეშე [[მესტიაშ მუნიციპალიტეტი|მესტიაშ]], ობჟათეშე [[სენაკიშ მუნიციპალიტეტი|სენაკიშ]] დო [[ხობიშ მუნიციპალიტეტი|ხობიშ]] მუნიციპალიტეტეფი. ადმინისტრაციულიადმინისტრაციულ ცენტრი რე [[ჩხოროწყუ|დაბა ჩხოროწყუ]].

ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტი იდვალუაფუაშაძჷ ბჟადალ [[საქორთუო|საქორთუოს]]. ტერიტორია რე გვალამი, ნამუთ იფაჩუ 200-შე 3000 მეტრაშა [[ზუღაშ დონეშეგეჸე|ზუღაშ გეჸეშე]].

რე სუსტასდაღარას დანაწევრებულიდორთილ რზენი დო გვალაშწოხლენეთი.

ნადუეფიშ ტომბა ეროზიული ლეხერეფით. მუნიციპალიტეტიშ უმაღალაში აბანი რე გვალა '''[[ომაჭირხოლე]]''' (3166 მ). მუნიციპალიტეტის იფაჩუ მიგარიაშ კირქუალური მასივი, სოდეთ ბრელი ფოქვი რე. (მაგ. გარახაშ, ნაზოდელავოშ, სავეკუოშ, ყალიჩონაშ კლასტოკარსტული ფოქვეფი დო კარსტული ფოქვი შურუბუმუ). ფოქვეფი გჷმორინაფილი რე [[ტურიზმი|ტურისტული]] თოლონჭაფუთ.

ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტიშ ტერიტორია დიდარიღმალიერი რე შხვადოშხვა სახეშ სასარგებლოორგეფაბალი წიაღისეულითონთხურეფით. ოფუტე [[მუხური|მუხურს]] დიდი მუდანობათ რე დოლომიტიშ, კირქუაშ დო ანდეზიტ-ბაზალტიშ საბადოობადე. ნერჩიშ მაკირიანებელო გჷმირინუაფუ ოფუტე [[თაია|თაიაშ]] აგრომადანეფი, ტკილი. მუნიციპალიტეტიშ ტერიტორიას რე საშენიოკიდალი ინერტული მოღეეფი. ლუგელაშ ლეხერს იდვალუაფუ „ლუგელაშ“ მინერალური წყარიშ გჷშაულარი აბანი, მინერალური წყარი გჷმირინუაფუ სამკურნალოთომკურნალებერო.

[[წყარმალუ|წყარმალუეფიშ]] რშვილი ფშხირი რე. მუნიციპალიტეტიშ ტერიტორიას თელ სიგჷნძას კვათჷნს წყარმალუ [[ხობწყარი|ხობწყარი]].

წყარალა უჩქჷ გაზარხულსაფუნს, მაღალგვალამ ზონას – გაზარხულ აფუნ-ზარხულს, წყარიშმოლაფეფი თელი წანაშ მალობასაშაბანს.

მუნიციპალიტეტიშ ტერიტორიას რე სამკურნალოომკურნალებერი მინერალური წყარი [[ლუგელა]], ნამუშ წყარშათ მიშურს კალციუმიშ ქლორიდი, ნამუშ მუდანობათ ოჭირინდუანს 45 გრამს ართ ლიტრას.

ჰავა ლამე სუბტროპიკული რე. რზენს უჩქჷ ლჷბუ ბზოთონჯი დო ხანგინძე ჩხე ზარხული. ნოლექეფიშ მაქსიმუმი მოურს დამორჩილ-ბზოთონჯის. გვალაშწოხლენეთის უჩქჷ ზომიეროკონიერო რგილი ბზოთონჯი დო ხანგინძე ტჷბუ ზარხული, დაბალგვალამ ზონას – ზომიეროკონიერო რგილი ბზოთონჯი დო ხანგინძე რგილი ზარხული, ოშქარგვალამ ზონას უჩქჷ ხანგინძე რგილი ბზოთონჯი დო რგილი კუნტა ზარხული.

[[ეგრისიშ ქჷნდჷრი|ეგრისიშ ქჷნდჷრიშ]] მაღალგვალამ ზონას თახმი ზარხულს მორკებული მკაცრიკონწარ ჰავა რე. რზენს [[იანარი|იანარიშ]] ოშქარი ტემპერატურა რე 3,5°C, ოშქარგვალამ ზონას –4°C, [[კვირკვე|კვირკვეშ]] ოშქარი ტემპერატურა რე 23-12°C, რზენს წანმოწანას ოშქარული

ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტის მახორუ უჯვეშაში ადამიერქ მუკილჷ არძა სტადია, ნამუთ თელქიანაშსაგებიოშ ისტორიას რე ჩინებული. შორეული კჷნოხონიშ ოხორუ ძირაფილი რე „ყალიჩონაშ“ დო ლეწურწუმეშ ჸურეეფს. ძირაფილი რე პიჯწუმოლასჷრელი ქუალეფი, [[თაია|თაიას]] დო [[მაჟირა ჭოღა|მაჟირა ჭოღას]] ძირაფილი რე ქუაშ მოღეეფი, არგუნი დო ბურჭული. შინელი მოღეეფი [[პალეოლითი|პალეოლითიშ]] დო [[ენეოლითი|ენეოლითიშ]] ბორჯიშ რე. ოფუტე [[ოჩხომური|ოჩხომურს]], წყარმალუ ოჩხომურიშ მარძგვანი პიჯის იძირჷ გვიან-ბრინჯაოშ დო ორდოიან-რკინაშ ბორჯიშ ნაღოლემი განძიქ 140-შახ ნიბთით. განძი რე ჯვ. წ.ე-თ I ანთასწანურაშ დაჭყაფუშ, ნამუთ გჷმირკვიუ [[სიმონ ჯანაშია|სიმონ ჯანაშიაშ]] ჯოხონობაშ სახენწჷფო მუზეუმიშ არქეოლოგიური ექსპედიციაქ.

ოფუტე [[ჭოღა|ჭოღას]] [[1972]] წანას პროფესორ დავით ხახუტაიშვილიშ დუდობათ დედასურუ ქურა-სახელოსნოს ნოსქჷლედეფიშ, [[რკინა|რკინაშ]] ანჯარეფიშ (იარაღეფიშ), ოკიდალი მოღეეფიშ, რკინაშ მადანიშ დო შხვადოშხვა მოღეეფიშ არსებოვაქჸოფაქ, ნამუეფით ქრონოლოგიურო ჯვ.წ.ეკ. VIII-IV ოშწანურეფით ითარიღებუ.

[[არქანჯელო ლამბერტი|არქანჯელო ლამბერტი]] „სამარგალოშ ეჭარუას“ ჭარჷნს: „ტეხჷრს მოჸუნს ხოფი, (ხობწყარი), ნამუთ დიდარიღმალიერი რე ჩხომეფით დო ოულარი რე ნიშეფით.“ მუხურიშ დო თაიაშ ტერიტორიას, გინოჩამათ, გინიშ „პომპიაშ შარა,“ ნამუთ მერსხუაფილი რე პომპეუსიშ ლჷმაწკმა ჯვ. წ. ე. 65 წანას. შილებე, პომპეუს ტეხჷრიშ დო ხობწყარიშ გოხოლუას დოხორინელი ტერიტორიეფიშ გინულათ ქიმიშჷკონ, მაჟირა ვერსიათ, პომპეუსი რტინელი მაფას შინელი შარათ მეთხოზუდჷკონ. თენათ იდასურებუ, ნამდა ჯვ.წ.ე-შო პომპიაში შარა რდჷ თაქიანი მახორობაშ მიოულარი მუნეფიშ გოხოლუაშ დოხორინელი პუნქტეფშა.

'''სახენწჷფო ნიშნელობაშმენორსიშ შარეფიშ სიგინძა''':

სახენწჷფო ნიშნელობაშმენორსიშ შარა - 60 კმ; თაურეშე 35,4 კმ-ს ასფალტოასფალტი-ბეტონისბეტონიშ სამუშეფი რე შერსულებულიმოთებული;

აბანურიაკანური ნიშნელობაშმენორსიშ ხრეშამი შარეფიშ სიგინძა რე - 245 კმ.

ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტიშ ტერიტორია უნიკალურუნიკალური პიჯალეფს ირზენს ტურიზმიშ დო ოკურორტე მეუნროებაშმეურნოებაშ გავითარებაშოგოვითარაფაშო. ოფუტე [[მუხური]] ბაღანეფიშ კურორტიშ ჯოხოდვალათ რე ჩინებული, ფუნქციონირენს პანსიონატი 80 აბანშე, სამარგალოშ გვალონას შილებე ოგვალე დო სპელეოტურიზმიშ გავითარებაგოვითარაფა.

[[1989]] წანაშ მუნაჩემეფით ჩხოროწყუშ რაიონს გვალო 29,840 ადამიერი ოხორანდ, მარა [[1993]] წანაშ [[აფხაზეთიშ ავტონომიური რესპუბლიკა|აფხაზეთიშ]] ლჷმაშ უკული თიქ ოგნაფალოოგჷნაფალო მირდჷ თხოზინელეფიშ ხარჯშეხარჯშა.

თე რაიონს რე დაბადებულიდუნაბადი არტისტი [[აკაკი ხორავა]].

* [http://www.chkhorotsku.ge/ ჩხოროწყუსჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტისმუნიციპალიტეტიშ თვითმმართველობა]

* [http://khabume.ge/ ჩხოროწყუშა მეჯღვინელიმეჯღუნელი საიტი]

* [http://khabume.ge/?p=98 ჩხოროწყუსჩხოროწყუშ რაიონისრაიონიშ ტოპონიმიკა(ელექტრონული ვერსია)]