უდმურტეთი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

'''უდმურტეთიშ რესპუბლიკა, უდმურტეთი'''([[რუსული ნინა|რუს.]]: Удму́ртская Pеспу́блика; [[უდმურტული ნინა|უდმ.]]: Удмурт Республика) -— [[რუსეთიშ ფედერაცია|რუსეთიშ ფედერაციაშ]] სუბიექტი, მიშმურს [[ვოლგაშპიჯიშ ფედერალურ ოლქიშ]] აკოდგინალუაშა. ოორუეშე დო ბჟადალშე ომძღჷ [[კიროვი (ოლქი)|კიროვიშ ოლქი]], ბჟაეიოლშე — [[პერმი (აკანი)|პერმიშ აკანი]], ოჩხანეშე — [[ბაშკირეთი]] დო [[თათარეთი]]. გიჭყჷ 1920 წანაშ [[4 გერგობათუთა]]შე. უდმურტეთიშ რესპუბლიკაშ ნანანოღა რე – [[იჟევსკი]]

უდმურტეთი იდვალუაფუ ბჟაეიოლ ევროპაშ რზენიშ უძგაშაშ ბჟაეიოლ ნორთის, წყარმალეფს [[კამა|კამაშ]] დო [[ვიატკა|ვიატკაშ]] მალობეფს. ტერიტორიაშ უდიდაშუდიდაში ნორთი უკინებუ არკე-რზენეფს. ჰავა კონტინენტური რე, რგილი, თირამი ზოთონჯით დო ტიბუ ზარხულით. რესპუბლიკაშ ჰიდროგრაფიული ბონდღი ჯგირო რე გოვითარაფილი. [[კამა|კამაშ]] დო [[ვიატკა|ვიატკაშ]] მოხ, შხვა წყარმალუეფი რე [[იჟი]], [[ჩეპცა]], [[სივა]] და თ.უ. უდმურტეთიშ ტერიტორიას იდვალუაფუ [[ვოტკისკიშ წყარხვილუ]]შ ნორთი. დინოხურიში (წიაღისეული) რესურსეფშე მიპალუაფუ [[ნავთობი]], [[ტორფი]], არსებენს მინერალური წყარეფიშ გიშაულარეფი.

ამდღანერი უდმურეთიშ ტერიტორიას ოხორანდეს [[ფინურ-უნგრული]] მოდგუმაშკათეფიმოდგუმაშ კათეფი - ამდღანერი უდმურტებიშ კჷნოხონეფი. შქა ოშწანურეფს უდმურტეფიშ დიხეფი რუსულ სათაროეფიშ დო [[ყაზანიშ ოხანე|ყაზანიშ ოხანეშ]] შქას ნირზიშ საგანს წჷმარინუანდჷ. 1552 წანას, ოხანეშ დონთხაფაშ უკული, უდმურტეთიშ ტერიტორიაქ [[ყაზანიშ გუბერნია|ყაზანიშ]] დო [[ვიატკიშ გუბერნია|ვიატკიშ გუბერნიეფს]] შქას გირთჷ. უდმურტეფი ვოლგიაშპიჯიშ შხვა კათაწკჷმა ართო აქტიურო მონაწილენდეს [[სტეფანე რაზინი|სტეფანე რაზინიშ]] დო [[ემელიან პუგაჩოვი|ემელიან პუგაჩოვიშ]] ყაზახეფიშ არყებეფს. მა-20 ოშწანურაშ დაჭყაფუს დიჭყჷ რეგიონიშ ომრეწველეორეწუალე ემუშაფაქ (ათვისება), მუსჷთ მახორობაშ ნიშულამიშანულამი მიგრაციაქ მაჸუნუ. რუსეთიშ ოდუდეშა სხუნუეფიშ ხეშუულობაშ მოულაშ უკული, 1920 წანაშ 4 გერგობათუთას გეგმიცხადჷ უდმურტეთიშ (ვოტეფიშ) ავტონომიურ ოლქიშ გოჭყაფაშე, ნამუქჷთ 1934 წანაშ 28 ქირსეთუთაშე [[ავტონომიური სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკა|ავტონომიურ სხუნუეფიშ სოციალისტურ რესპუბლიკათ]] გეგმიცხადჷ. [[მაჟირა საგებიო ლჷმა]]შ პერიოდის უდმურტეთშა ევაკუირებულქ იჸუ ბჟადალ ფრონტიშპიჯი საწარმოეფიშ ნორთიქ, ნამუქჷთ რეგიონიშ ომრეწველეორეწუალე გოვითარაფასგოვითარაფა ხე შუშალაკობორკჷ. სხუნუეფიშ კავშირი ეკოცუმაშააკოცჷმაშა ჭიჭეთ ორდო, 1990 წანაშ [[20 ეკენიასეკენია]]ს, უდმურტეთიქ [[რუსეთიშ ფედერაციარუსეთი|რუსეთიშ ფედერაციაშა]] მიშულირ რესპუბლიკათ გეგმიცხდჷ.

უდმურტეთის გოვითარაფილი რე რეწუაშრეწუალაშ თიჯგუა ნიშულამიშანულამი დარგეფი, ნამუეფით რე [[მანქანაშენწყუალა]], ქიმიური, გაზიშ დო ნავთობიშ რეწუარეწუალა. რესპუბლიკაშ ტერიტორიას, ნოღა [[იჟევსკი|იჟევსკის]] იდვალუაფუ [[”იჟმაში”|”იჟმაშიშ”]] ქარხანა - ჩინებულ ოწარმე, ნამუთ ქექე დო სპეციალურ დანიშნულებაშდოშანულაფაშ ავტომანქანეფიშ მოხ, აწარმენდჷ ჩინებულ ავტომატურ ანჯარს [[აკ-47|აკ-47-ს]]; ამღა უტენს კალაშნიკოვიშ ტიპიშ და შხვა დაჩხირმაჸოთამუ ანჯარს.