დიხაშნწალუა: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ღოზი 1:
[[ფაილი:Quake epicenters 1963-98.png|მინი|250პქ|მარჯვნივ|გლობალური დიხაშნწალუეფი ეპიცენტრეფი 1963-1998 წანეფიშ მუნაჩემეფით]]
[[ფაილი:Global plate motion 2008-04-17.jpg|მინი|250პქ|დიხაუჩაშ ფილეფიშ ყარაფი]]
'''დიხაშნწალუა''' — ორთაშობური ბაძაძეფით გჷშაჭანაფილი [[დიხაუჩა|დიხაუჩაშ]] ჟიდოხიშ ძანძინი. დიხაშნწალუეფიშ უმენტაშობა დაღარი რე, შხირას თოლშა უმულაფუ რე ადამიერეფშო დო მუთუნინერ ფორას ვა გჷშმეჭანუანს. ნამთინე თინეფიშე დიდი პანჯუას გჷშმეჭანუანს, მუსჷთ კანკალეშა მოჸუნც ღურა ხოლო. დიხაშნწალუაშ სინძალიერა [[რიხტერიშ სინძალირეშ შკალა|რიხტერიშ შკალათ]] იზჷმუ. დიხაშნწალუა ჯინჯიერო, ტექტონიკური პროცესეფით რე გჷშაჭანაფილი. დიხაშნწალუაშ კერა დიხაუჩაშ გურიშ თი განს წჷმარინუანს, სოდეთ ქანეფს დიდი ხანიშ მალობას შაყარელი ენერგიაშ გინოხარგუა მუთმოხვადჷნ. დიხაშნწალუაშ სინძალიერესიძალიერა მაგნიტუდათ (რეღმეფიშ ოართე ენერგიათ) დო ბალეფით გჷშმეკოროცხუ. ბალიშ სიდიდა კერაშ სიტომბა დო მაგნიტუდაშა რე მიკობუნაფილი. დიხაუჩას ჟირი ჯინჯიერი სეისმური ორტყაფუ რე ჩინებული: ალპურ-ჰიმალაური დო წყჷნაროკიანური. [[საქორთუო]]შ ტერიტორია, მუჭოთ [[კავკაცია]]შ სეისმური რეგიონიშ უგმურთუ ნორთი, ალპურ-ჰიმალაურ სეისმოაქტიურ ორტყაფუს ორხველჷ. ჩქინი ქიანაშ ტერიტორია ოლებერი დიხაშნწალუეფიშ სინძალიერეთსიძალიერათ დო მოჸუნაფუ ნეგატიური მოღალუეფით, ართ-ართი ურთულაში რეგიონიერეგიონი რე დო 7-9 ბალიანიბალამი დიხაშნწალუეფიშ რისკიშ ზონას რე მორთინაფილი. დიხაშნწალუას შხირას მოჸუნც თიშით პროვოცირაფილი შხვა სტიქიური ჸოფირებეფი: [[ცუნამი]], [[მენწყერი]], [[სვიმონი|სვიმონეფი]], ღვარცოფი, დაჩხირი დო შხვა.
== თენა ინტერესუანიე ==
* [[1988]] წანაშ [[7 ქირსეთუთა]]ს [[სომხეთი]]შ ოორუე-ბჟადალს, სპიტაკის, 10 ბალამი დიხაშნწალუაქ მოხვადჷ. დიხაშნწალუაშ გეშა ედომუშამო მიჯილიკუ ნოღა [[სპიტაკი]]ქ, 58 ოფუტექ, ნორთობურო ნოღეფქ - [[ლენინაკანი]], [[სტეპანაკანი]], [[კიროვაკანი]] დო 300-შე უმოსი დოხორინელიდოხორინელ პუნქტიქ. მედინჷ, დოხოლაფირო, 25 ვითოშივითოშ კოჩიქ, ოდო 514 ვითოში ადამიერქ ჸუდეკარიშ უმუშო ქჷდოსქიდჷ. დიხაშნწალუაქ სომხეთიშ ტერიტორიაშ დახე 40% ქიკინდუ. ოლებერი ავარიაშ რისკიშ გეშა გაჩენდჷ სომხეთიშ ატომური ელექტროსადგჷმიშ მუშობაქ.
 
* [[1991]] წანაშ [[29 პირელი|29 პირელს]] საქორთუოს მოხვალამირ დიხაშნწალუაშ ეპიცენტრი [[საჩხერე|საჩხერეწკჷმა]] ხოლოს იდვალუაფუდჷ. დიხაშნწალუაშ სინძალიერესინძალიერა 9 ბალი რდჷ. ოფუტე [[ხახიეთი]]ქ (დიხაშნწალუაშ ეპიცენტრი) ედომუშამო მიჯილიკუ. თაქ ნძალიერინძალიერ ქუაცუმაქ იჸუ, მუქჷთ ნამითენგანს წყარმალუეფი გეგნოკილუ დო ხელობური ტობეფი გარჩქინჷ. დიხაშნწალუაშ გეშა დიქოსჷ ოხორინალ ჸუდეეფქ საჩხერეშ, [[ონი]]შ დო [[ამბროლაური]]შ რაიონეფს, დიგავალუ ჟიმოლენი [[იმერეთი]]შ დო რაჭაშ ოფუტეეფქ. ღურულეფიშ მუდანობა დიდი ვა რდჷ, თიშენ ნამდა დიხაშნწალუაშ ეპიცენტრი დოხორინელიდოხორინელ პუნქტეფიშე დოჩილითაფირო იდვალუაფუდჷ. თეწკჷმა, დიხაშნწალუაშ ბორჯის ადამიერეფიშ უმენტაშობა ომუშებუშა რდჷ ულირი დო ჸუდეეფს ვა რდეს.
 
* მერინაფილი მატერიარული გავალიშ დო ადამიერეფიშ ღურაშ მუდანობაშ მეჯინათ დიხაშნწალუა არძოშე მასშტაბული მუმაჯილიკარი სტიქია რე. დიხაშნწალუეფშე საგებიოს ირწანურო დოხოლაფირო 10 ვითოში ადამიერი დინუ. დიხაუჩას წარწმოწანასწარმოწანას ოშქარულო ართი კატასტროფული დო 100 მუმაჯილიკარი დიხაშნწალუა ხვადუ.
 
* საქორთუოს დიხაშნწალუეფიშ მაღალი აქტიურობათ ჯავახეთიშ ვულკანური გვალონა დო კავკაციონი გჷშმეგორუ.