სქესი

სქესი — ორგანიზმიშ მორფოლოგიურ დო ფიზიოლოგიურ შან-მუშობუეფიშ ართობურობა, ნამუთ უნარღელჸუენს თიშ კათაფას ახალ გამნარყეფიშ წჷმოქიმინუას დო მოდგუმაშო მონძაშური ინფორმაციაშ გჷნოჩამას. ქომოლი დო დადული გამეტეფიშ ესვარუათ მიღებუაფუ ზიგოტა, ნამუსჷთ აკმიკათუ რეკომბინირაფილი მონძეშური მასალაშ მოღვენი გინორთი ფორმეფი, ნამუთ დინდარ მასალას წჷმარინუანს ორთაშობურ გიშასხუნუაშო. ანდაკურთხუამ ორგანიზმეფს სქესობურ პროცესიქ სქესიშ რთული დიფერენცირაფა გჷნიცადუ. სპეციალურ (გენერაციულ) ორგანოეფს მუთმოხვადჷ კაბეტი ზჷმაშ უყარუ ვარ-და მერკეთ მაყარე დადული სქესიშ დო მორჩილი, უმენტაშო მაყარე ქომოლი სქესიშ გამეტეფიშ გჷმოქიმინუა.

ქომოლი გამეტა (სპერმა) მუმულუა დადული გამეტას (კვერცხუჯრედი)

ქილორი: კვარჩხანშე — დადული, მორძგვიშე — მუმული

ჩანარეფიშ უმენტაშ ნორთის დო კანაკლე ჩხოლარს ჟირხოლო ტიპიშ გამეტეფი გჷმიქიმინუ ართი დო იგივე ინდივიდის, ჩხოლარეფიშ უმენტაშობას — შხვადოშხვას, ნამუეფჷთ ომანგეთ ქომოლი დო დადული ფორმეფო ირთჷნა. ცანდსქესამი ინდივიდეფი ართიანშე გინორთა უღჷნა მაართაფონი დო მაჟირაფონი სასქესე შანეფით, რჯებათ. ჟირსქესამ ჩანარეფს დო ჰერმაფროდიტ ჩხოლარეფს დინოხოლენი ფაქტორეფიშ ქიმინჯალათ გენეტიკურო ართნერი კურთხუეფშე გჷმიქიმინუ დადული დო ქოლმოლი სასქესე ორგანოეფი. გიშმართჷნა სქესიშ პროგამურ, ეპიგამურ დო სინგამურ სხუნუას.

1). ინგლისარი სოციოლოგი ენტონი გიდენსი სხუნუნს სქესის, მუჭოთ „ბიოლოგიურ ვარ-და ანატომიურ გინორთის ოსურეფს დო ქომოლეფს შქას“, თინწკჷმა მუჟანსჷთ გენდერი გურიშხონარენს „ქომოლეფს დო დადულეფს შქას ჸოფური ფსიქოლოგიურ, სოციალურ დო კულტურულ გინორთეფს.

2). გურიშხონარენს ბიოლოგიას, ადამიერიშ გენეტიკურ დო ფიზიოლოგიურ მუშობურობეფს, ნამუეფით ოძირანს, ქომოლი რე თინა, დო დადულინ. ოსურიშ ვარ-და ქომოლკოჩიშ ბიოლოგიური სქესი სტატიკური რე ანუ თინა ვეთირუ, რე უნივერსალური დო არგამათ მერსხილი რე რეპროდუქციულ ფუნქციეფწკჷმა. შანულამი სქესობური გინორთი რე თინა, ნამჷ-და ოსურს შეულებუ ბაღანაშ ერჩქინა, ქომოლკოჩის — ვარი. ხოლო ართი სქესობური გინორთი თინა რე, ნამჷ-და, მუსკულატურა თარო უმოსი ანჯამი უღუ, ვინდარო ოსურს.

3). გჷთმოთანჯჷნს ოსურს დო ქომოლკოჩიშ შქას ანატომიურ დო ფიზიოლოგიურ გინორთეფს დო თე გინორთეფიშ რსხუს რეპროდუქციაშ კაკალწკჷმა. სქესი ბიოლოგიურო რე დეტერმინირაფილი (გოთანჯილი).