შაპურ I
შაპურ I — სასანიანეფიშ იმპერიაშ შაჰანშაჰი. თიში მართუალაშ ზუსტი პერიოდი უჩინებუ რე, მარა ისტორიკოსეფიშ უმენტაშობა თიში ხეშულობას 240-270 წანეფით ათარიღენს. რდჷ სასანიანეფიშ იმპერიაშ დუმარსხუაფალიშ არდაშირ I-შ სქუა. შაპურ I-შ მართუალა იხასიათებუ ხეშულობაშ კონსოლიდაციათ დო ტერიტორიული ექსპანსიათ.
| შაპურ I 𐭱𐭧𐭯𐭥𐭧𐭥𐭩 | |
 | |
| სასანიანეფიშ იმპერიაშ შაჰანშაჰი | |
|---|---|
| პოსტის გერინაშ ბორჯი | |
| 12 პირელი, 240 წანა – მესი, 270 წანა | |
| წიმოხონი | არდაშირ I |
| მონძე | ჰორმიზდ I |
| ნაღურა | 270 წანაშ მესი ბიშაპური |
| მუმა | არდაშირ I |
| ნანა | მუროდი ვარდა დენაგი |
| ალმასქუ | ხვარანზემი ალ-ნადირა (?) |
| სქუალეფი | ბაჰრამ I შაპურ მეშანშაჰი ჰორმიზდ I ნარსე შაპურდუხტაკ II (?) ადურ-ანაჰიდი |
| რელიგია | ზოროასტრიზმი |
აწარმენდჷ ლჷმეფს რომიშ იმპერიაშ მეხჷ დო თის მიდუღუ ნოღეფი ნისიბისი დო კარე. მარა 243 წანას, რესანეშ ლჷმას, შაპური დამარცხჷ რომიშ იმპერატორქ გორდიანე III-ქ. ართი წანაშ უკულ, მესიხეშ ლჷმას, შაპურ I-ქ ორჯგინჷ რომალეფს. რომიშ იმპერატორქ ფილიპე არაბიქ, შაპურიწკჷმა ქუდოდვუ ოთინჩალე ხეკულუა, ნამუსჷთ არძაშე უმოს საონჯღორო ხეკულუას უძახჷნა. რომქ სასანიანეფიშ იმპერიას გინუგჷ 500,000 დინარი დო სომხეთი დო მესოპოტამია სასანიანეფს დუთმუ.
252/3–256 წანეფს შაპურ I-ქ ქისარგებლჷ არეულუბათ რომიშ იმპერიას დო თიში მეხჷ მაჟირა ოურდუმე ექსპედიცია ქიდიჭყჷ, გემშეჭკირჷ დო გორჩუ ნოღეფი ანტიოქია დო დურა-ევროპოსი. 260 წანას, მასუმა ოურდუმე კამპანიას, შაპურქ დამარცხჷ დო ტყვეთ ხეშა ქაშეჸოთუ რომიშ იმპერატორი ვალერიანე. შაპური ხვალე ტერიტორიეფიშ ანექსიათ ვარდჷ დაინტერესებული, თის უმოსო ოინტერესუდჷ ტერიტორიაშ რჩუალა დო დიდი მუდანობათ ქონებაშ აშაჸოთამა.
260-იან წანეფს ძალამს გენძალიერჷ პალმირაშ მაფა ოდენატექ, ნამუქჷთ გეგნოკვათუ ევფრატი, გემშეჭკირჷ სასანიანეფიშ იმპერიაშ ტერიტორიაშა, მარა ნანანოღა ქტესიფონიქ ვეიაჭოფუ.
შაპური მუში მართუალაშ ბორჯის, ხემანჯღვერენდჷ შხვადოშხვა პროექტეფს. თიში ინიციატივათ ეიოგეს ზოროასტრული დაჩხირიშ ოხიდეფი, გაახალეს ნოღეფი დო შხვა.
შაპურ I-ქ ღურუ 270 წანას. თიში მონძე რდჷ მასუმა ქომოლსქუა ჰორმიზდ I.