ჰეროსტრატოსი (ჯვ.-ბერძენ. Ἡρόστρατος; ღ. ჯვ.წ. 356) — ეფესიშ მენოღალე კოჩი დო დაჩხირიშ ათმანტებელი. ჩინებულობაშ დო ირიათონი ჯოხოშ მაპალაფარო დოჭუ არტემიდაშ ოხვამე ჯვეშ საბერძნეთის[1].

არტემიდაშ ოხვამეშ ჭუალა

რედაქტირაფა
 
ოხვამეშ აბანი ამდღა

ჯვ.წ. 356 წანაშ 21 კვირკვეს ჰეროსტრატოსიქ დაჩხირი ათუნტუ ეფესის (ასე თურქეთიშ ტერიტორიას) არტემიდაშ ოხვამეს. ოხვამე ეიოგჷ ლიდიაშ მაფა კროესუსიქ მარმარილოშე, უმოსი ორდო კინი თი აკანს ეგაფილი შხვა დგჷმილიშ მანგიორო, ნამუქჷთ აკოცჷმილქ იჸუ წყარალაშ ბორჯის. ოხვამექ ეკჷდილქ იჸუ აბანობური ოსურღორონთიშ პატიშოცემელო, ნამუშ ჯოხოქ უკული გინირთჷ ბერძენეფშო არტემიდაქ, ჯინუაშ [2], ნონტყერეფიშ დო ხალაშ ოსურღორონთო. სიგირძას 130 მეტრა დო 18 მეტრიანი ათობიჯილი სჷმეტეფით, არტემიდაშ ოხვამე რდჷ ჯვეში ქიანაშ შქვით თოისერშე ართ-ართი.

უკულიანი ამბეეფი

რედაქტირაფა
 
არტემიდაშ ოხვამეშ მოდელი, მინიატურკიშ პარკი, სტამბოლი, თურქეთი

ჰეროსტრატოსის შურო ვა უფირქებუ მუში ჸურე დაჩხირიშ ათონტებაშ ვარაფა, ვარა ტყობინი. ჰეროსტრატოსიქ მიკართჷ კათას დო არძოშ გაგონებელო იცქვანდჷ მუში ნასაქვარით თიშ ცადებათ, ნამდა მუში ჯოხო უღურალო გინურთინუაფუდუკონი.

თეშნერი არზეფიშ კათაშ ოშქურინაფალო, ეფესიშ თარობაქ ჰეროსტრატოსის ღურა მეუსაჯჷ დო თეშ გალე ხოლო გეგნოჭყვიდჷ, ნამდა ოირიათოთ გეშულასუდესკო თიშ ჯოხო არძოშ შინაშე დო ოართეთ ისტორიაშე. თე ღანკით, ღურათ დასაჯებაქ იჸუ დოდგინელქ ეფესის ჰეროსტრატოსიშ ჯოხოშ შინაშენი. მარა, თარობაშ თე კონწარ ქიმინჯალას ვა გუცუდებუ ჰეროსტრატოსიშ ღანკი, თიშენ ნამდა ჯვეში ისტორიკოსი თეოპომპუსიქ ქენიჭარჷ თე ამბეეფი მუში წინგის — ელენიკას.

შინაფა კულტურას

რედაქტირაფა

ჰეროსტრატოსიშ ჯოხო იშინუაფუდჷ თელ კლასიკურ ლიტერატურას. ამდღანერ ნინეფს ჰეროსტრატოსი-თ იშინუანა მიდგა იჸინს, მიდგა მუთუნ გლახა, ვარა გვალო კრიმინალურ საქვარს ღოლანს ჯოხოშ მოპალაფაშ ღანკითჷნ.

გერმანული ნინას ჰეროსტრატოსი რე ჯოხოშ ჸუმენათ კრიმინალო გინორთელი კოჩი. ინგლისურო ხოლო ტერმინი ჰეროსტრატოსიშ ჩინებულობა (გიშარჩქინელობა, ჯოხო,) ორცხუ ჰეროსტრატოსის დო შანენს: "ჯოხო მუდგა ვარდასჷნ თიშ საშუალებათ". მაგალითო, მარკ დავიდ ჩეპმენქ, ნამუქუთ ჸვილჷ ჯონ ლენონინ, თქუ: "ჩქიმ ნაქიმინაშ მოღალუ თინა იჸი, ნამდა მა იპიქ ჩინებული კოჩი; მოღალუ თინა იჸი, ნამდა ჩქიმი რინა დითირუ დო მა მიბღენქჷ ქიანაშმადიდა თოჸუჯობას კათაშე." მარკ დავიდ ჩეპმენიშ ჩინებულობაქ შილებე იკოროცხას მუჭოთ ჰეროსტრატოსიშ ჩინებულობა.

კინოეფი დო ნაჭარეფი

რედაქტირაფა

ჟან პოლ სარტრიქ ჭარჷ კუნტა ამბე "ჰეროსტრატოსი" მუჭოთ თიშ გჷშარჩქინელი ნაჭარაშ 1939 წანას გჷშაშქუმალირი Le mur-იშ (მარგალურო "კიდალა") ნორთი. ათე ისტორიას ართი კოჩი მილამუანს რენდომულო [3] ჭყანიერობაშ დჷნოშურიშ ქიმინუას თი ღანკით, ნამდა გიშარჩქინელობა მიპალუკონ.

ეშ გალე, ჰეროსტრატოსი რე ავსტრალიარი რეჟისორიშ, დონ ლევიშ 1967 წანას გინნაღელი ბრიტანული კინო, ნამუსჷთ ულამუ დუდიშ ჸვილუა კათაშ წოხოლე.

ხოლო, "ჰეროსტრატუს" რე ართ-ართი ამერიკული კინო, გინოღალირი 2001 წანას, ნამუშ სცენარიშ წოროავტორი (არმენ ვატიანწკჷმა ართო) დო რეჟისორი რე რუბენ კოჩარი. კინოშ სიუჟეტი ენწყილი რე ჰეროსტრატოსიშ რინაშ მოდელშა.

ჰეროსტრატოსი შინელი რე ანდრეი ტარკოვსკიშ 1979 წანას გინოღალირ სხუნუეფიშ მენცარულ ფანტასტიკურ კინოს "სტალკერს".

1972 წანაშ ტრაგი-კომედია "დიჭყოლიდე ჰეროსტრატოსი!" გინოღალირი გრიგორი გორინიშე, ეთმოხანტჷნს ეფესის მოხვალამირ გჷმოგონებულ ამბეეფს.

როკ ბუნა "ინდიშ" ბირა "ჰეროსტრატოსი ბორჯიშ წინაღმდეგი" (ინგლისურო Herostratus vs. Time) ოწაწჷ ჰეროსტრატოსის დო თიშ ქიმინჯალეფს.