ბაკურიანი

ბაკურიანი
ქიანა	საქორთუო
აკანი	სამცხე-ჯავახეთი
მუნიციპალიტეტი	ბორჯომი
თემი	ბაკურიანი
კოორდ.	41°45′05″ ოორ. გ. 43°31′41″ ელ. გ. /
დაბა	1926 წანაშე
ცენტრიშ სიმაღალა	1700 მ
ოფიციალური ნინა	ქორთული
მახორობა	1879 კოჩი (2014)
ერუანული; აკოდგინალუა	ქორთუეფი 59 %; სომეხეფი 23 %; ოსეფი 10 %; რუსეფი 3,5 %; უკრაინალეფი 2,3 %
ორწუმობური; აკოდგინალუა	მართლმადიდებელეფი
ბორჯიშ ორტყაფუ	UTC+4
ტელ. კოდი	+995 367
ოფოსტე ინდექსი	1200
	ბაკურიანი

ზიტყვას „ბაკურიანი“ უღჷ შხვა შანულობეფი ხოლო, ქოძირით ბაკურიანი (მიარეშანულამი).

ბაკურიანი — დაბა ბორჯომიშ მუნიციპალიტეტის. ბაკურიანიშ თემიშ ცენტრი (დოხორელი პუნქტეფი: ბაკურიანი, ბაკურიანიშ ანდეზიტი, დიდი მიტარბი, მაჭარწყალი, პატარა მიტარბი, თორი, წინუბანი). წჷმარინუანს ბორჯომი-ბაკურიანიშ რკინაშარაშ ღოზიშ ბოლო პუნქტის. ბაკურიანს მეგორაფილი რე მეგალითური კულტურაშ ნოსქილედიშა, ასქილადირი რე ორდოიანი ფეოდალური ხანიშ ოკულტე დგჷმილი „პანტნარიშ ოხიდა“. ბაკურიანი პოპულარული ოგვალე დო ოთხილამურე კურორტი რე.

გეოგრაფია

ბაკურიანი იდვალუაფუ თრიალეთიშ ქჷნდჷრიშ ოორუე კართეს, წყარმალუ ბაკურიანისწყალიშ (გუჯარეთისწყალიშ ნადუ) წყარპიჯის, ზუღაშ დონეშენ 1700 მ, ბორჯომშე 30 კმ-იშ მოჩილათას.

ბაკურიანი გოფაჩილი რე თ.ჯ. ბაკურიანიშ ქვიბილიშ ოსხირს, ნამუთ ვულკან მუხერიშე ეშნაგორგოთა ლავათ რე აკოგაფილი. ჰეერი ზუღაშ ლამეშე ზჷმოერო ლამე კონტინენტურშა გინმალი რე, ზოთონჯი - რგილი, თირამი უჩქჷ, ზარხული - ხანგჷნძე. ოშქაშე წანმოწანური ტემპერატურა 4,3 °C, ღურთუთას — 7,2 °C, მარაშინათუთას — 15 °C. ნოლექეფიშ მუდანობა 734 მმ წანმოწანას. თირიშ ოფორუ (64 სმ სისქაშ) ქირსეთუთაშ დაჭყაფუშე მელახიშ ბოლოშა.

ბაკურიანიშ ელ-მოლს ჩანს გიგიბი ტყა. დაბაშ გოხოლუა ტერიტორიეფს აკოგაფილი რე ბაკურიანიშ ბოტანიკური ბაღი.

ისტორია

ბაკურიანიშ მაართა მახორუეფი უკრაინალეფი რენა. 1816 წანას ბორჯომიშ ლეხერს უკრაინალეფიშ 460 ფანიაქ ქჷდიხორჷ. თაჸურეშე 80-შახ ფანიაქ ბაკურიანს, დოსქილადირქ თორის დო ანდეზიტის. უკრაინალეფი ჯა-ტყაშ დაბუშებას მუშენდეს. აბანური ჯაშ მასალა მიშჷ გერმანიაშა მუსიკალური მიოგამალეფიშ ოკთებელო. ბაკურიანს ასეშა რე ასქილადირი აბანეფი, ნამუეფსჷთ „ყურუმსეფს“ (ჸუნგა რუსეფი) უძახჷნა.

XVIII ოშწანურას, ოდაბადეშე ნტებულ უკრაინალეფს თე დაბას ოხორუანდეს. ბაკურიანიშ ისტორია მიარსხუ ბორჯომიშ მინერალური წყარეფიშ პოპულარალას XIX ოშწანურას. მინერალურ წყარქ, მუში მასქილადე მუშობურობაშ გეშა, ხვილაფაშ ცენტრის ქჷმოხვადჷ. რუსეთიშ მაფა ალექსანდრე II-ქ 1871 წანას ბორჯომიშ ლეხერი მუშ ჯიმას, მიხაილ რომანოვს გინოჩჷ. 1890 წანაშე, „ბორჯომიშ“ წყარიშ ოწარმე გინობუნა იჭყაფჷ. 1898-1901 წანას გემიშეჸონეს ბორჯომ-ბაკურიანიშ ინწროლიანდაგამი რკინაშარა, ნამუქჷთ ბაკურიანიშ გოვითარაფაშ ოსხირი გაჭყჷ. რკინაშარაშ ჸოფაქ, 1902-1910 წანეფს, კოხტაგორაშ ფერდის, როლოვიშ დო ფომინიშ დუდალათ, მაღალგვალაშ ბოტანიკური ბაღიშ აკოგაფა გალექინჷ.

ევროპას ოთხილამურე სპორტიშ ბუმი რდჷ დო საორთუოშა ახალმოულირი გიორგი ნიკოლაძექ, მუშ მაჸალეეფწკჷმა ართო ოთხილამურე სპორტიშ პოპულარიზაციაშ ორცება იჭყაფჷ. თინა მაართა რდჷ, ნამუქჷთ ბაკურიანშა მაართა ქორთუ მოთხილამურეეფი მიჸონჷნ. 1926 წანას, ბაკურიანს დაბაშ სტატუსიქ მიაჩჷ.

1934 წანას, პროლეტარული ტურიზმიშ დო ექსკურსიეფიშ ჯარალუაქ იჯარათ გეჭოფჷ უკულიანს ბაღანეფიშ სანატორიუმიშ დგჷმილი დო თექ ოგვალე-ოთხილამურე სკოლა დო ზოთონჯიშ ფიზკულტურაშ ჸუდე ქჷდარსხუეს. 1935 წანა ბაკურიანიშ, მუჭოთ ოთხილამურე ცენტრიშ, დაბადებაშ წანა რე. ღურთუთაშ დაჭყაფუს თაქ უკვე მიარე კათა რდჷ. ქჷმორთეს მოლენკავკაციაშ ინდუსტრიული ინსტიტუტიშ სტუდენტეფქ, ნამუეფით გოართოიანაფილი რდეს ინსტიტუტიშ ოთხილამურე სექციას. ინსტიტუტიშ დუდკოჩიშ, ბოჯგუაშ ხენწყუალათ, სტუდენტეფიშ ოწვართალი შაყარუეფქ ბაკურიანს ტრადიციათ გჷნირთჷ. თე პერიოდის ბაკურიანშა მიშეს ქართიშ ომედიცინე ინსტიტუტიშ დო სახენწჷფო უნივერსიტეტიშ მენაჸონეფი.

2005 წანას ბაკურიანი წჷმორინაფილი რდჷ 2014 წანაშ ზორთონჯიშ ოლიმპიური ლაჸაფეფიშ მენძელობაშ ართ-ართ კანდიდატო.

კურორტი

ბაკურიანი ჩინებული ოგვალე-კლიმატური კურორტი დო ოერეფოშქაშე შანულობაშ ოგვალე-ოთხილამურე ცენტრი რე. 1932 წანას გინწყჷ მაართა ოთხილამურე ბაზაქ. ბაკურიანშე კოხტაგორაშ გვალას (1,3 კმ) დო ცხრაწყაროშ ჸალაიბონს (3,5 კმ) გოჸუნაფილი რე ობაგირე რზალეფი, აკოგაფილი რე ოათხილამურე ტრამპლინეფი. დიდველიშ ოთხილამურე რზალეფს ქიმინჯენს ხელუანური გოთირიანაფა. ქიმინჯენს კინოთეატრი.

ფაქტორეფი რე: გვალაშ ჰეერი, ბჟაშ ხანგჷნძე ბარჩხალუა (2052 სთ წანმოწანას) დო ულტრაიაიაშფერი ჩხორიეფიშ მაღალი რადიაცია.

ომედიცინე წურაფა: ლიმფადენიტი, შუროღალე ორგანოეფიშ ქრონიკული ვატუბერკულოზური ლახარეფი, ზისხირმერკალა (ანემია).