ვახუშტი ბატონიშვილი
ვახუშტი ბატონიშვილი (ბაგრატიონი; დ. 1696, ქართი — ღ. 1757, მოსკოვი), ქორთუ გეოგრაფი, ისტორიკოსი დო კარტოგრაფი. ვახუშტი რდჷ ქართლიშ მაფაშ, ვახტანგ VI-შ სქუა. ფრანგი მეშარეშ, შარლ პეისონელიშ ჩინებათ, მუშ ნანა ჭკორი ყაზახიშ სქუა ჸოფე.
ვახუშტის ქორთულწკჷმა ართო უჩქჷდჷ ფრანგული, ლათინური, თურქული, ბერძენული, რუსული, სომეხური ნინეფი. 1717 წანას ვახუშტიქ ჩილო ქიმიჸონჷ მარიამ აბაშიძე. ვახუშტი აქტიური პოლიტიკოსი რდჷ ქართლიშ ომაფეს. 1722 წანას, ვახტანგ VI-შ განჯას რინაშ ბორჯის, ქართლიშ ომაფეშ მანჯღვერო რდჷ დოტებული. 1724 წანას ვახტანგ VI-ს ქაჸუნჷ რუსეთშა. თაქ გათუ მუშ ისტორიოგრაფიული ნახანდი „აღწერა სამეფოსა საქართველოსა“(„საქორთუოშ ომაფეშ ეჭარუა“), ნამუთ საქორთუოშ გობუნელი ისტორია რე უჯვეშაშ ბორჯიშე XVIII ოშწანურაშ მაართა გვერდშახ. ვახუშტი საქორთუოშ პრობლემეფს ურსხუანს მოსოფელიშ პრობლემეფს. ნახანდის გჷშაკერძაფილი აბანი უკჷნებჷ საქორთუოშ პოლიტიკური დო ეთნიკური ართოიანობაშ იდეას. ვახუშტი ბატონიშვილიშ ისტორიაშ მაართა პერიოდიშ წყუ რე „ქართლის ცხოვრება“ („ქართლიშ რინა“), მაჟია წყუ უმოსო ორიგინალური რე.
ვახუშტიშ გჷმორკვიებაშ ართ-ართი თარი საგანი რდჷ გეოგრაფია. მუქ მუჩეს საქორთუოშ ისტორიული ტერიტორიაშ მაართა დეტალური ეჭარილობა დო გეოგრაფიული ატლასეფი. ვახუშტი ბატონიშვილიშ რუკეფს ავტორი შურდგჷმილი რდჷნ თეში მაღალი ფასება მეჩეს ევროპალ კარტოგრაფეფქ. თინეფქ გინოთანგილქ იჸუ ფრანგულ დო რუსულ ნინეფშა, გჷმირინეს XVIII ოშწანურას აკოდგინელი ბრელი ევროპაშ რუკეფშო. 1752 წანას ვახუშტიქ რუსულშე ქორთულშა გინოთანგჷ „კუნტაპოლიტიკური გეოგრაფია“ 27-რუკამ მოსოფელიშ ატლასწკჷმა ართო, ნამუშათ მიშაღალირი რე თი ბორჯის ჩინებული არძა ქიანა.
ვახუშტი ბატონიშვილიშ ჯოხოქ მიაჩჷ საქორთუოშ მენცარობეფიშ აკადემიაშ გეოგრაფიაშ ინსტიტუტის, კონკას შონეშ კავკაციონს დო კარსტულ ფოქვის ბერჭილიშ ქჷნდჷრს. დასაფულებური რე მოსკოვიშ დონიშ მონასტერს.
გჷმორინაფილი ლიტერატურა
რედაქტირაფა- ბარამიძე არჩ. მარუაშვილი ლ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 4, გვ. 339, თბ., 1979 წელი.
- ჯავახიშვილი ივ., ძველი ქართული საისტორიო მწერლობა/ თხზულებანი 12 ტომად, VIII, თბილისი, 1945;
- ბარამიძე ა., ძველი საქართველოს ქრონოლოგიის საკითხები XIX საუკუნის ქართულ ისტორიოგრაფიაში, «მაცნე» 1964, №4;
- გაბაშვილი ვ., ვახუშტი ბაგრატიონი, თბ., 1969;
- მარუაშვილი ლ., საქართველოს გეოგრაფიული შესწავლის ფუძემდებელი ვახუშტი ბაგრატიონი, თბ., 1956;
- ჯავახიშვილი ა., ვახუშტი ბაგრატიონი — გამოჩენილი ქართველი გეოგრაფი, «ვახუშტის სახელობის გეოგრაფიის ინსტიტუტის შრომები», 1947, ტ 1.
რესურსეფი ინტერნეტის
რედაქტირაფა- ვახუშტი ბატონიშვილიშ გეშა
- ვახუშტიშ „აღწერა სამეფოსა საქართველოსა“, ნოჭყვედი Archived 2011-07-19 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- ვახუშტი ბატონიშვილი - დიდი საბჭოთა ენციკლოპედია[ღურელი რსხილი]
- ვახუშტი - მართლმადიდებლური ენციკლოპედია
ათე სტატია მერკე რე. თქვა შეგილებუნა ქიმეხვარათ ვიკიპედიას დო გაგშათინათ დო გახვეიანათინ. |