თომას სანკარა
თომას ისიდორე ნოელ სანკარა (ფრანგ. Thomas Isidore Noël Sankara; დ. 21 ქირსეთუთა, 1949 — ღ. 15 გჷმათუთა, 1987) — ბურკინა-ფასოარი ოურდუმე მოღალე, პოლიტიკოსი, მარქსისტი რევოლუციონერი, პანაფრიკანისტი, ბურკინა-ფასოშ პრეზიდენტი 1983-1987 წანეფს.
| თომას სანკარა ფრანგ. Thomas Sankara | ||
 | ||
| ბურკინა-ფასოშ მა-1 პრეზიდენტი | ||
|---|---|---|
| პოსტის გერინაშ ბორჯი | ||
| 4 მარაშინათუთა, 1983 – 15 გჷმათუთა, 1987 | ||
| წიმოხონი | ჟან-ბატისტ უედრაოგო | |
| მონძე | ბლეზ კომპაორე | |
| პოსტის გერინაშ ბორჯი | ||
| 10 ღურთუთა, 1983 – 17 მესი, 1983 | ||
| პრეზიდენტი | ჟან-ბატისტ უედრაოგო | |
| წიმოხონი | სეი ზერბო | |
| მონძე | პოსტიქ გეუქვჷ | |
ინფორმაციაშ სახენწჷფო მელამოსე | ||
| პოსტის გერინაშ ბორჯი | ||
| 9 ეკენია, 1981 – 21 პირელი, 1982 | ||
| დუნაბადი | 21 ქირსეთუთა, 1949 იაკო, ჟინი ვოლტა, საფრანგეთიშ ბჟადალი აფრიკა | |
| ნაღურა | გჷმათუთა 15, 1987 (37 წანერი) უაგადუგუ, ბურკინა-ფასო | |
| ღურაშ ბაძაძი | ჸვილუა | |
| ნთხორუ აბანი | უაგადუგუ, ბურკინა-ფასო | |
| მენოღალობა |  ჟინი ვოლტაშ რესპუბლიკა ბურკინა-ფასო | |
| პოლიტიკური პარტია | აფრიკაშ დუდიშულობაშ პარტია | |
| მუმა | ჟოზეფ სანკარა | |
| ნანა | მარგარიტა კინდა | |
| ალმასქუ | მარიამ სანკარა | |
| სქუალეფი | 2 | |
| რელიგია | კათოლიციზმი | |
| ჯილდოეფი |  | |
| ხეშმოჭარუა |  | |
ბიოგრაფია
რედაქტირაფათომას სანკარაქ დებადჷ კათოლიკე ფანიას. მასქერეფს ოკოდეს თომასიქ თეოლოგიური გონათაფა მიღუკო, მარა თიქ ოურდუმე კარიერა ისხუნუ. 1970 წანას, ეჩი წანერი სანკარაქ მადაგასკარშა მიდართჷ, სოდეთ ოფიცერობაშ კურსეფს გურაფულენდჷ. უკულ სანკარაქ გურაფა გაგინძორჷ საფრანგეთის, პარაშუტეფიშ აკადემიას. საფრანგეთის რინაშ ბორჯის, დეინტერესჷ მეკვარჩხანე პოლიტიკური იდეოლოგიათ. 1972 წანას, სანკარაქ ჟინი ვოლტაშა დირთჷ. 1974 წანას მონაწილენდჷ მალიწკჷმა სასანძღო კონფლიქტის, სოდეთ პოპულარობა მიპალუ, მუჭოთ ნიჭიერი ოურდუმე მოღალექ.
სანკარაქ, ოურდუმე მეჭირინაფეფით დო ქარიზმატული ლიდერობათ გინირთჷ პოპულარული პოლიტიკოსო. მარა ოურდუმე თარობებს სანკარაშ პოლიტიკური პოზიციეფი ვამოწონდეს. მუში პოზიციეფიშ გეშა სანკარა ჭოფილი რდჷ დო ჯიხას ხოლო ხედჷ.
1983 წანას სანკარა ჟინი ვოლტაშ პრემიერ-მინისტრო ქუდარინეს. მარა მალას, პრეზიდენტი ჟან-ბატისტ უედრაოგოწკჷმა პრობლემეფქ ქაშუ. 1983 წანაშ მესის სანკარა ოჭოფეს დო კინ ჯიხას ქუდახუნეს. 1983 წანაშ 4 მარაშინათუთას, სანკარაშ მოხუჯეეფქ, ბლეზ კომპაორეშ მანჯღვერალათ სანკარა ჯიხაშე გადუდიშულეს, ქუდახუეს უედრაოგოშ რეჟიმი დო ქუდარსხის რევოლუციური ერუანული სხუნუ დო პრეზიდენტო გეგშაგორეს სანკარა.
მართუალაშ ბორჯის, სანკარაქ ლჷმა გეგმუცხადჷ კორუფციას დო ელმოლიშ (გარემო) დეგრადაციას. თიში ინიციატივათ გეუჯგუშჷ სამედიცინო სისტემაქ, გიჭყჷ წჷმოძინელი ვაქცინაციაშ პროგრამაქ, გეუჯგუშჷ გონათაფაქ, იტარინჷ აგრარული რეფორმეფქ, დიხაშ რეფორმაქ, ოსურეფს მიაჩჷ შანულამი ნებეფქ. ეიოგეს სკოლეფი, რეზერვუარეფი დო შხვა შანულამი ინფრასტრუქტურული პროექტეფი. ენვირომენტალისტური პოლიტიკაშ შედეგო, საჰელიშ გატიოზებაწკჷმა ლჷმაშ ღანკით დორგეს დოხოლაფირო ვითი მილიონი ჯა. სანკარაქ აკრძალჷ ძალით გათხუალა, პოლიგამია, ძღაბეფიშ სასქესო ორგანოეფიშ მუტილაცია. სანკარაქ ქიანას ჯოხო - ჟინი ვოლტა დუთირუ დო ქიგიოდჷ ბურკინა-ფასო, ნამუთ ბურკინა-ფასოარეფიშ ნინაშა შანენს "ბონკათაშ ქიანა"-ს. სანკარაქ დარსხუ ოკათე რევოლუციური ტრიბუნალი, ნამუთ მოთხოზუდჷ კორუმპირაფილი პოლიტიკოსეფს. სანკარა ვეთმეჭოფუნდჷ კრედიტეფს დო ვალეფს ურცხოული ორგანიზაციეფიშე, მაგალთო საირქიანო სავალუტო ფონდიშე, მარა თიში თარობას ვარია ვაუთქუალჷ ურცხოული ინვესტიციეფიშა. სანკარაშ გალენური პოლიტიკა ანტი-იმპერიალისტური ღოზის მეჸუნდჷ.
სანკარაშ პოლიტიკური, სოციალური დო ეკონომიკური რეფორმეფით ქიანაქ ბრელს მიოჭირინუ, მარა სერიოზული პრობლემეფი იშენ სკიდუდჷ. სანკარაშ ბრელი პროგრესული რეფორმას პოპულარობაქ ვეიაჭოფუ. ჸათეშ გეშა სანკარაშ თარობაქ პოპულარობა მიოდინუ. თარობაშ დინახალე არდგილი უღუდჷ კონფლიქტეფს ხოლო. 1987 წანაშ გჷმათუთას, კომპაორექ დო თიში ალმარენჯეფქ მანწყუეს ოურდუმე გინორთა, სანკარა გეგთარაგუეს დო დოჸვილეს.
2023 წანას ბურკინა-ფასოშ თარობაქ სანკარა ერუანული გერგეზო გეგმაცხადჷ. სანკარას ფშხირას მიშინუანა მუჭოთ "აფრიკაშ ჩე გევარას".
ნაჭარეფიშ ერკებული (ინგლისურ ნინაშა)
რედაქტირაფა- იჩიებუ თომას სანკარა: ბურკინა-ფასოშ რევოლუცია, 1983-1987 (1988)
- ჩქი ვორეთ მოსოფელიშ რევოლუციაშ მონძეეფი (2007)
- ოსურეფიშ გადუდიშულაფა დო აფრიკაშ ლჷმა დუდშულობაშო (1990)
ლიტერატურა
რედაქტირაფა- Thomas Sankara – An African Revolutionary, by Ernest Harsch, 2014, Ohio University Press.
- Who killed Sankara?, by Alfred Cudjoe, 1988, University of California.