იავა
იავა (ინდო. Jawa) — კოკი ინდონეზიას, დიდი ზონდიშ კოკეფიშ ბუნას. თე კოკის იდვალუაფუ ქიანაშ ნანანოღა ჯაკარტა. თაქ იდვალუაფუდჷ ნძალიერი ინდუისტურ-ბუდისტური ომაფეეფი, ისლამურ სასულთანოეფი დო ჰოლანდიარეფიშ ომაფე. ასე იავას მაჸვენჯი აბან უკებჷ ინდონეზიაშ ეკონომუკრ, პოლიტიკურ დო კულტურულ რინას. 2010 წანაშ ეჭარუაშ მეჯინათ, კოკის ოხორანდჷ 140 მილიონი ადამიერი[1], მახორობაშჸურე თე კოკი მოსოფელს მაართა რე, იავა მახორობაშ მუდანობათ უწორუანს იაპონიაშ არძოშე დოხორელ კოკი ჰონსიუს ხოლო. თაშნეშე იავა მაართა კოკი რე მახორობაშ მეჭედალაშჸურე ხოლო.
კოკის მიარე კულტურული ობიექტი იდვალუაფუ, თინეფშე ართ-ართი რე ბორობუდური, ნამუთ იუნესკოქ მოსოფელიშ მონძალაშ ერკებულშა მიშეღჷ.
გეოგრაფია რედაქტირაფა
კოკის მიარე ვულკანი რე. იავა ფართობიშჸურე მოსოფელიშ კოკეფს შქას მავითოსუმა აბანი უკებჷ, ინდონეზიას - მასუმა აბანს იკენს. კოკის ვულკანეფი წყარპიჯიშ ღოზიშ არხოს ელაჸუნა, კოკის მიარეთი რე მოქიმინჯე ვულკანეფი. იავაშ უმაღალაში კონკა რე ვულკანი სემერუ (3,676 მ), მაჟირა უმაღალაში ვულკანი რე მერაპი (2,968 მ). იავა საროტეფიშ საშუალებათ რე გჷშართილი, ოორუეშე მადვალუ კოკი სუმატრას, ბჟადალშე მადვალუ კოკი ბალს, ბჟაეიოლშე მადვალუ კოკი ბორნეოს დო ობჟათეშე მადვალუ ქირსეშ კოკის.
კოკი ბჟადალშე ბჯაეიოლშა გინოზინდილი რე 1000 კილომეტრის. კოკიშ ტერიტორიაშ დოხოლაფირო 30% უკებჷ ჯუნგლეფს.
კოკიშ დიდი ნორთი უკებჷ ბრინჯიშ ველეფს. იავას მოჸუნა არძოშე ბრელი ინდონეზიური ყავა, ნამუშ მოჸონაფა თაქ დიჭყეს 1699 წანაშე, თაშნეშე თაქ მოჸუნა ყავა არაბიკა.
კოკის ძალამი ბრელი გჷრძე წყარმალუ მეურს, ნამუშეთ არძოშე დიდი რე 600 კილომეტრიანი წყარმალუ სოლო. კოკიშ ოორუე წყარპიჯის გოძჷ იავაშ ზუღაშ ღოზი. იავა ირთუ ხუთ პროვინციათ, თაქ რე ართი სპეციალური რეგიონი დო გიშაკერძაფილი ნოღა ჯაკარტა.
ისტორია რედაქტირაფა
თარი სტატია: იავაშ ისტორია.იავას დიდარი ისტორია უღუ. სამანგათ, იავას გიჭყეს სახენწჷფოეფქ: მატარამი, მაჯაპაჰიტი, დემაკი.
-
ოხიდა ბორობუდური -
ადმინისტრაციული დორთუალა რედაქტირაფა
| № | პროვინცია | ადმინისტრაციული ცნტრი | ფართობი, კმ² |
მახორობა, ვთშ. ად. (2010) |
|---|---|---|---|---|
| 1 | ბანტენი | სერანგი | 9019 | 10 632 |
| 2 | ბჟადალი იავა | ბანდუნგი | 36 925 | 43 054 |
| 3 | ცენტრალური იავა | სემარანგი | 32 800 | 32 383 |
| 4 | ბჟაეიოლი იავა | სურაბაია | 46 690 | 37 477 |
| 5 | ჯაკარტაშ სპეციალური რეგიონი | ჯაკარტა | 740 | 9 608 |
| 6 | ჯოკიაკარტა | ჯოკიაკარტა | 3133 | 3 458 |
მახორობა რედაქტირაფა
არძოშე დოხორელი კოკი მოსოფელს (140 მლნ ად., (2010); მახორობაშ მეჭედალა — 1061 ად./კმ²). კოკის არძოშე გოფაჩილი ნინეფი — იავური დო ინდონეზიური.
ეკონომიკა რედაქტირაფა
თაქ მოჸუნა მოსოფელს რჩქინელი ართ-ართი ყავაშ გვარობა — კოპი ლიუვაკი.
