|
[[ფაილი:Uffizi Gallery, Florence.jpg|200px|thumb|ქილინჯი #174: [[ფლორენცია|ფლორენციაშ]] ისტორიული ცენტრი ([[იტალია]])]]
[[ფაილი:Chichen-Itza-Castillo-Seen-From-East.JPG|200px|thumb|ქილინჯი #483: [[ჩიჩენ-იცა]] ([[მექსიკა]]).]]
[[ფაილი:Borobudur-Nothwest-view.jpg|200px|thumb|ძეგლიობიექტი #592: [[ბორობუდური]] ([[ინდონეზია]]).]]
'''მოსოფელიშ მონძალა''' ({{lang-en|World Heritage}}, {{lang-fr|Patrimoine Mondial}}, {{lang-es|Patrimonio Mundial}}) — ორთაშობური ვარა ადამიერიშ გოჭყაფილი ობიექტეფი, ნამუეფიშ გჷშაკერძაფილი ისტორიული ვარა ეკოლოგიური ფასეულობაშ გურიშენგეშა, პრიორიტეტული კანდრახეფოღანკო თინეფიშ ჩუალათხილუა დო პოპულარიზაცია იკოროცხუ.
== კრიტერიუმეფი ==
მოსოფელიშ მონძალაშ ერკებულს ხვადუნამუთმოხვადუნა ხვალე თი ობიექტეფი, ნამუეფსჷთ კომისიაშ არზით უნივერსალური შანულობა უღუნა ისტორიაშ, ხელობუაშხელუანობაშ დო მენცარეფიშ თოლარზითთოლწონუათ. გიშაგორუაშ გინოჭყვადუაწკჷმა გოთოლწონაფილი იჸუაფუ ძეგლიშობიექტიშ ორიგინალურობა, აუთენტურობა (ისტორიული თახმობუა) დო თიში ართიანალაართოიანალა. თეშ გალე ძეგლიობიექტი ოკო ობაღინუანდას [[იუნესკო]]შ ართ ვარა მუსხირენ კრიტერიუმს ვითიშე. [[2005]] წანაშ დოჭყაფუშახ კულტურული დო ორთაშ ძეგლეფშოობიექტეფშო კრიტერიუმეფი ზოხო–ზოხო რდჷ, 2005 წანაშ უკული არძა ქილინჯიშოობიექტიშო ოართე კრიტერიუმეფქ აკომუშალირქაკომუშებულქ იჸუ. თეშ გურშენიე, ნამუდა გიშაგორილი ქილინჯეფიშობიექტეფიშ უმენტაშობა ობაღინუანს ხვალე ვარა მაართა 6 კრიტერიუმს (i –vi) ვარა ხვალე ეკონია ოთხის (vii–x). მარა, 26 ქილინჯიობიექტი რე თიცალი (აკოწყორილი ტიპიშ), ნამუთ ობაღინუანს კრიტერიუმეფს ჟირხოლო ნორთიშე.
=== კულტურული კრიტერიუმეფი ===
* i - ობიექტი წჷმმარინუანსწჷმარინუანს კოჩიშ მოღალურიაკოქიმინჯალური გენიაშ შედევრის.
* ii -
* iii - ძეგლიობიექტი წჷმმარინუანსწჷმარინუანს არსებულირინელ ვარა გინოლაფირიგინოლაფირ კულტურაშ ორიგინალურ ვარა მინიმუმ გიშაკერძაფილ ართმურთისმინუშის.
* iv - ძეგლიობიექტი წჷმმარინუანსწჷმარინუანს ნოდგჷმეფიშ გარკვეულიგარკვიულ ტიპიშ, არქიტექტურულიარქიტექტურულ ვარა ტექნოლოგიურიტექნოლოგიურ ანსამბლიშ ვარა ლანდშაფტიშ უგნმაჟირაფუუგუმაჟირაფუ, არძაშე უჯგუში ართმურთისმინუშის, ნამუთ კოჩიშობაშ ისტორიაშ ართი ვარა მუსხირენი შანულამიშანულამ ისტორიულიისტორიულ მოლინას არცხუაფჷარსხუაფჷ.
*v - ქილინჯიობიექტი წჷმმარინუანსწჷმარინუანს ადამიერიშ დოხორინიშ გარკვეულიგარკვიულ ტიპიშ, დიხაშ ვარა ზუღაშ გჷმორინაფაშ გჷშაკერძაფილი, არძაშე უჯგუში ართმურთისმინუშის, ნამუთ ართი ვარა მუსხირენი ჩინებული კულტურეფშო ტიპურიე. ვარა კოჩიში დო გარემოშაკანიშ ურთიართქმედალასურთიართქიმინჯალას, გჷშაკერძაფილო თი შვანს მუჟამცჷთ უგუჩერებუ თირაფეფიშ გურიშენგეშა ქილინჯისობიექტის დინაფა ომუქრუმელჷ.
* vi - ძეგლიობიექტი უოშკარეთ რე მერცხილიმერსხილი მოლინეფწკჷმა ვარა ტრადიციული რინაშ წესიწკჷმა, იდეეფწკჷმა ვარა რელიგიური რწუმეფწკჷმა, ხელობუახელუანობა დო ლიტერატურული ნაწარმონებეფწკჷმანახანდეფწკჷმა, ნამუეფსჷთ გჷშაკერძაფილი, უნივერსალური შანულობა უღუნა (კომიტეტი იპიჯანს, ნამუდა თე კრიტერიუმი მოქმედენსქიმინჯალენს ხვალე თიწკჷმა, მუჟამსჷთ ძეგლიობიექტი შხვა ნამდგარენი კრიტერიუმს ხოლო ობაღინუანსობაღინუანსჷნ).
=== ორთაშობური კრიტერიუმეფი ===
* vii - ობიექტი წჷმმარინუანსწჷმარინუანს ორთაშ მერეთისმორსებას, ვარა ტერიტორიას, ნამუთნამუსჷთ უღუ გჷშაგორილი სისკვამე დო ესთეტიური შანულობა.
* viii - ობიექტი წჷმარინუანს მოსოფელიშ ისტორიაშ თარი ეტაპიშ გიშაგორილი მაგალითისსამანგის, თინეფ შქას ულირიშულირბორჯიშ ქილინჯეფიობიექტეფი, ნამუეფუთ წჷმმარინუანაწჷმარინუანა სიმბოლოს გეოლოგიური პროცესეფიშიპროცესეფიშ დო რელიეფიშ გოვითარაფაშ ვარა გეომორფოლოგიური დო ფიზიოგეოგრაფიული მუშობურალას.
* ix - ობიექტი წჷმმარინუანსწჷმარინუანს [[სქირონა]]შ, ლიგე წყარიშ, ჸუჯეფიშიჸუჯეფიშ დო ზუღეფიშ ეკოსისტემას, თაშნეშიშე ფლორაში დო ფაუნაშ გოვითარაფაშ დო ევოლუციაშ გიშაგორილი დო შანულამი მაგალითისსამანგის გარკვეულიგარკვიულ ეკოლოგიური დო ბიოლოგიური პროცესეფს.
* x - ობიექტი წჷმმარინუანსწჷმარინუანს მოსოფელს ჸოფილირინელ შანულამიშანულამ ტიპური ოხორინალი ტერიტორიას, თინეფ შქას თიცალეფს, ნამუეფით იკათუანა გინოლაფაშ პიჯის რინელიგერინელ სახეობეფსნერობეფს, ნამუთნამუეფუთ მენცარულ ოსხირეფიშ დო თინეფიშ შენარჩუნებაშასქილიდაფაშ უციოობაშ გურიშენიგეშა ძვირფასეფიძივთუანეფი რენა.
== სტატისტიკა ==
ედომუშამო 936 მოსოფელიშ მონძალაშ ობიექტიე 148 ქიანას. თაჸურეშე: 704 კულტურულიე, 181 ორთაშობური, ოდო 26 აკოწყორილი ტიპიშ. მოსოფელიშ მონძალა გორთილიე ხუთი გეოგრაფიული ზონათ: [[აფრიკა]], [[არაბეთიშ ქიანეფი]] (წჷმმორინაფილი [[ოორუე აფრიკა]] დო [[შქა ელახი]]), [[აზია]]-[[ოკიანია]] (წჷმმორენაფილიწჷმორინაფილი [[ავსტრალია]] დო [[ოკიანია]]), [[ევროპა]] & [[ოორუე ამერიკა]], დო [[ლათინური ამერიკა]] & [[კარიბეფი]].
[[რუსეთი]] დო [[კავკაცია]] იკლასიფიცირებუ მუჭოთ ევროპა, თიწჷკმა მუჟამცჷთ [[მექსიკა]] მიშმურს ლათინური ამერიკაშ დო კარიბიშ ზონაშა.
! scope="col" style="width: 6em;" | კულტურული
! scope="col" style="width: 6em;" | აკოწყორილი
! scope="col" style="width: 6em;" |გვალოედომუშამო
|-
! [[აფრიკა]]
| 