ბიოსფერო: გინორთი გინოჯინეფს შქას

[[ფაილი:Seawifs global biosphere.jpg|thumb|300px|ბიოსფერო]]'''ბიოსფერო''' ([[ინგლისური ნინა|ინგ.]] biosphere, [[ბერძენული ნინა|ბერძ.]] bios - რინა დო sphaira - სფერო) — [[დიხაუჩა|დიხაუჩაშ]] თხითხჷ ფა, სოდეთ არსებენს დო ივითარებუ რინა. ტერმინი „ბიოსფერო“ მაართათ გიმორჩქინელგჷმორჩქინელ ფრანგიფრანგ ნატურალისტიქ [[ჟან ბატისტ ლამარკი|ჟან ბატისტ ლამარკიქ]] გიმირინუგჷმირინუ, ენწყილი გურაფა ბიოსფეროშ გამაშე ხვალე მა–[[XX ოშწანურიოშწანურა|მა-XX ოშწანურიშოშწანურაშ]] დაჭყაფურს იღოლუ. თიში ავტორი რე [[რუსი]] მენცარი [[ვლადიმერ ვერდანსკი]].

ალმახანურალმახანური ბიოსფერო იკათუანს [[ლითოსფერო]]შ, ანუ [[დიხაუჩაშ ქერქი|დიხაუჩაშ ქერქიშ]]; [[ჰიდროსფერო]]შ ანუ დიხაუჩაშ წყარამ დაცხის დო [[ატმოსფრო (დიხაუჩა)|ატმოსფეროშ]] ანუ პლანეტაშ აირამ დაცხის.

ბიოსფეროშ ჟიმოლენ ხურგა [[ზუღაშ გეჸედონე|ზუღაშ გეჸეშედონეშე]] დახოლებათდოხოლაფათ 6 კილომეტრის მიანჭუ. ათე სიმაღალაშე დიო ხოლო შეულებუნა არსებუა [[ქლოროფილი]]შ მაკათურ [[ჩანარეფი|ჩანარეფს]]. ბიოსფეროშ თუდოლენთუდოლენი ხურგა იფაჩუ 2-3 [[კმ]] სიტომბაშა [[სქირონა]]შ პიჯალას დო 1-2 კმ-იშ სიტომბაშა [[ოკეანეოკიანე|ოკეანეეფიშოკიანეეფიშ]] ქვინჯიშე.

ბიოსფეროშ ართ-ართი მუშობურობა რე [[ნიბთიერება|ნიბთიერებაშ]] ქართას რთუაფა თიში თელი დო ღურელ ნორთეფს შქას. ათე მიმალუობასპროცესი თარიენერგიას [[ენერგია]] ოსაჭირუოხვილჷ. ათე მიმალუობაშპროცესიშ წყუ რე [[ბჟა]].

ბჟაშ ენერგია ნიბთიერებეფიშ ჟირ ქართას რთუაფას ეიჯუმანს - დიდის, ანუ [[გეოლოგიურ ქართაშ რთუაფას|გეოლოგიურს]] დო აკაბუცხას, ანუ [[ბიოლოგიურ ქართაშ რთუაფას|ბიოლოგიურს]]. დიდი ქართაშ რთუაფაშ მაგალითი რე [[წყარი|წყარიშ]] მორთა, ნამუთ გურიშხონარენს [[დიხაუჩა|დიხაუჩაშ]] ჟინპიჯიშე წყარიშ ორქებას დო თიში დიხაუჩას დორთინას [[ატმოსფერული ნოლექეფი|ნოლექიშ]] სახეთ. [[ოკეანეოკიანე|ოკეანეშეოკიანეშე]] უმოსი [[წყარი]] [[ორქი|ეორქებუ]], ვინემ ირთუ. სქირონალსქირონას კვარჩხიშეპიჯიშო, უმოსი [[ატმოსფერული ნოლექეფი|ნოლექი]] გიშურთანსგიშერთუ, ნამუშ ნორთი [[წყარმალუ]]ეფსეფშა, თევრეშეთეჸურეშე ოკეანეეფშა ალურს.

თელი [[ორგანიზმი]]შ გორჩქინაწკუმაგორჩქინაწკჷმა ართო, დიდი ანუ გეოლოგიურგეოლოგიური ქართაშ რთუაფაშ ნაგურქდინოხის ინისახუ აკაბუცხა, ანუ [[ბიოლოგიური ქართაშ რთუაფა]]. ბიოლოგიურ ქართაშ რთუაფაშო დუმახასიათებელიდჷმახასიათაფალი რე [[ორგანული ნიბთიერებეფი]]შ წუმოქიმინუაწჷმოქიმინუა დო აკოცუმააკოცჷმა. ათე მიმალუობაპროცესი იხორციელებუ [[ქიმიური ელემენტეფი]]შ მიმოთირუათ თელი ორგანიზმეფშქას.

[[ადამიერი]] ბიოსფეროშ გავითარებაშგოვითარაფაშ გარკვიებულ ეტაპის წიმიქიმინუწჷმიქიმინუ დო თის [[ნოოსფერო]] ანუ გინაფაშ სფერო ჯოხო.