ტეხასი

ტეხასი (Texas, Tx - ტექსეს) — ააშ-იშ შტატი, ობჟათე-ბჟადალიშ ცენტრალურ რეგიონს. ჯოხოქ გიადჷ ინდიარეფიშ თურიშ მეჯინათ. ჰიუსტონი სიკაბეტათ პირველი ნოღა რე ტეხასის დო სიკაბეტათ მაანთხა ააშ-ს. დალასიშ მეტროპოლიტი სიკაბეტათ პირველი რე ტეხასის, მაანთხა ააშ-ს. ფართობიშ 10%-იშ ნარკი ტიოზი რე. შტატიშ ეკონომიკურ წჷმოძინეფქ დიჭყჷ 20-ა ოშწანურაშე, მუჟანსჷთ ნაფთობიშ ნოზირქ იჸუ მეგორაფილქ, ნამუქჷთ გიმიჭანჷ ეკონომიკური გოვითარაფა შტატის. ანდა უნივერსიტეტიშ გონწყჷმაქ ტეხასი დარსხჷ, მუჭოთ რეგანული ეკონომიკაშ დო მაღალი ტექნოლოგიური ინდუსტრიაშ შტატი.

ააშ-იშ შტატი
ტეხასი
ინგლ. State of Texas
შილა გერბი მეტჯოხო: „ხვალეხე მურიცხიშ შტატი“ დევიზი: „მაჸალობა“ ამერიკაშ აკოართაფილი შტატეფიშ რუკა ტეხასი
ნანანოღა	ოსტინი
უკაბეტაში ნოღა	ჰიუსტონი
შხვა კაბეტი ნოღა	სან-ანტონიო, დალასი, ოსტინი, ფორტ-უერთი, ელ-პასო
ფართობი	2-ა ააშ-ს
• საართო	695,662 კმ²
• სიგანა	1,244 კმ
• სიგჷრძა	1,289 კმ
• წყარი %	19,075 კმ2 (2.7%)
• განედი	25°50'
• გრძედი	93°31'
მახორობა	2-ა ააშ-ს
• მახორობა გვალო	30,503,301 (2023)
• მეჭედალა	42.9/კმ2 ადმ/კმ² 26
სიმაღალა
• უმაღალაში ჭურჭული	2 667,4 მეტრი
• ოშქაშე სიმაღალა	520 მეტრი
• უდაბალაში ჭურჭული	0 მეტრი
შტატო გჷნორთაშ თარიღი	29 ქირსეთუთა, 1845 (რანწკო: 28)
გუბერნატორი	გრეგ ებოტი (რპ)
ლეიტენანტ-გუბერნატორი	დენ პატრიკი (რპ)
კანონმადვალუ ხეშუულება
• ჟილენი პალატა
• გიმენი პალატა
ააშ-იშ სენატორეფი	ჯონ კორნინი (რპ) ტედ კრუზი (რპ)
კონგრესიშ დელეგატეფი	დელეგატეფი
ბორჯიშ ორტყაფუ
აბრევიტურა	TX
ვებ-ხასჷლა	[texas.gov texas.gov]

ტეხასიშ ართოიანი დინოხოლენი პროდუქტი აკმადგინანს 1,224 ტრილიონ დოლარს დო მაჟირა რე კალიფორნიაშ უკული. ართოიანი დინოხოლენი პროდუქტი ართ შურ მახორუშა 36,484 ააშ დოლარი. 2010 წანაშ მუნაჩამეფით ტეხასის იბუძოლუ ფორჩუნ 500-იშ 57 კომპანია. ჩინებული კომპანიეფი ტეხასის: Halliburton, Texas Instrumentals, ExxonMobile.

ტეხასის დვალირი დალას-ფორტ-უერთიშ აეროპორტი საირქიანო გინოხარგუათ მაჟირა რე ააშ-ს დო მოსოფელის მაანთხა.

ტეხასის იბუძოლჷ მეხოლაფათ 1000 ონიშოლი, ნამჷთ გინოზინდილი რე 1600 კილომეტრის ტეხასიშ წყარპიჯის, პორტეფს დოსაქვარაფილი ჸუნა მეხოლაფათ 1 მილიონი ტეხასარი.

ისტორია

• 1682 – ესპანარეფიშ დახორინალი.
• 1821-1836 – მექსიკაშ ნორთი.
• 1836-1845 – დუდიშული რესპუბლიკა (აკა შტატი რე, ნამჷთ დუდიშული რდჷ).
• 1836 – ლჷმა მექსიკაწკჷმა.
• 1845 – ანექსირაფილქ იჸუ ააშ-შე.
• 1861-1870 – კონფედერაციაშ მაკათური.

ჯინჯიერი მუნაჩამეფი

• ფართობი – 678 ვითოში.
• მახორობა – 25,145 ვითოში, თინეფ შქას 3 მლნ მექსიკარი რე (ჩეკანამი 71,4 % , აფროამერიკალი 11,5 %, ლათინოამერიკალი 35,9 %).
• ნოღაშ მახორობა – 79,6 %.
• მუშობურობეფი – მა-2 შტატი რე მახორობათ, მა-2 ტერიტორიათ, 1-თა ნავთობიშ, გაზიშ, ბამბაშ, ორზაშ წარმებათ.
• ჩინებული ადამიერეფი – ჯორჯ ბუში, ბადი ჰოლი, სემ ჰიუსტონი, ლინდონ ჯონსონი, ჯენის ჯოპლინი, ტინა ტერნერი.

უდიდაში ნოღეფი

ტეხასიშ უდიდაში ნოღეფი რე: ოსტინი (ნანანოღა), 541 ვითოში, ჰიუსტონი, (ნანანოღა 1837-39 დო 1842-45 წანეფს, 1.744 ვითოში, დალასი, 1.053 ვითოში, სან-ანტონიო, 1.068 ვითოში, ელ-პასო, 600 ავითოში.

• 
  ჰიუსტონი
• 
  სან-ანტონიო
• 
  დალასი
• 
  ოსტინი
• 
  ფორტ-უერთი
• 
  ელ-პასო

ნინეფი

10 უდიდაში ნინა ტეხასის, ინგლისურიშ გალე

ნინა	მაჩიებელი პროცენტულო (2010-წანაშ მეჯინათ)
ესპანური	29.21%
ვიეტნამური	0.75%
ჩინური	0.56%
გერმანული	0.33%
ტაგალური	0.29%
ფრანგული	0.25%
კორეული დო ურდუ	0.24%
ჰინდი	0.23%
არაბული	0.21%
ნოგერო-კონგოლეზიური ნინეფი	0.15%

ჯინჯიერი რელიგიური კონფესიეფი

ლაიკვუდ-ჩიორჩი ამერიკაშ უდიდაში ოხვამერი

რელიგია
რომაული კათოლიციზმი	28%
ბაპტიზმი	21%
ურელიგიე	11%
მეთოდიზმი	8%
ქრისტიანი-შხვა	7%
ლუთერანობა	3%
ჟარნეჩდოვითიანელობა	3%
პრესვიტერიანობა	2%
ვარი-კონფესიონალური	2%
მორმონეფი	2%
ეპისკოპალური ოხვამერი	1%
მუსლიმანი	1%
იეჰოვაშ მოწამეეფი	1%
ღორონთიშ შაყარუა	1%
ღორონთიშ ოხვამერი	1%
შხვა	2%

ლიტერატურა

• Chipman, Donald E. (1992). Spanish Texas, 1519–1821. Austin, Texas: University of Texas Press. ISBN 0-292-77659-4. 
• Davis, William C. (2006). Lone Star Rising. College Station, TX: Texas A&M University Press. ISBN 978-1-58544-532-5.  originally published 2004 by New York: Free Press
• Edmondson, J.R. (2000). The Alamo Story-From History to Current Conflicts. Republic of Texas Press. ISBN 1-55622-678-0. 

რესურსეფი ინტერნეტის

• ტეხასი ვებ-ხასჷლას Open Directory Project
• The Texas State History Museum
• The Handbook of Texas Online
• Texas Register
• South and West Texas: A National Register of Historic Places Travel Itinerary