ღვინი
ღვინი — ალკოჰოლური ოშუმალი, წარმებული ჸურზენიშ წვენიშ ფერმენტაციათ, მარა რსებენს შხვა ხილიშ ღვინეფი, თინეფს შქას მარგულიშ, უჩა მუჸიაშ დო ხუნწიშ. უჸურზენეთ კეთებულ ღვინეფშა ხილიშ ვარ-და ოფუტეშ ღვინი უჯოხონა. ოშუმალეფი მეღებული შხვა ფერმენტირებაფონი მოღეშე, მუჭომით რე თოფური, ვარ-და მეღებული დისტილირაფაშ მეთოდით, მუჭომით რე ბრენდი, ღვინიშ კატეგორიაშა ვემშმურს.
ეტიმოლოგია რედაქტირაფა
ღვინიშ ეიოშანალ ზიტყვეფს დახე არძა ნინას ართი ჯინჯი უღუ. ქართველურ ნინეფს ღვინი გჷმირიგადუაფუ: ღვინო (ქორთ.), ღვინი (ზან./მარგ.), ღვინალ (შონ.).
შხვა ინდო-ევროპულ დო სემიტურ ნინეფს: ხეთური: wiyan(a), ლუვიური: wa/i-ya-na, ჯვ. ბერძენ.: Οíνος, ლათ: vinum, სომხ.: gini გერმ.: Wein, ინგლ. Wine, რუს. (სლავურ ნინეფშა): вино, უელს: gwîn, ფრანგ.: vin, ესპ.: vino, იტ.: vino, არაბ.: wainun, ური.: yayin, ასირ: înu. თოლოძირე რე, თე ზუტყვეფს აკმაართიანენა ართი ჯინჯი, ართ გოჭყაფა დო თი ქიანაშე ოკო რდას არძა შხვა ნინაშა მიშულირი დო გჷმორინაფილი, ნამუთ საეგებიოთ ოკო რდგას ღვინიშ ოდაბადე. მუჭოთ იდასურებუ მატერიალური მონძეობაშენ, ასეიანი საქორთუოშ ტერიტორიას ბინეხიშ კულტურას უჯვეშაში, ორდოშიანი ბრინჯაოშ ხანშე იჩინენდეს. თე უმკუჯინალო, ზიტყვა „ღვინოქ“, მენცარეფიშ უმენტაშობაშ არზით კინოხქორთულ ნინას პროტო-ინდო-ევრუპული ნინაშე[1][2] — ართ-ართი თეორიაშ მეჯინათ — პროტო-სომეხური ნინაშ მეშქაშობათ მოხვადჷ.[3][4] ზურაბ სარჯველაძეშით წჷმოჭყაფილჷ თეორია[5] თე ზიტყვაშ წიმინდე ქართველურ ეტიმოლოგიაწკჷმა მერსხუაფაშ გეშა, ბჟადალიშ[6][7] დო ქორთუ[1][8] მენცარეფს კონწარო გაკრიტიკეს დო ივარეს თინა.
თაშნეშე ქოძირით რედაქტირაფა
ლიტერატურა რედაქტირაფა
- გელაშვილი ნ. „მეღვინეობა“, თბ., 1961
- მოდებაძე კ. „მეღვინეობა“, თბ., 1948
- გოგოტაშვილი ი. „ღვინის ეტიმოლოგიისთვის“, პრ., 2004
- ჯავახიშვილი ივ. „ქართველი ერის ისტორია“, თბ., 1965
- Беридзе Г. «Технология и энохимическая характеристика вин Грузии», Тб., 1956
- Абашидзе И., Чиаурели В., Лоладзе Г. «Грузинское Вино», Тб., 1989
რესურსეფი ინტერნეტის რედაქტირაფა
ვიქსიკონს ენწყუმილი რე ზიტყვა: ღვინი- GWF-ის (ქორთული ღვინიშ ფანია) საიტი Archived 2007-09-27 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- ქორთული მეღვინობაშ დო მებინეხობაშ ვებ-პორტალი Archived 2011-11-12 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- ირფელი ქორთული ღვინიშ გეშაბ
- მარანი - ბლოგი ღვინიშ დო გოგემუანაფაშ გეშა
- Le domaine Labille Archived 2008-12-02 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- საქორთუოშ ღვინიშ ბაზარიშ სიახალეეფი
- იუნესკო ქორთული ტრადიციული ლაგვანიშ ღვინიშ გეშა
სქოლიო რედაქტირაფა
- ↑ 1.0 1.1 Gamkrelidze, Ivanov: Indo-European and the Indo-Europeans: A reconstruction and historical analysis of a proto-language and a proto-culture (vols. I-II). Berlin / New York, 1994-1995
- ↑ Soviet Anthropology and Archeology, Volumes 22-23, International Arts and Sciences Press, 1985
- ↑ *ɣwino- in Kartvelian Etymology database compiled by Sergei Starostin "Несомненный индоевропеизм (повидимому, from протоарм. *ɣwino-m, арм. gin); см, напр, Климов 1981, 171, Климов 1994, 78-82 (хотя автор настойчиво пытается избежать выведения из протоармянского, оно все же представляется наиболее вероятным)."
- ↑ Hračʿeay Ačaṙean (1971–79), Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words], in 4 vols (second edition), Yerevan: Yerevan State University, volume I, page 559
- ↑ hainc’ p’enrixi, zurab sarǰvelaje (Heinz Fähnrich, Surab Sarjveladze) (2000), k’art’velur enat’a etimologiuri lek’sikoni [Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages] (second edition), Tbilisi: Tbilisi Sulkhan-Saba Orbeliani State University Press.
- ↑ Georgij A. Klimov (1998), Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages, New York, Berlin: Mouton De Gruyter
- ↑ Bouda, Karl (1950). "Beitrage zur etymologischen Erforschung des Georgischen", Lingua 2
- ↑ Dzidziguri, Shota (1988). "Life of the Word", Tbilisi: Tbilisi State University Publishing