ჩეჩნეთიშ მაართა ლჷმა

ჩეჩნეთიშ მაართა ლჷმა ჯოხო თი აკოანჯარაფილ კონფლიქტის, ნამუსჷთ აბანი უღუდჷ რუსეთიშ ფედერაციაშ ართ–ართ სეპარატისტულ ანკლავს — ჩეჩნეთის. 1994 წანას დოჭყაფილი კონფლიქტიქ 1996 წანას გოფორმაფილი დაჩხირიშ მეტებაშ ხეკულუათ გეთუ. ჩეჩნეთიქ დე–ფაქტო ზოხორინელ რესპუბლიკათ გჷნირთჷ.

ჩეჩნეთიშ მაართა ლჷმა
თარიღი 11 ქირსეთუთა, 1994 – 31 მარაშინათუთა, 1996 ორენი ჩეჩნეთი ინგუშეთიშ, სტავროპოლიშ აკანიშ დო დაღესტანიშ ნორთი შედეგი ხასავიურტიშ აპიჯალა ჩეჩნეთიქ დე–ფაქტო ზოხორინელ ქიანათ გჷნირთჷ
კუნთხუეფი
რუსეთიშ ფედერაცია	ჩეჩნეთი
მადუდეეფი
პავლე გრაჩოვი ანატოლი კულიკოვი კონსტანტინე პულიკოვსკი ანატოლი რომანოვი ანატოლი შკირკო ვიაჩესლავ ტიხომიროვი გენადი ტროშევი	ჯოხარ დუდაევი ასლან მასხადოვი
ნძალეფი
38,000 (1994 წანაშ ქირსეთუთა) 70,500 (1995 წანაშ ფურთუთა)	15,000
ნოდინაფეფი
ოურდუმე: 5,732 ჸვილირი ვარდა ჭოფილი უბრალე მახორობა: არძაშე უკულაში 161 ჸვილირი ჩეჩნეთიშ რესპუბლიკაშ გალე	ოურდუმე: 17,391 ღურელი (რუსული წყუეფიშ მეჯინათ) არძაშე უკუალში 5,000 ღურელი უბრალე მახორობა: 50,000–100,000 ღურელი

ოორუე კავკაცია

რუსული წყუეფიშ მუნაჩემეფით, კონფლიქტის 5,500 რუსი ჯარიშკოჩიქ გოჭყორდჷ. კანკალე წყუეფიშით — 14,000-იშ უმოსი. მუთ ოხუ ჩეჩენეფიშ ნოდინაფუს, თინა რუსეთიშ ტკიცებათ 15,000–ის, ჩეჩნეთიშ ტკიცებათ - 3,000-ის ომანგუ. 50,000 - 100,000 თინჩალი მახორუქ გოჭყორდჷ, 200,000 დიღამაკჷ დო 500,000 რაჸილო გჷნირთჷ.

კონფლიქტიშ დაჭყაფუ

სხუნუეფიშ რსხუშ აკოცჷმაშ უკული, 1991 წანას ჩეჩნეთიქ ზოხორინალა გჷმაცხადჷ. თინა ხვალე საქორთუოქ აღიარჷ.

1992 წანას, ბორის ელცინიშით მერზიებულ ხეკულუათ, ნამუთ რუსეთიშ ფედერაციაშა მიშმალ ავტონომიურ რეგიონეფს ფართე ავტონომიაშ ნებას არზენდჷ, 88 რეგიონშე ხვალე ჟირქ, ჩეჩნეთიქ დო თათარეთიქ ვამაჭარეს ხე. მორო თათარეთიქ ხეკულუას 2 წანაშ უკული, 1994 წანას მაჭარჷ ხე.

რუსეთი ინტესნიურო მითმიარზენდჷ ოპოზიციურ ნძალეფს ჩეჩნეთის. თინეფს 1992 წანაშ მელახის ჩეჩნეთიშ თარობაშ გჷმაჸოთამა ხოლო ქოცადეს, მორო უშედეგოთ.

1994 წანაშ 30 გჷმათუთას, რუსულ ავიაციაქ გროზნო დობომბუ. მენტებას ალუდირთეს ჩეჩნეთიშ ოპოზიციურ ნძალეფქ ხოლო. მაჟირა ფართომასშტაბიანი მენტებაქ გროზნოშა 26-27 გერგობათუთას იხორციელჷ. ჟირხოლო მენტება, ჯოხარ დუდაევიშ მალიმორეფიშით დათხინაფილქ იჸუ.

1994 წანაშ 29 გერგობათუთას, რუსეთიშ პრეზიდენტ ბორის ელცინქ ჩეჩნეთიშ თარობას ულტიმატუმი წჷმურინუ დო ანჯარიშ დოჸოთამა დო დანებება მოთხუ. ჯოხარ დუდაევქ ულტიმატუმი ვემიღჷ.

1994 წანაშ 11 ქირსეთუთას, რუსეთიშ აკოანჯარაფილ აკნადგუმეფქ ჩეჩნეთშა გემშაბურსეს. ბაძაძო "კონსტიტუციური წესი დო რანწკიშ აკოდგინუა დო ტერიტორიული ნთელუანობაშ ასქილადაფა" რდჷ. რუსეთიშ თომბორჯიან დუდთხილუაშს მინისტრიქ პაველ გრაჩევქ გაცხადჷ, ნამჷ-და "უზისხირე ბლიცკრიგი" მაქსიმუმ 20 ქირსეთუთაშახ გეგჷნძორებუდჷ.

სქოლიო

ათე სტატია მერკე რე. თქვა შეგილებუნა ქიმეხვარათ ვიკიპედიას დო გაგშათინათ დო გახვეიანათინ.