ჩეჩენეფი

ჩეჩენეფი (ჩეჩენ. ნოხჩი/Noxçi) — ეთნიკური ბუნა ოორუე კავკაციას. მუნეფიშ დუდშა უჯოხონა „ნოხჩეფი“ (ხვალახონს „ნოხჩი“, მიარონს „ნოხჩო“).

იზოლირაფილი, გვალეფით გოხურგილი ტერიტორიაქ დო სტრატეგიულო ხემანწყუ ორენქ ქიმკიჭოფუ ჩეჩენეფი დო უკულნეშე ხე უნწყუ თინეფიშ, მუჭოთ ეთნოსიშ უნიკალური ერუანული ხასიათიშ ფორმირაფას.

ჯოხოშ გოჭყაფა

ზიტყვა „ჩეჩენი“ წჷმოდრითჷ სპარსულიშე დო ჩეჩენურო ნოხჩის შანენს. თინა მაართათ მოშინაფილი რე მაბრუო ოშწანურაშ არაბულ წყუეფს. რუსეფს თე ეთნოსიშა წორეთ „ჩეჩენეფი“ უჯოხონა, ნამუთ მოურსჷ ჩეჩენურ ოფუტე ჩეჩენ–აულწკჷმა 1732 წანას მოხვამილაფირ მიშირაგვინშენ, სოდე რუსეფქ დემარცხეს. მარა, რუსულ წყუეფს თინა ეიშახ, 1692 წანაშე ფხვადუნა, მუთ ოეგებიეთ გოპიჯაფილიე თით, ნამდა ყაბარდალეფი ჩეჩენეფს „შაშნეფს“ უძახუდეს, ნამუთ რუსეფქ თინეფიშნერ ინტერპრეტაციათ გინიღეს.

გინოხორაფა

ჩეჩენეფი ჩეჩნეთიშ ჯინჯიერი მახორობას აკმადგინანა. თაშნეშე ოხორანა ინგუშეთის, დაღესტანს დო მოსკოვს.

ჩეჩენური დიასპორეფი რე საქორთუოს, ყაზახეთის, თურქეთის დო არაბულ ოქიანუს (გჷშაკერზაფილო დიდი რე თინეფიშ მუდანობა იორდანიას დო სირიას) თე კათაშ ნორთიქ რუსეთ-ჩეჩნეთიშ ლჷმაშ ბორჯის დიტჷეს შურობუმუ დო ასეშა თხოზინელიშ სტატუსით ოხორანა შხვა ქიანეფს, ნორთიქ უმოს ორდო, 1850 წანას რუსეთიშ იმპერიაშით ჩეჩნეთიშ ანექსიაშ ბორჯის, დო დოსქილადირეფს 1944 წანას სტალინიშ ზოჯუათ აძვილაფათ ქუდატებაფეს შურობუმუ დო ყაზახეთშა გინახორუეს. 2002 წანაშე ვითი ვითოშობათ ჩეჩენი თხოზინელიშ სტატუსით ოხორანს ევროპაშ ქიანეფს.