ჯულიუს ნიერერე
ჯულიუს კამბარაჯე ნიერერე (სუაჰილი Julius Kambarage Nyerere; დ. 13 პირელი, 1922 — ღ. 14 გჷმათუთა, 1999) — ტანზანიარი ანტი-კოლონიური აქტივისტი, პოლიტიკოსი დო პოლიტიკური თეორისტი, ტანზანიაშ მა-1 პრეზიდენტი 1964-1985 წანეფს. 1961-1962 წანეფს რდჷ ტანგანიიკაშ პრემიერ-მინისტრი დო 1962-1964 წანეფს პრეზიდენტი. ნიერერე რდჷ პარტია ტანგანიიკაშ აფრიკული ერუანული რსხუშ (ტაერ) დო თიში მონძე პარტიაშ ჩამა ჩა მაპინდუზიშ (ჩჩმ) დუმარსხუაფალი დო ლიდერი. იდეოლოგიურო ნიერერე რდჷ ნაციონალისტი დო სოციალისტი. თიქ გაჭყჷ სოციალისტური, ფილოსოფიური იდეოლოგია, ნამუთ უჯამააშ ჯოხოდვალათ რე შინელი.
.jpg)
დებადჷ ტანგანიიკაშ ბრიტანული კოლონიას. გურაფულენდჷ მაკერერეშ კოლეჯის (უგანდა) დო ედინბურგიშ უნივერსიტეტის (შოტლანდია). 1952 წანას ტანგანიიკაშა დირთჷ დო მუშობა ქიდიჭყჷ სკოლაშ მაგურაფალო. 1954 წანას ქუდარსხუ პარტია ტაერ, ნამუწკჷმა ართო პოლიტიკურო ლჷმენდჷ ტანგანიიკაშ ზოხორინელობაშო. ჸათე ღანკიშ მეჭირინაფას, თინა ოცადუდჷ ოთინჩალე პროტესტეფით. ნიერერეშ მანჯღვერალათ, 1960 წანას პარტია ტაერ-ქ გიშაგორუეფს გემორძგუ. ნიერერექ გინირთჷ ტანგანიიკაშ პრემიერ-მინისტრო. 1961 წანას ტანგანიიკაქ მიპალუ ზოხორინელობა ბრიტანეთიშე. 1962 წანას, მუჟამსჷთ ტანგანიიკაქ რესპუბლიკათ გინირთუნჷ, ნიერერექ გიშაგორილქ იჸუ თიში მაართა პრეზიდენტო. თიში ადმინისტრაცია მეთხოზუდჷ დეკოლონიზაციაშ დო აფრიკანიზაციაშ პოლიტიკას. ნიერერე ოცადუდჷ პანაფრიკული ფედერაციული სახენწჷფოშ ბჟაეიოლი აფრიკაშ ფედერაციაშ გოჭყაფას, უგანდაწკჷმა დო კენიაწკჷმა ართო, მარა უშედეგეთ.
1964 წანას ქუმოხვადჷ ზანზიბარიშ რევოლუციაქ, ნამუშ შედეგო გეგთარაგუეს სულთანი ჯამშიდ იბნ აბდულა დო თიში არაბული თარობა. თე წანას ზანზიბარქ ოფიციალურო ქიმიარსხუ ტანგანიიკას დო გიჭყჷ ტანზანიაქ. 1967 წანას ნიერერექ გიშაშქჷ არუშაშ დეკლარაცია, სოდეთ მოჩამილი რდჷ აფრიკული სოციალიზმიშ, უჯამააშ ოსხირეფი. ნიერერეშ სოციალისტური იდეეფი შანულამო რდჷ გინორთელი მარქსიზმ-ლენინიზმიშე. ნიერერექ ორიენტაცია გეჭოფუ მაო ძედუნიშ ჩინეთიჸურე. ნიერერეშ მართუალაშ ბორჯის, ნაციონალიზაფილქ იჸუ ბანკეფქ დო ინდუსტრიული კომპანიეფქ. გიფართინუ გონათაფაშ დო მედიცინაშ სისტემაქ, გევითარჷ ოფუტეშ მეურნობაქ, დირსხუ კომუნალური ფერმეფქ.
1978 წანას, უგანდაშ დიქტატორქ იდი ამინიქ მინდომუ კაგერაშ ოლქიშ მიდაღალა ტანზანიაშა. ჸათე ღანკით, უგანდაშ არმიაქ ტანზანიაშა გემშეჭკირჷ. თე წანაშ 2 გერგობათუთას, ტანზანიაქ უგანდას ლჷმა გეგმუცხადჷ. ტანზანიაშ არმიაქ შანულამი ოურდუმე წჷმოძინეფს მიოჭირინუ. ტანზანიარეფქ დო თინეფიშ მოხუჯე არჸებულეფქ, 1979 წანას 10-11 პირელს, უგანდაშ ნანანოღა კამპალა გეჭოფეს. ამინი გეგთარაგუეს დო უგანდაშე ონტინეს.
1985 წანას ნიერერექ ტანზანიაშ პრეზიდენტიშ პოსტიშე გეგნოდირთჷ. თინა დოთირუ ალი ჰასან მვინიიქ, ნამუქჷთ ნიერერეშ მართუალაშ ღოზი ვაგაგინძორუ დო ბრელი რეფორმა ხოლო ქიმიოტუ. ნიერერე 1990 წანაშახ სქიდუდჷ ჩამა ჩა მაპინდუზიშ (ჩჩმ) ლიდერო დო ხუჯი დუკინჷ მიარეპარტიული სისტემაშ გოჭყაფას ტანზანიას.
ნიერერე აფრიკას პოპულარული ფიგურა რდჷ. თიში მართუალათ ტანზანიაქ მიპალუ თინჩალა და სტაბილურობა. ტანზანიას, ნიერერე მერჩქინელი რე ერიშ მუმათ.