ბჰუტანი
ბჰუტანიშ ომაფე (ძონგ. - འབྲུག་ཡུལ་ (zhuk yü) დრუკ იუ) — სახენწჷფო აზიას, ჰიმალაის, იდვალუაფუ ინდოეთიშ დო ჩინეთიშ შქას. ნანანოღა — თიმფუ. მუშ ჯოხოდვალა — დრუკ იული ვარდა დრუკ ცენდენი — „დაჩხირიშ მაფუთქალი დრაკონიშ ომაფე“.
| ბჰუტანიშ ომაფე | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| ჰიმნი: ძონგ. - Druk tsendhen (დაჩხირიშ მაფუთქალი დრაკონიშ ომაფე) |
||||||
.svg) |
||||||
| ნანანოღა (დო უკაბეტაში ნოღა) | თიმფუ | |||||
| ოფიციალური ნინა(ეფი) | ძონგხა | |||||
| თარობა | უნიტარული ოპარლამენტე კონსტიტუციური მონარქია | |||||
| - | მაფა | ჯიგმე ხესარ ნამგიელ ვანგჩუკი | ||||
| - | პრემიერ-მინისტრი | ლოტაი ცერინგი | ||||
| ფართობი | ||||||
| - | გვალო | 38,394 კმ2 (135-ა) | ||||
| - | წყარი (%) | 1.1 | ||||
| მახორობა | ||||||
| - | 2012 ფასებათ | 742,737 (165-ა) | ||||
| - | census | 634,982 | ||||
| - | მეჭედალა | 18.0 ად/კმ2 (196-ა) | ||||
| ედპ (ჸუპ) | 2011 წანაშ ფასებათ | |||||
| - | გვალო | $4.287 მილიარდი | ||||
| - | ართ მახორუშე | $6,112 | ||||
| აგი (2013) | 0.584 (ოშქაშე) (136-ა) | |||||
| ვალუტა | ბჰუტანიშ ნგულტრუმი (BTN) |
|||||
| ბორჯიშ ორტყაფუ | (UTC+6) | |||||
| ქიანაშ კოდი | BT | |||||
| Internet TLD | .bt | |||||
| ოტელეფონე კოდი | +975 | |||||
ართართი ვერსიათ, ჯოხოდვალა „ბჰუტანი“ მოჸურც ბხუ-უტტან-შე (Bhu-Uttan), ნამუთ სანსკრიტშე გინოთანგუათ „მაღალ გვალეფს“ ვარდა „გვალამი ქიანას“ შანენს. შხვა ვერსიათ, ჯოხოდვალა მოურს ბჰოტ-ანტ-შე (Bhots-ant), ნამუთ „ტიბეტიშ კუნთხუს“ (ბოლო) ვარდა „ტიბეტიშ ობჟათეს“ შანენს.
ბჰუტანიშ ომაფეს ოორუეშე უხურგანს - ჩინეთი, ბჟადალშე - ინდოეთი.
გეოგრაფია
რედაქტირაფატოპოგრაფია
რედაქტირაფაბჰუტანიშ ტერიტორიას ოორუე-ბჟადალშე დო ოორუეშე მოუძჷ დიდი (ბჟაეიოლი) ჰიმალაიეფი. დიხეფიშ 50%-იშ მეტი 3000 მეტრაშ სიმაღალას იდვალუაფუ, 20% — ფორილიე ჯიშთით დო იროიანი თირით. ბჰუტანს დიხაშნწალუეფი უჩქჷ. ჰიმალაიეფშე ქიანაშ ობჟათეშა წყარდიდარი დო ჩქარი წყარმალუეფი მეხჷრჩანა — ბრახმაპუტრაშ ნოჸელეფი.
ბჰუტანს შხუ ჰიდროენერგეტიკული რესურსეფი უღუ, შანულამი მუდანობაშ სასარგებლე დინოხურიშეფი — რკინაშ მადენეფი, ლინჯი, ტყვია, თუთია, ნოშქერი, მარმარილო დო შხვ.
კლიმატი
რედაქტირაფა
ჯიშთეფი
რედაქტირაფაბჰუტანიშ ოორუეს რე ჯიშთეფი, ნამუთ ქიანაშ ნთელ ტერიტორიაშ 10%-ის იკენს, ბჰუტანიშ წყარმალუეფიშ შანულამი წყარეფიშ წყუ რე. თე ჯიშთეფს, დოხოლაფირო, მილიონი ტონა ოშუმალი წყარი მიშადგჷ, ზარხულს, ნდღულუაშ ბორჯის, ქიანაშ მახორობაშო სტიქიური უბადობაშ მუმაღალარიე.
ადმინისტრაციული გორთუალა
რედაქტირაფა
ბჰუტანი დორთილიე 4 ძონგდეიო (dzongdey), ნამუშ აკოდგინალუაშათ 20 ძონგხაგიშე (ძონგხა - རྫོ་ཁག། , dzongkhag). ირი ძონგხაგი ირთუ გევოგო (gewog), ნამუთ მინშახ, გოართიანაფილიე დუნგხაგეფს (dungkhag).
1988 წანას, ბჰუტანიშ ძონგხაგეფი გოართოიანაფილი რდჷ 4 ძონგდეით.[1]
| ძონგდეი (ზონა) |
ადმ. ცენტრი | ფართობი, კმ² |
მახორობაშ მუდანობა, (2005) ადმ. |
მახორობაშ მეჭედალა, ადმ./კმ² |
ძონგხაგეფიშ მუდანობა |
|---|---|---|---|---|---|
| ბჟადალური | თხიმპხუ | 8345 | 281244 | 33,70 | 5 |
| ცენტრალური | დამპხუ | 11023 | 88855 | 8,06 | 5 |
| ობჟათე | გელეპხუ | 8499 | 89720 | 10,56 | 4 |
| ბჟაეიოლური | მონგარი | 10949 | 175163 | 16,00 | 6 |
| ბჰუტანი, გვალო | თხიმპხუ | 38816 | 634982 | 16,36 | 20 |
ოინტერესე ფაქტეფი
რედაქტირაფა2004 წანაშ 17 ქირსეთუთაშე, ბჰუტანც თუთუმიშ პროდუქციაშ გჷმოჩამა დო გჷმორინაფა სრულას ვეშილებე (აკრზალულიე). ქიანაშ ხურგაშ დინოხოლე ვეშილებე სიგარეტეფიშ მიშაღალა. სიგარეტიშ შუმაშე ჯარიმა €175-ს აკმადგინაანს. ურცხოალ ტურისტეფშო, დიპლომატეფშო დო ვასათარობე ორგანიზაციაშ მახანდეეფშო თე გოუქვაფა ვა მოქმედენს. ურცხოალეფს ვეშულებუნა აკანური მახორობას სიგარეტი ქიმეჸიდანინ. [2].
ლიტერატურა
რედაქტირაფა- მიშელ პასელი. შარალუა მუსტანგშა და ბჰუტანშა. ვილნიუსი ვაგა 1982
- Gisela Bonn. Bhutan. Kunst und Kultur in Reich der Drachen. DuMont Kunst Reiseführer. DuMont, Köln, 1988
- M. Aris - Bhutan. The early History of a Himalaya Kingdom, Washington 1979
- Aris M. - View of Medieval Bhutan. The diary and drawing of Samuel Davis 1783. London/Washington 1982
- Stan Armington, Bhutan. Lonely Planet travel guide.