ბჰუტანიშ ომაფე (ძონგ. - འབྲུག་ཡུལ་ (zhuk yü) დრუკ იუ) — სახენწჷფო აზიას, ჰიმალაის, იდვალუაფუ ინდოეთიშ დო ჩინეთიშ შქას. ნანანოღა — თიმფუ. მუშ ჯოხოდვალა — დრუკ იული ვარდა დრუკ ცენდენი — „დაჩხირიშ მაფუთქალი დრაკონიშ ომაფე“.

ბჰუტანიშ ომაფე
འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ (ძონგ.)
ბჰუტანი
ბჰუტანიშ
ჰიმნი: ძონგ. - Druk tsendhen
(დაჩხირიშ მაფუთქალი დრაკონიშ ომაფე)
ბჰუტანიშ ორენი
ნანანოღა
(დო უკაბეტაში ნოღა)
თიმფუ
ოფიციალური ნინა(ეფი) ძონგხა
თარობა უნიტარული ოპარლამენტე კონსტიტუციური მონარქია
 -  მაფა ჯიგმე ხესარ ნამგიელ ვანგჩუკი
 -  პრემიერ-მინისტრი ლოტაი ცერინგი
ფართობი
 -  გვალო 38,394 კმ2 (135-ა)
 -  წყარი (%) 1.1
მახორობა
 -  2012 ფასებათ 742,737 (165-ა)
 -   census 634,982 
 -  მეჭედალა 18.0 ად/კმ2 (196-ა)
ედპ (ჸუპ) 2011 წანაშ ფასებათ
 -  გვალო $4.287 მილიარდი 
 -  ართ მახორუშე $6,112 
აგი (2013) 0.584 (ოშქაშე) (136-ა)
ვალუტა ბჰუტანიშ ნგულტრუმი (BTN)
ბორჯიშ ორტყაფუ (UTC+6)
ქიანაშ კოდი BT
Internet TLD .bt
ოტელეფონე კოდი +975

ართართი ვერსიათ, ჯოხოდვალა „ბჰუტანი“ მოჸურც ბხუ-უტტან-შე (Bhu-Uttan), ნამუთ სანსკრიტშე გინოთანგუათ „მაღალ გვალეფს“ ვარდა „გვალამი ქიანას“ შანენს. შხვა ვერსიათ, ჯოხოდვალა მოურს ბჰოტ-ანტ-შე (Bhots-ant), ნამუთ „ტიბეტიშ კუნთხუს“ (ბოლო) ვარდა „ტიბეტიშ ობჟათეს“ შანენს.

ბჰუტანიშ ომაფეს ოორუეშე უხურგანს - ჩინეთი, ბჟადალშე - ინდოეთი.

გეოგრაფია რედაქტირაფა

ტოპოგრაფია რედაქტირაფა

ბჰუტანიშ ტერიტორიას ოორუე-ბჟადალშე დო ოორუეშე მოუძჷ დიდი (ბჟაეიოლი) ჰიმალაიეფი. დიხეფიშ 50%-იშ მეტი 3000 მეტრაშ სიმაღალას იდვალუაფუ, 20% — ფორილიე ჯიშთით დო იროიანი თირით. ბჰუტანს დიხაშნწალუეფი უჩქჷ. ჰიმალაიეფშე ქიანაშ ობჟათეშა წყარდიდარი დო ჩქარი წყარმალუეფი მეხჷრჩანა — ბრახმაპუტრაშ ნოჸელეფი.

ბჰუტანს შხუ ჰიდროენერგეტიკული რესურსეფი უღუ, შანულამი მუდანობაშ სასარგებლე დინოხურიშეფი — რკინაშ მადენეფი, ლინჯი, ტყვია, თუთია, ნოშქერი, მარმარილო დო შხვ.

კლიმატი რედაქტირაფა

 

ჯიშთეფი რედაქტირაფა

ბჰუტანიშ ოორუეს რე ჯიშთეფი, ნამუთ ქიანაშ ნთელ ტერიტორიაშ 10%-ის იკენს, ბჰუტანიშ წყარმალუეფიშ შანულამი წყარეფიშ წყუ რე. თე ჯიშთეფს, დოხოლაფირო, მილიონი ტონა ოშუმალი წყარი მიშადგჷ, ზარხულს, ნდღულუაშ ბორჯის, ქიანაშ მახორობაშო სტიქიური უბადობაშ მუმაღალარიე.

ადმინისტრაციული გორთუალა რედაქტირაფა

 
ბჰუტანიშ ადმინისტრაციული დორთუალა

ბჰუტანი დორთილიე 4 ძონგდეიო (dzongdey), ნამუშ აკოდგინალუაშათ 20 ძონგხაგიშე (ძონგხა - རྫོ་ཁག། , dzongkhag). ირი ძონგხაგი ირთუ გევოგო (gewog), ნამუთ მინშახ, გოართიანაფილიე დუნგხაგეფს (dungkhag).

  1. ბუმტანგი
  2. ჩუკხა
  3. დაგანა
  4. გასა
  5. ხაა
  6. ლხუნცე
  7. მონგარი
  8. პარო
  9. პემაგაცელი
  10. პუნაკხა
  1. სამდრუპ-ჯონგხარი
  2. სამცე
  3. სარპანგი
  4. თხიმპხუ
  5. ტრაშიგანგი
  6. ტრაშიანგცე
  7. ტონგსა
  8. ცირანგი
  9. ვანგდი-პხოდრანგი
  10. ჟემგანგი

1988 წანას, ბჰუტანიშ ძონგხაგეფი გოართოიანაფილი რდჷ 4 ძონგდეით.[1]

ძონგდეი
(ზონა)
ადმ. ცენტრი ფართობი,
კმ²
მახორობაშ
მუდანობა,
(2005) ადმ.
მახორობაშ
მეჭედალა,
ადმ./კმ²
ძონგხაგეფიშ
მუდანობა
ბჟადალური თხიმპხუ 8345 281244 33,70 5
ცენტრალური დამპხუ 11023 88855 8,06 5
ობჟათე გელეპხუ 8499 89720 10,56 4
ბჟაეიოლური მონგარი 10949 175163 16,00 6
ბჰუტანი, გვალო თხიმპხუ 38816 634982 16,36 20

ოინტერესე ფაქტეფი რედაქტირაფა

2004 წანაშ 17 ქირსეთუთაშე, ბჰუტანც თუთუმიშ პროდუქციაშ გჷმოჩამა დო გჷმორინაფა სრულას ვეშილებე (აკრზალულიე). ქიანაშ ხურგაშ დინოხოლე ვეშილებე სიგარეტეფიშ მიშაღალა. სიგარეტიშ შუმაშე ჯარიმა €175-ს აკმადგინაანს. ურცხოალ ტურისტეფშო, დიპლომატეფშო დო ვასათარობე ორგანიზაციაშ მახანდეეფშო თე გოუქვაფა ვა მოქმედენს. ურცხოალეფს ვეშულებუნა აკანური მახორობას სიგარეტი ქიმეჸიდანინ. [2].

ლიტერატურა რედაქტირაფა

  • მიშელ პასელი. შარალუა მუსტანგშა და ბჰუტანშა. ვილნიუსი ვაგა 1982
  • Gisela Bonn. Bhutan. Kunst und Kultur in Reich der Drachen. DuMont Kunst Reiseführer. DuMont, Köln, 1988
  • M. Aris - Bhutan. The early History of a Himalaya Kingdom, Washington 1979
  • Aris M. - View of Medieval Bhutan. The diary and drawing of Samuel Davis 1783. London/Washington 1982
  • Stan Armington, Bhutan. Lonely Planet travel guide.

რესურსეფი ინტერნეტის რედაქტირაფა

  1. ბჰუტანიშ რაიონეფი (აკანეფი)
  2. ბჰუტანი — მოსოფელიშ მაართა ქიანა, ნამუთ სიგარეტიშ შუმაშე დუდიშულერიე!