ირკუტსკი

ირკუტსკი
შილა	გერბი
ქიანა	რუსეთი
ფედერაციაშ სუბიექტი	ირკუტსკიშ ოლქი
კოორდ.	52°17′00″ ოორ. გ. 104°18′00″ ელ. გ. /
მერი	რუსლან ბოლოტოვი
დირსხუ	1661
ორდოიანი ჯოხოეფი	იანდაშსკი ოსტროგი, ირკუტსკი ოსტროგი
ნოღა	1686 წანაშე
ფართობი	277 კმ²
ცენტრიშ სიმაღალა	440 მ
კლიმატიშ ტიპი	კვათიერი კონტინენტური
მახორობა	623 562 კოჩი (2020)
მეჭედალა	2251,13 კოჩი/კმ²
აგლომერაცია	ირკუტსკიშ (დოხოლ. 1,1 მლნ ადამიერი)
ეთნოქორონიმი	ირკუტსკალი, ირკუტსკალეფი
ბორჯიშ ორტყაფუ	UTC+8
ტელ. კოდი	+7 3952
ოფოსტე ინდექსი	664xxx
ოავტომობილე კოდი	38, 138
ოფიციალური ვებ-ხასჷლა	www.admirk.ru
	ირკუტსკი
	ირკუტსკი

ირკუტსკი (რუს. Иркутск) — ნოღა რუსეთიშ ფედერაციას, ბჟაეიოლ ცნდჷრს. ირკუტსკიშ ოლქიშ დო ირკუტსკიშ რაიონიშ ადმინისტრაციული ცენტრი. ტრანსცნდჷრიშ მაგისტრალიშ ორკინაშარე დო ოტრანსპორტე ნოსქვი. 2020 წანაშ ეჭარუაშ მუნაჩემეფით, ნოღას 623 562 ადამიერი ოხორანს. ნოღა წყარმალუ ანგარაშ წყარპიჯეფს, წყარმალუ ირკუტიშ აკოკათაფაშ აბანს იდვალაუფუ, ბაიკალიშ ტობაშე 66 კილომეტრიშ მეძენას. კლიმატი კვათიერო კონტინენტური რე. ბაიკალიშ რიფტულ ზონაწკჷმა სიახოლაშ გეშა ნოღას შხირას დაღარი ბიჯგეფი იგინაფე. შხუ ომენცარე-ოგონათუე ცენტრი რე. ხერეჭუაშ მაჸვენჯი დარგეფი რე ავიააკოგაფა, ჰიდროენერგეტიკა დო ოჭკომალი პროდუქტებიშ წარმაფა.

ირკუტსკი ცნდჷრიშ უჯვეშაში ნოღა რე, ნამუქჷთ 1661 წანას დირსხჷ მჭოთ ჯიხა-ნოღა. 1686 წანაშე ნოღაშ სტატუსი უღუ. 1753 წანაშე ირკუტსკიშ გუბერნიაშ ადმინისტრაციული ცენტრი, ცჷნდჷრიშ (1803 წანაშე) დო ბჟაეიოლ ცჷნდჷრიშ (1822 წანაშე) გენერალ-გუბერნატორიშ რეზიდენცია. მონღოლეთწკჷმა დო ჩინეთწკჷმა ვაჭარუაშ მშანულამი ოტრანზიტე პუნქტი. ცარიზმიშ ბორჯის, ირკუტსკი დო ირკუტსკიშ გუბერნია პოლიტიკურ დჷნაშებუეფიშ გინოხორუაშ აბანს წჷმარინუანდჷ.

XIX ოშწანურაშ შქა წანეფშე, ნოღას ხერეჭუაქ გევითარჷ. 1879 წანაშ ნძალიერი დაჩხირიშ შედეგო ნოღაქ დეღამაკჷ. ნოღაშ ისტორიული ცენტრი მიშაღალირი რე იუნესკოშ მოსოფელიშ მონძალაშ ოცადებელ ერკებულშა. ასქილადირი რე ჯაშ ხურეთმონძღვარუაშ ანსამბლი, შხვადოშხვა სტილიშ ქუაშ ნოდგჷმეფი, „ცჷნჷდრიშ ბაროკოშ“ სტილს აკნაგებჷ ოხვამეეფი. გჷმათუთაშ რევოლუციაშახ ოვაჭარე ნოღა რდჷ.

ირკუტსკი ბჟაეიოლ ცნდჷრს იდვალუაფჷ, ირკუტსკიშ წყაროჩუაშეშ გოხოლუას, უახოლაშ დიდ ნოღა ულან-უდეშე 439 კილომეტრიშ მეძენას. ნოღაშ გოხოლუას შხირი რე დოლოეფი, ფიჭონა, ფიჭონ-ჭყერონა დო შხვ. ნოღაშ ფართობი — 27 998 ჰა; თაჸურეშე ონოღე ნაშენუა იკენს — 11 950 ჰა-ს, ტყა — 6350 ჰა-ს, წყარიშ ოფირჩა — 2870 ჰა-ს, დოლოეფი დო ჭალე — 4260 ჰა-ს. ნოღაშ რელიეფი დოწეწილი რე. სიმაღალა 420-550 მ ფარგანეფს იძანძჷ. გიშაკერზაფილო თხილერი ტერიტორია რე ტყაპარკი — სინიუშინა გორა დო შხვ.