საფრანგეთიშ მაართა იმპერია
საფრანგეთიშ მაართა იმპერია (ფრანგ. Empire Français) — ნაპოლეონ ბონაპარტიშ იმპერიაშ ეპოქა საფრანგეთის. იგინძორებუდჷ 1804 წანაშ 18 მესიშე 1814 წანაშ 3 მესიშახ დო უკულ კინ ჭიჭე ხანს 1815 წანაშ 20 მელახიშე 7 კვირკვეშახ.
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| ჰიმნი ულაშ ობირეში | |||||||||
 საფრანგეთიშ იმპერია ტერიტორიული ექსპანსიაშ პიკის, 1812 წანას | |||||||||
| ნანანოღა | პარიზი | ||||||||
| ნინა | ფრანგული (ოფიციალური), ლათინური, კორსიკული, ბრეტონული, ბასკური, ბჟადალი რომანსული, ბჟადალი გერმანული, ბჟადალი სლავური, ობჟათე სლავური | ||||||||
| რელიგია | კათოლიციზმი (სახენწჷფო რელიგია), ლუთერანიზმი, კალვინიზმი, იუდაიზმი | ||||||||
| ფარაშ ართური | ფრანკი | ||||||||
| ფართობი | 2,100,000 კმ² (1812) | ||||||||
| მახორობა | 44 მლნ. (1812) | ||||||||
| დუდალაშ ფორმა | უნიტარული ბონაპარტისტული აბსოლუტური მონარქია (1804-1814) უნიტარული ბონაპარტისტული გვერდო-კონსტიტუციური მონარქია (1815) | ||||||||
| იმპერატორი | |||||||||
| - 1804–1814/1815 | ნაპოლეონ I | ||||||||
| - 1815 | ნაპოლეონ II | ||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg)
1804 წანაშ 18 მესის საფრანგეთიშ კონსერვატორული სენატიქ მაართა კონსული ნაპოლეონ ბონაპარტი დანტკიცჷ საფრანგეთიშ იმპერატორო. 1804 წანაშ 2 ქირსეთუთას, ნაპოლეონი აკურთხეს იმპერატორო. ჸათე მოლინეფით გეთუ საფრანგეთიშ კონსულობაშ დო მაართა რესპუბლიკაშ პერიოდიქ. ნაპოლეონიშ მართუალათ, საფრანგეთიქ მიოჭირინუ პოლიტიკური დო ოურდუმე დომინაციას კონტინენტური ევროპას. საფრანგეთიქ გემორძგუ მასუმა კოალიციაშ დო მანთხა კოალიციაშ ლჷმეფს დო მიოჭირინუ მაქსიმალური ტერიტორიული ექსპანსია ევროპაშ კონტინენტის. ნაპოლეონიშ ლჷმეფქ გაფართინუ საფრანგეთიშ გოლინა. იმპერიაშ დომინანტობაშ პიკის, 1812 წანას, საფრანგეთიშ იმპერია აკმოდირთუდჷ 130 დეპარტამენტიშე დო ჸუნდჷ დოხოლაფირო 44 მილიონი მახორუ.
რუსეთის ნაპოლეონიშ მარცხიშ უკულ, 1813 წანაშ 16-19 გჷმათუთას, ნოღა ლაიფციგიშ გოხოლუას, მორსხუეეფქ (რუსეთი, ავსტრია, პრუსია, შვედეთი) ორჯგინეს ნაპოლეონიშ არმიას. 1814 წანას ნაპოლეონი გეგნარინეს დო გეგნახორეს ელბაშ კოკიშა. საფრანგეთიშა კინ ბურბონეფქ დირთეს. ნაპოლეონქ ელბაშე ინტუ, საფრანგეთიშა გეგნორთჷ დო 110 დღათ (1815 წანაშ 20 მელახი — 8 კვირკვე) კინ დირთინუ ხეშულობა. მორსხუეეფქ (ბრიტანეთი, პრუსია, ნიდერლანდეფი), 1815 წანაშ 18 ივანობას, ვატერლოოშ ლჷმას ორჯგინეს ნაპოლეონს. ნაპოლეონს დათმებაფეს ხეშულობა დო გეგნახორეს წიმინდე ელენეშ კოკიშა.
ჸათე მოლინეფით დო კინ ბურბონეფიშ რესტავრაციათ გეთუ საფრანგეთიშ მაართა იმპერიაშ პერიოდიქ.
ლიტერატურა
რედაქტირაფა- Fisher, Todd & Fremont-Barnes, Gregory (2004). The Napoleonic Wars: The Rise and Fall of an Empire. Oxford: Osprey Publishing Ltd.
- Godechot, Jacques; et al. (1971). The Napoleonic era in Europe. Holt, Rinehart and Winston.