ჩარლზ ლაიელი
სერ ჩარლზ ლაიელი (ინგლ. Sir Charles Lyell; დ. 14 გერგობათუთა, 1797, ანგუსი, შოტლანდია — ღ. 22 ფურთუთა, 1875, ლონდონი, ინგლისი) — შოტლანდიარი გეოლოგი.
| ჩარლზ ლაიელი | |
| ინგლ. Charles Lyell | |
 | |
| დაბადებაშ თარიღი: | |
|---|---|
| დაბადებაშ აბანი: | |
| ღურაშ თარიღი: |
ფურთუთა 22, 1875 (77 წანერი) |
| ღურაშ აბანი: | |
| მენოღალობა: | |
| ომენცარე სფერო: | |
| სამუშაშ აბანი : | |
| ალმა-მატერი: | |
| ჯილდოეფი დო პრემიეფი: |
ომაფე მენდალი (1834) |
.svg){kind=small}
ლაიელიშ აზრით დიხაუჩა იხასიათებუდჷ ჸეთი ორთაშობური პროცესეფით, ნამუეფით ასე ხოლო ფუნქციონალურიე. შინელი ინგლისარი ფილოსოფოსი უილიამ უეველიქ ლაიელიშ ჸათე გრადუალისტურ მეჯინას უძახჷდჷ უნიფორმიზმის. უნიფორმიზმიქ გევითარჷ კატასტროფიზმიშ მეხჷ, ნამუთ ჸათე პერიოდიშო უმოსო მეღებული რდჷ დო ნამუშ თარი პროპონენტი ფრანგი ნატურალისტი ჟორჟ კიუვიე რდჷ.
ჩარლზ ლაიელიშ არძაშე უმოსო შანულამი ნახანდი რე "გეოლოგიაშ ოსხირეფი", ნამუქჷთ გიშართჷ 3 ტომო 1830-1833 წანეფს. ჸათე ფუნდამენტურ ნახანდის თინა ეთმოჭარუნს უნიფორმიზმიშ თეორიას დო ჸეთი პროცესეფს - მუჭო ითირუდჷ დიხაუჩაშ ჟინპიჯი ბორჯიშ პერიოდულო. ლაიელი ანტკიცენდჷ ნამდა დიხაუჩაშ ასაკი 6000 წანაშე უმოსი რდჷ.
თაშნეშე, ლაიელიშ ნახანდეფი ორხველუდჷ დიხაშნწალუეფიშ, ვულკანეფიშ, აისბერგეფიშ ბაძაძეფს.
სტრატიგრაფიაშ დარგის, ლაიელიქ მასუმური პერიოდი (ინგლ. Tertiary) გორთუ პლიოცენიშ, მიოცენიშ დო ეოცენიშ ეპოქეფო.
ლაიელი გურაფულენდჷ ოქსფორდიშ ექსეტერ-კოლეჯის, სოდეთ მიპალუ ბაკალავრიშ დო მაგისტრიშ ხარისხი. გურაფაშ თებაშ უკული მუშენდჷ ლინკოლნს-ინის დო ლონდონიშ ომაფე კოლეჯის. 1840-იან წანეფს შარალენდჷ ამერიკას დო კანადას. ჸათე შარალუეფს რე გერსხილი ლაიელიშ პოპულარული წინგეფი: "შარალუეფი ოორუე ამერიკას" (1845) დო "მაჟირა ვიზიტი ამერიკაშ აკოართაფილი შტატეფიშა" (1849).
რესურსეფი ინტერნეტის რედაქტირაფა
- ჩარლზ ლაიელი ენციკლოპედია ბრიტანიკას
- ჩარლზ ლაიელი - ნახანდეფი პროექტ „გუტენბერგის“
- Principles of Geology 1st edition at ESP.
- Principles of Geology Archived 2020-02-24 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine. (7th edition, 1847) from Linda Hall Library