სირია

სირიაშ არაბული რესპუბლიკა
სირიაშ არაბული რესპუბლიკა არაბ. الجمهورية العربية السورية‎‎; სირია
	ჰიმნი: Homat el Diyar;
	სირიაშ ორენი
ნანანოღა	დამასკო; 33°30′ ოორ. გ. 36°18′ ელ. გ. /
უდიდაში ნოღა	დამასკო, ალეპო, ჰომსი
ოფიციალური ნინა(ეფი)	არაბული
რელიგია	მუსლიმეფი
თარობა	საპრეზიდენტო რესპუბლიკა
ფართობი
მახორობა
ედპ (ჸუპ)	2012 ფასებათ
აგი (2013)	0.648 (ოშქაშე) (116-ა)
ვალუტა	სირიული ფუნტი (SYP)
ბორჯიშ ორტყაფუ	EET (UTC +2სთ.)
ქიანაშ კოდი	SYR
Internet TLD	.sy
ოტელეფონე კოდი	+963

სირია (არაბ.: سورية‎; სირიული: ܣܘܪܝܐ), ედომიშამი ოფიციალური ჯოხოდვალა სირიაშ არაბული რესპუბლიკა (არაბ.: الجمهورية العربية السورية‎) — ქიანა ბჟადალ აზიას. ბჟადალშე უხურგანს ლიბანი დ სქირონაშქა ზუღა, ოორუეშე თურქეთი, ბჟაეიოლშე ერაყი, ობჟათეშე იორდანია დო ობჟათე-ბჟადალშე ისრაელი.

ჯოხოდვალა რედაქტირაფა

ოფიციალური: სირიაშ არაბული რესპუბლიკა.
ერუანული: سورية; Al Jumhuriyah al Arabiyah as Suriyah.

სირია იდვალუაფუ ობჟათე-ბჟადალ აზიას, სქირონაშქა ზუღაშ ბჟაეიოლ წყარპიჯის. თენა რე ჸოფიერ ველეფიშ, გვალეფიშ დო ტიოზეფიშ ქიანა. სირიაშ მახურგე ქიანეფიე: თურქეთი, ერაყი, იორდანია, ისრაელი, ლიბანი. ქიანაშ ფართობი აკმადგინანს 185.180 კვ.კმ-ს.

სახენწჷფო რედაქტირაფა

სახენწჷფო სისტემა - ართპარტიული სოციალისტური რესპუბლიკა.
სახენწჷფოშ მადუდე - პრეზიდენტი ბაშარ ალ-ასადი (2000).
კანონმადვალუ ორგანო - ართპალატიანი პარლამენტი (250 მაკათური).
ადმინისტრაციული დორთუალა - 14 რეგიონი (mufazah).

ადმინისტრაციული დორთუალა რედაქტირაფა

თარი სტატია : სირიაშ ადმინისტრაციული დორთუალა.

სირია ირთუ 14 მუჰაფაზათ. ირ მუჰაფაზას გჷშმეგორუაფუ მუში პარლამენტი.

ნომერი რუკას	მარგალური ჯოხოდვალა	არაბული ჯოხოდვალა	მახორობა	ნოღა
1.	დამასკო	دمشق	4,500,000	დამასკო
2.	რიფ დამასკო	ریف دمشق	2,235,000	დამასკო
13.	დეირ-ეზ-ზორი	دير الزور	1,040,000	დეირ-ეზ-ზორი
4.	დერაა	درعا	858,000	დერაა
10.	იდლიბი	ادلب	1,288,000	იდლიბი
8.	ლატაკია	اللاذقية	891,000	ლატაკია
12.	რაქა	الرقة	811,000	რაქა
7.	ტარტუსი	طرطوس	720,000	ტარტუსი
11.	ჰალები (ალეპო)	حلب	4,120,000	ჰალები (ალეპო)
9.	ჰამა	حماه	1,416,000	ჰამა
14.	ჰასეკე	الحسكة	1,225,926	ჰასეკე
6.	ჰომსი	حمص	1,561,000	ჰომსი
3.	ელ-კუნეიტრა	القنيطرة	69,000	ელ-კუნეიტრა
5.	ეს-სუვეიდა	السويداء	304,000	ეს-სუვეიდა

ტრანსპორტი რედაქტირაფა

რკინაშ შარაშ გჷთაბიჯალი ჰეჯაზი, დამასკოს

ოავტომობილე შარეფი რედაქტირაფა

სირიას, ავტოშარეფიშ ედომუშამი სიგჷრძა აკმადგინანს 36 377 კმ-ს. თაჸურეშე:

მოასფალტაფირიე — 26 299 კმ.
მოხრეშილიე — 10 078 კმ.

რკინაშ შარეფი რედაქტირაფა

სირიაშ რკინაშ შარეფიშ ედომუშამი სიგჷრძა — 2 750 კმ. სირიას გიმირჷნუაფუ 2 ტიპიშ ლიანდაგი. რკინაშ შარაშ 2423 კმ სტანდარტული ლიანდაგი რე 1435 მმ, დო 327 კმ — 1050 მმ ლიანდაგით. 1050 მმ-იანი ლიანდაგი, დიო ხოლო XX ოშწანურაშ დაჭყაფუს, ოსმალეთიშ იმპერიაშ ბორჯის რდჷ დოგაფილი, ნამუთ დამასკო დო მედინა ართიანს მითმიარსხუდჷნ. ასე თე გეზი ვაფუნქციონირენს. სირიას ორკინაშარე რსხუეფი უღჷ 3 მეძობელ სახენწჷფოწკჷმა: თურქეთი, ერაყი დო იორდანია. ალმახანურო დითმიგაფუაფუ რკინაშ შარა ტარტუსი — ლატაკია; იგეგმუ რკინაშ შარაშ დოგაფა დამასკო — დარა დო დეირ-ეზ-ზორი — აბუ-ქემალი.

ოჰავე ტრანსპორტი რედაქტირაფა

სირიას აეროპორტეფიშ მუდანიბა რე — 104 (1999), თაჸურეშე ბეტონით დოგაფილი ეიოფურინალ-დაფურინალი საროტიე — 24. თაჸურეშე 3-ს ოერეფოშქაშე სტატუსი უღჷ. სახენწჷფო ავიაკომპანია — Syrianair, ასრულენს რეისეფს 50 ნოღაშე უმოსიშახ.

სვიროულარი მაგისტრალი რედაქტირაფა

სვიროულარი მაგისტრალიშ ედომუშამი სიგჷრძა აკმადგინანს 1304 კმ-ს, თაურშე 515 კმ — ნავთობოულარიე.

ოზუღე ტრანსპორტი რედაქტირაფა

ქიანაშ თარი ონიშოლეფი იდვაუაფუ სქირონაშქა ზუღას: ტარტუსი, ლატაკია, ბანიასი^[3].

დემოგრაფია რედაქტირაფა

მახორობა - 22,530,746 (2012)^[1], ქიანას ოხორანს შხვადოშხვა ეთნიკური დო რელიგიური ბუნაშ წჷმმარინაფალი, თინეფს შქასიე - სუნიტი არაბეფი (თინეფი მახორობაშ უმენტაშობას აკმადგინანა - 90%), ქურთეფი (5%), სომეხეფი, ასურალეფი, ალავიტეფი (შიიტი მუსლიმეფი).
სახენწჷფო ნინა - არაბული. თაშნეშე გოფაჩილიე - ქურთული, სომხური, არამეული, ფრანგული, ინგლისური.
რელიგია - მუსლიმი 85%, ქირსიანი 15%.
ნანანოღა - დამასკო (1.862 ვითოში).
უდიდაში ნოღეფი - დამასკო, ალეპო (1.934), ჰომსი (752), ლატაკია (417), ჰამა (380).

ეკონომიკა რედაქტირაფა

რესურსეფი - ნავთი, ფოსფატეფი, ქრომი დო მანგანუმი, ასფალტი, რკინაშ მადანი, ჯიმუშ ქუა, მარმარილო, თაბაშირი, ჰიდროენერგია.
ექსპორტი - ნავთობპროდუქტეფი, ბამბე, ფოსფატები, ხილ-ორტვინობა.
ერუანული მიშნაველი ართ მახორუშო - 1.130 $.
ვალუტა - სირიული ფუნტი (SYP);

მონძეობა რედაქტირაფა

კრაკ-დე-შევალიე (ჯვაროსანეფიშ ართართი უუჯგუშაში ჯიხა),
პალმირა (რომაული ბორჯიშ მაბარჩხალე ნანოღარი),
ალეპო (ჯიხა-სიმანგარე, მეჩეთეფი, მუზეუმეფი, სუკეფი).

ისტორია რედაქტირაფა

1946 წანას, სირიაქ საფრანგეთშე ედომუშამი ზოხორინალა მიღჷ. 1958-1961 წანეს ეგვიპტეწკჷმა ართო მიშმეშჷ არაბეფიშ გოართოიანაფილ რესპუბლიკაშ ეკოდგინალუაშა. ამშვდღამი ლჷმაშ უკული (1967) მიოდინუ გოლანიშ სუკფი, ნამუსჷთ ასე ხოლო ისრაელი აკონტროლენს. 1981-82 წანებს ოურდუმე კონფლიქტი უღუდჷ ლიბანწკჷმა. 1991 წანას სპარსეთიშ ჸუჯიშ ლჷმას ოკათუდჷ ერაყიშ სააწმარენჯოთ. ჰაფეზ ასადიშ ღურაშ უკული ადამიერიშ ნებეფიშ თხილუაშჸურე სირიას დგომარობაქ ონდეთ გეუჯგუშჷ.