სირია
სირია (არაბ.: سورية; სირიული: ܣܘܪܝܐ), ედომიშამი ოფიციალური ჯოხოდვალა სირიაშ არაბული რესპუბლიკა (არაბ.: الجمهورية العربية السورية) — ქიანა ბჟადალ აზიას. ბჟადალშე უხურგანს ლიბანი დ სქირონაშქა ზუღა, ოორუეშე თურქეთი, ბჟაეიოლშე ერაყი, ობჟათეშე იორდანია დო ობჟათე-ბჟადალშე ისრაელი.
| სირიაშ არაბული რესპუბლიკა | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| ჰიმნი: Homat el Diyar |
||||||
.svg) |
||||||
| ნანანოღა | დამასკო / | |||||
| უდიდაში ნოღა | დამასკო, ალეპო, ჰომსი | |||||
| ოფიციალური ნინა(ეფი) | არაბული | |||||
| რელიგია | მუსლიმეფი | |||||
| თარობა | საპრეზიდენტო რესპუბლიკა | |||||
| - | პრეზიდენტი | ბაშარ ალ-ასადი | ||||
| - | პრემიერ მინისტრი | რიად ჰიჯაბი | ||||
| ფართობი | ||||||
| - | გვალო | 186,475 კმ2 (89-ა) | ||||
| - | წყარი (%) | 1,1 | ||||
| მახორობა | ||||||
| - | 2012 ფასებათ | 22,530,746 (54-ა) | ||||
| - | მეჭედალა | 118.3 ად/კმ2 (101-ა) | ||||
| ედპ (ჸუპ) | 2012 ფასებათ | |||||
| - | გვალო | $107.831 მილიარდი[1] | ||||
| - | ართ მახორუშე | $5,100 | ||||
| აგი (2013) | 0.648[2] (ოშქაშე) (116-ა) | |||||
| ვალუტა | სირიული ფუნტი (SYP) |
|||||
| ბორჯიშ ორტყაფუ | EET (UTC +2სთ.) | |||||
| - | ზარხულიშ (DST) | EET (UTC +3სთ.) (UTC) | ||||
| ქიანაშ კოდი | SYR | |||||
| Internet TLD | .sy | |||||
| ოტელეფონე კოდი | +963 | |||||
.svg)
ჯოხოდვალარედაქტირაფა
- ოფიციალური: სირიაშ არაბული რესპუბლიკა.
- ერუანული: سورية; Al Jumhuriyah al Arabiyah as Suriyah.
გეოგრაფიარედაქტირაფა
სირია იდვალუაფუ ობჟათე-ბჟადალ აზიას, სქირონაშქა ზუღაშ ბჟაეიოლ წყარპიჯის. თენა რე ჸოფიერ ველეფიშ, გვალეფიშ დო ტიოზეფიშ ქიანა. სირიაშ მახურგე ქიანეფიე: თურქეთი, ერაყი, იორდანია, ისრაელი, ლიბანი. ქიანაშ ფართობი აკმადგინანს 185.180 კვ.კმ-ს.
სახენწჷფორედაქტირაფა
- სახენწჷფო სისტემა - ართპარტიული სოციალისტური რესპუბლიკა.
- სახენწჷფოშ მადუდე - პრეზიდენტი ბაშარ ალ-ასადი (2000).
- კანონმადვალუ ორგანო - ართპალატიანი პარლამენტი (250 მაკათური).
- ადმინისტრაციული დორთუალა - 14 რეგიონი (mufazah).
ადმინისტრაციული დორთუალარედაქტირაფა
თარი სტატია : სირიაშ ადმინისტრაციული დორთუალა.სირია ირთუ 14 მუჰაფაზათ. ირ მუჰაფაზას გჷშმეგორუაფუ მუში პარლამენტი.
| ნომერი რუკას |
მარგალური ჯოხოდვალა |
არაბული ჯოხოდვალა |
მახორობა | ნოღა |
|---|---|---|---|---|
| 1. | დამასკო | دمشق | 4,500,000 | დამასკო |
| 2. | რიფ დამასკო | ریف دمشق | 2,235,000 | დამასკო |
| 13. | დეირ-ეზ-ზორი | دير الزور | 1,040,000 | დეირ-ეზ-ზორი |
| 4. | დერაა | درعا | 858,000 | დერაა |
| 10. | იდლიბი | ادلب | 1,288,000 | იდლიბი |
| 8. | ლატაკია | اللاذقية | 891,000 | ლატაკია |
| 12. | რაქა | الرقة | 811,000 | რაქა |
| 7. | ტარტუსი | طرطوس | 720,000 | ტარტუსი |
| 11. | ჰალები (ალეპო) | حلب | 4,120,000 | ჰალები (ალეპო) |
| 9. | ჰამა | حماه | 1,416,000 | ჰამა |
| 14. | ჰასეკე | الحسكة | 1,225,926 | ჰასეკე |
| 6. | ჰომსი | حمص | 1,561,000 | ჰომსი |
| 3. | ელ-კუნეიტრა | القنيطرة | 69,000 | ელ-კუნეიტრა |
| 5. | ეს-სუვეიდა | السويداء | 304,000 | ეს-სუვეიდა |
ტრანსპორტირედაქტირაფა
ოავტომობილე შარეფირედაქტირაფა
სირიას, ავტოშარეფიშ ედომუშამი სიგჷრძა აკმადგინანს 36 377 კმ-ს. თაჸურეშე:
- მოასფალტაფირიე — 26 299 კმ.
- მოხრეშილიე — 10 078 კმ.
რკინაშ შარეფირედაქტირაფა
სირიაშ რკინაშ შარეფიშ ედომუშამი სიგჷრძა — 2 750 კმ. სირიას გიმირჷნუაფუ 2 ტიპიშ ლიანდაგი. რკინაშ შარაშ 2423 კმ სტანდარტული ლიანდაგი რე 1435 მმ, დო 327 კმ — 1050 მმ ლიანდაგით. 1050 მმ-იანი ლიანდაგი, დიო ხოლო XX ოშწანურაშ დაჭყაფუს, ოსმალეთიშ იმპერიაშ ბორჯის რდჷ დოგაფილი, ნამუთ დამასკო დო მედინა ართიანს მითმიარსხუდჷნ. ასე თე გეზი ვაფუნქციონირენს. სირიას ორკინაშარე რსხუეფი უღჷ 3 მეძობელ სახენწჷფოწკჷმა: თურქეთი, ერაყი დო იორდანია. ალმახანურო დითმიგაფუაფუ რკინაშ შარა ტარტუსი — ლატაკია; იგეგმუ რკინაშ შარაშ დოგაფა დამასკო — დარა დო დეირ-ეზ-ზორი — აბუ-ქემალი.
ოჰავე ტრანსპორტირედაქტირაფა
სირიას აეროპორტეფიშ მუდანიბა რე — 104 (1999), თაჸურეშე ბეტონით დოგაფილი ეიოფურინალ-დაფურინალი საროტიე — 24. თაჸურეშე 3-ს ოერეფოშქაშე სტატუსი უღჷ. სახენწჷფო ავიაკომპანია — Syrianair, ასრულენს რეისეფს 50 ნოღაშე უმოსიშახ.
სვიროულარი მაგისტრალირედაქტირაფა
სვიროულარი მაგისტრალიშ ედომუშამი სიგჷრძა აკმადგინანს 1304 კმ-ს, თაურშე 515 კმ — ნავთობოულარიე.
ოზუღე ტრანსპორტირედაქტირაფა
ქიანაშ თარი ონიშოლეფი იდვაუაფუ სქირონაშქა ზუღას: ტარტუსი, ლატაკია, ბანიასი[3].
დემოგრაფიარედაქტირაფა
- მახორობა - 22,530,746 (2012)[1], ქიანას ოხორანს შხვადოშხვა ეთნიკური დო რელიგიური ბუნაშ წჷმმარინაფალი, თინეფს შქასიე - სუნიტი არაბეფი (თინეფი მახორობაშ უმენტაშობას აკმადგინანა - 90%), ქურთეფი (5%), სომეხეფი, ასურალეფი, ალავიტეფი (შიიტი მუსლიმეფი).
- სახენწჷფო ნინა - არაბული. თაშნეშე გოფაჩილიე - ქურთული, სომხური, არამეული, ფრანგული, ინგლისური.
- რელიგია - მუსლიმი 85%, ქირსიანი 15%.
- ნანანოღა - დამასკო (1.862 ვითოში).
- უდიდაში ნოღეფი - დამასკო, ალეპო (1.934), ჰომსი (752), ლატაკია (417), ჰამა (380).
ეკონომიკარედაქტირაფა
- რესურსეფი - ნავთი, ფოსფატეფი, ქრომი დო მანგანუმი, ასფალტი, რკინაშ მადანი, ჯიმუშ ქუა, მარმარილო, თაბაშირი, ჰიდროენერგია.
- ექსპორტი - ნავთობპროდუქტეფი, ბამბე, ფოსფატები, ხილ-ორტვინობა.
- ერუანული მიშნაველი ართ მახორუშო - 1.130 $.
- ვალუტა - სირიული ფუნტი (SYP);
მონძეობარედაქტირაფა
- კრაკ-დე-შევალიე (ჯვაროსანეფიშ ართართი უუჯგუშაში ჯიხა),
- პალმირა (რომაული ბორჯიშ მაბარჩხალე ნანოღარი),
- ალეპო (ჯიხა-სიმანგარე, მეჩეთეფი, მუზეუმეფი, სუკეფი).
ისტორიარედაქტირაფა
1946 წანას, სირიაქ საფრანგეთშე ედომუშამი ზოხორინალა მიღჷ. 1958-1961 წანეს ეგვიპტეწკჷმა ართო მიშმეშჷ არაბეფიშ გოართოიანაფილ რესპუბლიკაშ ეკოდგინალუაშა. ამშვდღამი ლჷმაშ უკული (1967) მიოდინუ გოლანიშ სუკფი, ნამუსჷთ ასე ხოლო ისრაელი აკონტროლენს. 1981-82 წანებს ოურდუმე კონფლიქტი უღუდჷ ლიბანწკჷმა. 1991 წანას სპარსეთიშ ჸუჯიშ ლჷმას ოკათუდჷ ერაყიშ სააწმარენჯოთ. ჰაფეზ ასადიშ ღურაშ უკული ადამიერიშ ნებეფიშ თხილუაშჸურე სირიას დგომარობაქ ონდეთ გეუჯგუშჷ.
გალერეარედაქტირაფა
წიმინდე ანანიაშ ჯოხოშ ოხვამე, ჯვეში დამასკოშ ქირსიანულ სექტორს.
ნურ ალ-დინის მეჩეთიშ მინარეთი ჰამას.
რესურსეფი ინტერნეტისრედაქტირაფა
სქოლიორედაქტირაფა
- ↑ 1.0 1.1 Syria. International Monetary Fund. კითხირიშ თარიღი: 22 April 2012.
- ↑ Human Development Index and its components. Human Development Report 2011 (PDF). კითხირიშ თარიღი: 2013-01-25.
- ↑ Россия выходит в Средиземноморье