დანია

დანიაშ ომაფე
დანიაშ ომაფე დან. Kongeriget Danmark; დანია
შილა
	დევიზი: Guds hjælp, Folkets kærlighed, Danmarks styrke; (ღორონთიშ მოხვარა, ერიშ ჸოროფა, დანიაშ ჭყანა)
	ჰიმნი: ; (თე უსქვამაში დიხა);
	დანიაშ ორენი
ნანანოღა	კოპენჰაგენი; 55°47′ ოორ. გ. 9°47′ ელ. გ. /
უკაბეტაში ნოღა	კოპენჰაგენი, ორჰუსი, ოდენსე, ოლბორგი
ოფიციალური ნინა(ეფი)	დანიური
რელიგია	ლუთერანობა
თარობა	უნიტარული საპარლამენტო კონსტიტუციური მონარქია
ფართობი
მახორობა
ედპ (ჸუპ)	2023 ფასებათ
აგი (2021)	0.948 (6-ა)
ვალუტა	დანიური კრონი (kr.) (DKK)
ბორჯიშ ორტყაფუ	UTC+1
ქიანაშ კოდი	DK
Internet TLD	.dk
ოტელეფონე კოდი	+45

დანია (დან. Danmark), ოფიციალურო დანიაშ სამაფო (დან. Kongeriget Danmark) — სუვერენული სახენწჷფო ოორუე ევროპას, ნამუშ აკოდგინალუაშათ მიშმურს ჟირი დომინიონი — ფარერიშ კოკეფი ატლანტიშ ოკიანეს დო გრენლანდია ოორუე ამერიკას. დანია სკანდინავიურ ქიანეფს შქას არძაშე ობჟათეჸურე დვალირი სახენწჷფო რე. იდვალუაფუ შვედეთიშ დო ნორვეგიაშ ობჟათეჸურე დო აკა სახენწჷფო, ნამუწკჷმათ თის ოსქირონე თანჯა გაჩქჷნ, რე გერმანიაშ ფედერაციული რესპუბლიკა. ქიანაშ ტერიტორიაშ უდიდაში ნორთი იდვალუაფუ იუტლანდიაშ ჩქონს დო ანდა კოკის, ნამუეფ შქას ეიოღანკალი რე ზელანდია, ფიუნი, ლოლანი, ფალსტერი დო ბორნჰოლმი, თაშნეშე ანდა მორჩილი ზჷმაშ კოკი, ნამუეფიშ ართობულობა ქიმინჷნს დანიაშ არქიპელაგის.

ჯოხოდვალა

ოფიციალურო: დანიაშ ომაფე
ოდაბადურო: Kongeriget Danmark

გეოგრაფია

ქიანა იდვალუაფუ ოორუე ევროპას, უკჷნებუ იუტლანდიაშ ჩქონი დო გოხოლუაშ კოკეფი. ოსქირონე სანძღო უღჷ გერმანიაწკჷმა.

ფართობი: 43.069 კვ.კმ
ორთა: უმაღალაში კონკა — იდინგ-სკოვი 173 მ; უგ. წყარმალუ (კმ) — გუდენა 158; თ. ტობეფი — ნისუმ-ფიორდი, არესი; თ. კოკეფი (კვ.კმ) — ზელანდია 7.450, ფიუნი 3.485, ლოლანი 1.244, ბორნჰოლმი 588; კლიმატი - ოკიანური.

სახენწჷფო

პოლიტიკური სისტემა — კონსტიტუციური მონარქია.
სახენწჷფოშ მადუდე — დანიაშ მაფეფი შლეზვიგ-ჰოლშტაინ-ზონდერბურგ-გლიუქსბურგეფიშ დინასტიაშე რენა. მა-20 ოშწანურას მაფენდეს: კრისტიან IX (1863-1906), ფრედერიკ VIII (1906-1912), კრისტიან X (1912-1947), ფრედერიკ IX (1947-1972), დიაფალ მარგრეტე II (MARGRETHE II) (1972-2024); მა-21 ოშწანურას მაფენდეს: ფრედერიკ X (2024-ასეშა).
თარობაშ მანჯღვერი პრემიერ-მინისტრი.
კანონიშდუმადვალუ ორგანო — ართპალატამი პარლამენტი — ფოლკეტინგი (179 მაკათური).
ადმინისტრაციული გორთუალა —14 კომუნა (amt), 2 ნოღა (amtskomunes - კოპენჰაგენი დო ფრიდერიკსბერგი) დო 2 ავტონომიური ტერიტორია (ფარერიშ კოკეფი, გრენლანდია).

დემოგრაფია

მახორობა — 5,511 ვითოში (2009), თენეფშე 97% დანიარეფი.
ნინეფი — დანიური, ფარერული, გრენლანდიური (ინუიტური დიალექტი). ინგლისური დომინირენს, მუჭოთ მაჟირა ნინა.
რელიგია — ევანგელურ-ლუთერანული, პროტესტანტიზმი.
ნოღეფი (ვითოში) — კოპენჰაგენი (1.094), ორჰუსი (221), ოდენსე (145), ოლბორგი (121), ესბიერგი (77).

ისტორია

დანიაშ სახენწჷფოქ დირსხუ IX-X ოშწანურეფს. 1849 წანაშე რე კონსტიტუციური მონარქია. 1940 წანას გეჭოფჷ გერმანიაქ. 1992 წანაშ რეფერენდუმს გინოვარაფილქ იჸუ მაასტრიხტიშ აპიჯაფაქ. თარობას აჸუ კანკალე თირუეფქ მიშაღალარქ, თეშ უკული კათაქ ხუჯი ქოდუკჷნ მაჟირა რეფერენდუმს. 1949 წანაშე რე ნატოშ მაკათური, 1973 წანაშე ევროპაშ რსხუშ მაკათური.