რუსეთ-საქორთუოშ ლჷმა (1921)
რუსეთ-საქორთუოშ ლჷმა 1921, თაშნეშე ჩინებული, მუჭოთ ჭითა არმიაშ მინოკათუა საქორთუოშა, სხუნუეფიშ დო საქორთუოშ ლჷმა (15 ფურთუთა - 17 მელახი, 1921) — სხუნუეფიშ რუსეთიშ ჭითა არმიაშ ოურდუმე კამპანია საქორთუოშ დემოკრატიული რესპუბლიკაშ მეხჷ აბანობური სოციალ-დემოკრატიული (მენშევიკური) თარობაშ გინორინაფაშ, ქიანაშა ბოლშევიკური რეჟიმიშ მიშაღალარო დო საქორთუოშ ტერიტორიაშ ანექსია-ოკუპაციაშ ღანკით.
| რუსეთ-საქორთუოშ ლჷმა (1921) | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| რუსეთიშ ომენოღალე ლჷმაშ დო თურქეთიშ ზოხოროინალაშ ლჷმაშ ნორთი | ||||||||||
 ჭითა არმია ქართის | ||||||||||
| ||||||||||
| კუნთხუეფი | ||||||||||
.svg){kind=small} რსფსრ.svg){kind=small} აზერბაიჯანიშ სსრ
|
.svg){kind=small} საქორთუოშ დემოკრატიული რესპუბლიკა საფრანგეთი (მორჩილი ალარჷნა წყარპიჯიშ ღოზის)
|
.svg){kind=small} ოსმალეთიშ იმპერია (თურქეთიშ კაბეტი ერუანული ასამბლეა)
| ||||||||
| მადუდეეფი | ||||||||||
| ანატოლი გეკერი მიხეილ ველიკანოვი იოსებ სტალინი გრიგოლ ორჯონიკიძე ფილიპე მახარაძე
|
გიორგი კვინიტაძე გიორგი მაზნიაშვილი ვალიკო ჯუღელი
|
მუსა ქიაზიმ ყარაბექირი
| ||||||||
| ნძალეფი | ||||||||||
ჭითა არმია
|
აკოანჯარაფილი ნძალეფი
|
კაბეტი ერუანული ასამბლეაშ არმია | ||||||||
| ნოდინაფეფი | ||||||||||
| 5 500 ჸვილირი 2 500 დაჭკორებული უჩინებუ მუდანობაშ დოღამაკელი[1] |
3 200 ვილირი ვარ-და დაჭკორებული ჩინებუ მუდანობაშ დოღამაკელი 3 800-5 000 ჸვილირი თინჩალი მახორობა[1] |
30 ყვილირი 26 დოღამაკელი 46 დინაფილი[2] | ||||||||
ლჷმაშ შედეგო საქორთუოშ დემოკრატიული რესპუბლიკაშ ობჟათე-ბჟადალ ნორთი (ართვინიშ, ოლთისიშ დო არტაანიშამო) ხეშა ქეშიჸოთჷ თურქეთიქ, ქიანაშ არძა დოსქილადირი ტერიტორია ხეშა ქეშიჸოთჷ რსფსრ-ქ.
სტამფილოშფერო ეშანილი რე სოჭიშ ოლქი, ნამუთ საქორთუოშ დემოკრატიულ რესპუბლიკას უკებუდჷ 1918–1919 წანეფს დო კავკაციონიშ ოორუე ლაკადეფი (დვალეთი).
კონფლიქტი სხუნუეფიშ ექსპანსიური პოლიტიკაშ შედეგი რდჷ, ნამუშ ღანკი რუსეთიშ იმპერიაშ ედომუშამ ტერიტორიაშა კონტროლიშ გერინაფას წჷმარინუანდუ. თის შანულამ როლი ილაჸაფეს რუსეთის მოღალე ქორთუ ბოლშევიკეფქ, ნამუეფსჷთ ვაუღჷდეს საქორთუოშ მახორობას ალარჷნა დო ბოლშევიკური რეჟიმიშ მიშაღალარო შხვაშ თური ინტერვენციას ოხვილჷდეს.
აწმარინე ისტორია
რედაქტირაფამაართა მოსოფელიშ ლჷმაშ დო რუსეთის მუნახვამილა რევოლუციეფიშ სერიაშ შედეგო, 1918 წანას საქორთუოქ აკიდგინჷ ზოხორინალა.
დუდმაართაშე ქართულ ელიტას ვაკოდჷ რუსეთიშე გიშართუალა, მარა კავკაციაშ ფრონტიშ აკოცჷმაქ, შხვაშ თური ქიანეფიშ მინოკათუაქ დო ერია-მორიაშ ოშქურანჯობაქ, თიქ აძულებურქ იჸუ სახენწჷფო საქორთუოშ ოთხილარო, მუჭოთ ოურდუმე, თაშნეშე პოლიტიკური გჷმოჭანუეფშე – ბოლშევიკეფიშე, ანტი–ბოლშევიკეფიშე დო თურქეფიშე, ნამუთ ოცადუდჷ მუში ულაშ მოდვალას ობჟათე კავკაციაშა. აზერბაიჯანქ დო სომხეთიქ საქორტუოშ სამანგას გიაჸუნეს.[3]
საქორთუოშ დემოკრატიულ რესპუბლიკაქ, ზჷმიერი სოციალისტეფით ოდუდეს, ძალამ წჷმოძინეფს მიოჭირინჷ დემოკრატიული სახენწჷფოშ აკოგაფაშ საქვარს.[4] მარა თე პროცესის ქიანაქ ქემკახვილჷ ანდა გუმოწვიას: ოურდუმე კონფლიქტეფი თურქეთწკჷმა, სომხეთწკჷმა, თაშნეშე ობჟათე რუსეთიშ „ჭიტეფწკჷმა“ დო „ჩელეფწკჷმა“, ეკონომიკური ბლოკადა ბჟადალ სახენწჷფოეფშე, 1920 წანაშახ ოერეფოშქაშე აღიარაფაშ დოგვიანაფა, დინოხოლენი კონფლიქტეფი კანკალე ეთნიკურ უჭიჭაშობაწკჷმა, აბანობური ბოლშევიკეფიშ დივერსიული საქვარუა, ნამუეფსჷთ ალურედჷ მოსკოვი დო კრემლიშ ზოჯუეფს არსულენდეს.[5]
1920 წანაშ ფურთუტაშ დალიას, გეფორმჷ ალიანსიქ თურქეთიშ ქემალისტურ თარობაშ დო რუსეთიშ სხუნუურ ხეშუულებაშ შქას. ახალი ალიანსი თხულენდჷ, ნამჷ-და ჟირ ქიანაშ შქას ქოჸოფედუკო სტაბილური ოსქირონე რსხუ. თე ღანკიშ მიოჭირინაფალო ოხვილური რდჷ, სუმი ობჟათე კავკაციური სახენწჷფოშ – აზერბაჯანიშ, სომხეთიშ დო საქორთუოშ დემოკრატიული რესპუბლიკეფი გეგნორთელედკო თურქეთიშ დო სხუნუეფიშ რუსეთიშ შქას. 1920 წანაშ 31 მესის, რუსეთიშ მა-11 ჭითა არმიაქ გენნაკათჷ აზერბაიჯანს დო თიში სოვეტიზაცია ქიქჷ. ოთხი თუტაშ უკული, თურქეთიქ გემნაკათჷ სომხეთის, ნამუშ შედეგო თე ეკონიაქ აძულებურქ იჸუ დუთმებუდუკო მუში ტერიტორიაშ გვერდი, დოსქილადირი ტერიტორია თიმ წანას დალიას გეჭოფჷ ჭითა არმიაქ. საქორთუოშ დემოკრატიული რესპუბლიკა, ეკონია ზოხორინელი კავკაციური სახენწჷფო, ნამუთ ბჟადალიშ ბასტიონო რდჷ მერჩქინელი, მიშახვილირი რდჷ ქემალისტეფს დო სხუნუეფიშ შქას დო თიშო, ნამჷ-და გათებედუკო თურქულ–სხუნუურ პროექტი კავკაციასჷნ, თიქჷთ ოკო ქუდანთხუკო.
ქოძირით თაშნეშე
რედაქტირაფარესურსეფი ინტერნეტის
რედაქტირაფა- Soviet-Georgian War and Sovietization of Georgia, II-III. 1921. By Andrew Andersen and George Partskhaladze Revue historique des Armées, Numéro 254, 1/2009
- თამარ ლობჯანიძე. საქართველოს ოკუპაცია 1921 წ. (pdf). ნარკვევი. საქართველოს პარლამენტი, საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტი.;
- Советско-грузинская война 1921 г. ომის ქრონოლოგია
- Особая папка – СЧАСТЬЕ НА ШТЫКАХ, Секретная борьба в большевистском руководстве по поводу «советизации» Закавказья
- ყველაფერი „25 თებერვლის“ შესახებ, ჯიმშერ რეხვიაშვილი 2019.
სქოლიო
რედაქტირაფა- ↑ 1.0 1.1 According to a Russian statistician and Soviet-era dissident, Professor I.A. Kurganov, the 1921-2 military operations against Georgia took lives of about 20,000 people. Archived copy. დოარქივაფილი რე ორიგინალშე 2006-11-05-ს. კითხირიშ თარიღი: 2006-11-03.
- ↑ Ayfer Özçelik: Ali Fuat Cebesoy: 1882-10 Ocak 1968, publisher Akçağ, 1993, page 206. (in თურქული)
- ↑ Stephen F. Jones, “Transcaucasia: Revolution and Civil War” in H, Shukman (ed.), The Blackwell Encyclopedia of the Russian Revolution (Oxford, 1988).
- ↑ Stephen F. Jones, “Georgia: The Trauma of Statehood” in J. Bremmer and R. Taras (eds.), New States New Politics: Building the Post-Soviet Nations (Cambridge, 1997), p. 508.
- ↑ Stephen Blank, “Bolshevik Organizational Development in Early Soviet Transcaucasia: 1918-1924” in R.G. Suny (ed.), Transcaucasua, Nationalism and Social Change (Ann Arbor, 1999)
|
ათე სტატია მერკე რე. თქვა შეგილებუნა ქიმეხვარათ ვიკიპედიას დო გაგშათინათ დო გახვეიანათინ. |