სომხეთიშ სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკა
სომხეთიშ სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკა (სომეხ. Հայկական Սովետական Սոցիալիստական Հանրապետություն), კუნტათ სომხეთიშ სსრ, — სხუნუეფიშ რსხუშ აკოდგინალუაშა მიშმალი რესპუბლიკა, ნამუქჷთ დირსხუ 1920 წანაშ ქირსეთუთას. 1922 წანაშ 12 მელახშე 1936 წანაშ 5 ქირსეთუთშახ მიშმეშჷ მოლენკავკაციაშ სფსრ-შ აკოდგინალუაშა, 1936 წანას ქახოლჷ სსრრ-ს. სომხეთიშ სსრ-ს ოორუეშე უხურგანდჷ საქორთუოშ სსრ, ბჟაეიოლშე აზერბაიჯანიშ სსრ, ობჟათეშე ირანი, ბჟადალშე თურქეთი. 1991 წანაშე სომხეთიშ სსრ-შ სამართალმონძე სომხეთიშ რესპუბლიკა.
|
სომხეთიშ სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკა | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| ჰიმნი სომხეთიშ სსრ-შ ჰიმნი | |||||||||
 სომხეთიშ სსრ-შ რუკა | |||||||||
| ნანანოღა | ერევანი | ||||||||
| ნინა | სომეხური, რუსული | ||||||||
| ფართობი | 29 800 კმ² | ||||||||
| მახორობა | 3 287 700 (1989 წანაშო) | ||||||||
| დუდალაშ ფორმა | სხუნუური რესპუბლიკა | ||||||||
.svg)
ისტორია
რედაქტირაფაგოსხუნუაფა
რედაქტირაფა1828 წანაშე 1917 წანაშ გჷმათუთაშ რევოლუციაშახ, ალმახანური სომხეთიშ ტერიტორია რუსეთიშ იმპერიაშ ნორთი რდჷ დო თარო ერევანიშ გუბერნიას იკათუანდჷ. იმპერიაშ გოუქვაფაშ უკული სომხეთიქ, თეშ მუჭოთ თიშ მეძობელ საქორთუოქ დო აზერბაიჯანქ, ზოხორინალა გჷმაცხადჷ (ქოძირით სტატია სომხეთიშ დემოკრატიული რესპუბლიკა)[1]. 1920 წანაშ გერგობათუთას, XI ჭითა არმიაქ სომხეთშა გენშართჷ. თინეფს აწმარენჯობა ვეშეხვალამჷნა დო 2 ქირსეთუთას ქიანას ბოლშევიკურ მართუალაქ გეგმიცხადჷ. 1921 წანაშ გჷმათუთას სხუნუეფიშ რსხუშ დო თურქეთიშ შკას ქიდიდჷ ყარსიშ ოთინჩალე აპიჯალა, ნამუშ ნძალათ თურქეთის ქჷდასქიდჷ შანულამი ქორთული დო სომეხური დიხეფი (ტერიტორიეფი). სომხეთიშ ხურგაშ გალე ქჷდოსქიდჷ ჯვეშ ნოღა ანისიქ დო არარატიშ გვალაქ. თაშნეშე აზერბაიჯანიშ სსრ-წკჷმა ოდებელი ნახიჩევანიშ დო გვალამი ყარაბაღიშ რეგიონეფქ[2], მარა სომხეთის გეგნაჩჷ საქორთუოშ სსრ-წკჷმა ოდებელი ლორე.
გოსხუნუაფაშე ხეთე ჩეკაქ ქჷდიჭყჷ მასობური ტერორი ანტი-სხუნუურო მერჩქინელი ელემენტეფიშ სააწმარენჯოთ. ბოლშევიკურ პოლიტიკაქ 1921 წანას, რესპუბლიკას ფურთუთაშ ჯანყი გჷმიწუ, ნამუსჷთ დაშნაკეფქ მეუდირთეს ოდუდეს. ჯანყაფილეფქ დუდმაართაშე წჷმძინას მიოჭირინეს დო ერევანი ხოლო გადუდიშულეს[3], მარა საბოლოოთ ქვეყანაშა მიშულირჷ XI არმიაქ ჯანყის იშენით გიორჯგინჷ დო 2 პირელს ნანანოღა ხოლო დირთინუ[4].
1922 წანაშ 12 მელახშე 1936 5 ქირსეთუთაშახ სომხეთი, საქორთუოწკჷმა დო აზერბაიჯანწკჷმა არ მოლენკავკაციაშ სოციალისტურ ფედერაციულ სხუნუეფიშ რესპუბლიკაშა მიშმურს, 1936 წანას - სსრრ-შა ზოხო რესპუბლიკაშ სახეთ გენშართ.
რესურსეფი ინტერნეტის
რედაქტირაფა
შეგილებუნა ქოძირათ მედიაფაილეფი თემაშე „სომხეთიშ სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკა“ ვიკიოწკარუეს.- Armenia: big strides in an ancient land by Anton Kochinyan. (ინგლ.)
- Melkonian, Eduard: "Repressions in 1930s Soviet Armenia" in the Caucasus Analytical digest No. 22. (ინგლ.)
სქოლიო
რედაქტირაფა- ↑ Richard G. Hovannisian, Republic of Armenia. 4 vols. Berkeley: University of California Press, 1971-1996.
- ↑ Matossian, Mary Kilbourne (1962). The Impact of Soviet Policies in Armenia. Leiden: E.J. Brill, ხს. 30. ISBN 0-8305-0081-2.
- ↑ Payaslian, Simon (2007). The History of Armenia. New York: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-4039-7467-9. – გვ. 170.
- ↑ Chorbajian, Levon; Mutafian, Claude; Donabedian, Patrick (1994). The Caucasian Knot: The History and Geopolitics of Nagorno-Karabagh. Zed Books. ISBN 1-85649-287-7. – გვ. 133.
|
ათე სტატია მერკე რე. თქვა შეგილებუნა ქიმეხვარათ ვიკიპედიას დო გაგშათინათ დო გახვეიანათინ. |