ხორხე ლუის ბორხესი (ესპ. Jorge Luis Borges – ედომუშამ ჯოხო ფრანცისკო ისიდორო ლუის ბორხეს ასევედო, ესპ. Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo; დ. 24 მარაშინათუთა, 1899, ბუენოს-აირესი, არგენტინა – ღ. 14 მანგი, 1986, ჟენევა, შვეიცარია), არგენტინარი ჭარუ̂, პოეტი.

ხორხე ლუის ბორხესი,1969

ბიოგრაფია რედაქტირაფა

მუმა, ხორხე გილიელმო ბორხესი, ადვოკატი დო ფსიქოლოგიაშ პროფესორი, ლიტერატურულ ღვაწაფასჷთ მუკმიშუ̂, მარა სქუაშე გინორთათ, წჷმოძინაშა ვა მიაჭირინუ. დიდა, ლეონორ ასევედო სუარესი ინგლისურშე მათანგალო ხანდენდჷ. ბორხესეფიშ ფანია ჟირნინამი რდჷ, ათეშენ მუმალი ჭარუ̂ ს ბაღანობაშე ართნერო უჩქუდჷ ინგლისურ დო ესპანურ ნინეფი. მაართა მოსოფელიშ ლჷმაშ უკულ ბორხესი ჟენევას გურაფულენს, ჭე ბორჯის მუკმურს იტალიას დო ესპანეთის. თე პერიოდშო ხორხე ლუის ბორხესი ესპანეთიშ ულტრაისტული ავანგარდული მიმალუობაშ მაკათურიე. ჟურნალს Grecia იბჟინუაფუ უოლტ უიტმანიშ სტილშა ჭარილი თიშ მაართა ლერსი, ჰიმნი ზუღას.

1921 წანას თინა ბუენოს-აირესშა ირთუ დო მიარეგანშე კულტურული ღვაწაფას იჭყანს: ორსხუანს ჟურნალს, თანგუნს კაფკას დო ფოლკნერს, ობჟინუანს ლერსეფს დო ესეეფს. 1930-იან წანეფიშ ლიას თინა იჭყანს თხობელუეფიშ დო ნოველეფიშ ჭარუას დო ობჟინუანს ”გოგერგილობაშ უნივერსალურ ისტორიას”, ნამუთ ჯოხოს მოუღანს მუჭოთ პროზაიკოსის. თე პერიოდის თინა დუდიშ ტრავმას ეთმოჭოფუნს, მუთ თიშ გვერდო დაჸვერებას იჭანუანს, მორო თეშ უმკუჯინუო თინა იშენ აგინძარენს ხანდას. თეს თის დიო დიდა, დო თიშ ღურაშ უკულ ალმარენჯი დო მოგვიანაფილო ოსური, მარია კოდამა ოხვარუ̂. თე პერიოდშო ბორხესი ჯინჯიერო ჩინებული რე მუში ნოველეფით, მორო თე შვანს ჭარუნს ლერსეფსჷთ დო ლიტერატურულ კრიტიკასჷთ. თინა წოროავტორიე, თაშნეშე პაროდიული დეტექტივეფიშ, ნამუეფით ბუსტოს დომეკიშ ფსევდონიმით გჷშმურს დო ასტორ პიაცოლაშ მუსიკაშა ნაქიმინა ბირეფიშ. 1955 წანას ბორხესის ორინუანა ბუენოს-აირესიშ ერუანული ბიბლიოთეკაშ დირექტორო. კინ თე წანას ბუენოს აირესიშ უნივერსიტეტის ინგლისური ნინაშ მაგურაფალო იჭყანს ხანდას.

ოირქიანე კრიტიკა ბორხესიშ აკოქიმინჯალათ ხვალე 1960-იან წანეფს იინტერესებუ̂. 1961 წანას თინა სამუელ ბეკეტწკუმა ართო ეთმოჭოფუნს ფორმენტორიშ პრემიას. 1962 წანას თიშ ნახანდეფი მაართათ ითანგუ ინგლისურო, მუსჷთ ავტორშო ქვერსემი პოპულარობა მოუღუ̂. 1967 წანას ბორხესის ოსურო მოჸუნს ბრელ ხანიშ მაჸალე, ელზა ასტეტ მილანი, ნამუწკუმა ჩილდოქომონჯობა 3 წანას იგინძარებუ̂. 1973 წანას ხუან პერონიშ მაჟირაა გოპრეზიდენტაფაშ უკული ბორხესი იტენს ერუანული ბიბლიოთეკაშ დირექტორიშ პოსტის. 1979 წანას ჭარუს აჯილდოვენა სერვანტესიშ პრემიათ, ოდო 1983 წანას ოპატიე ლეგიონიშ ორდენს ეთმოჭოფუნს.

რინაშ ეკონია წანეფი ბორხესის მუში ალმარენჯი, მარია კოდამაწკუმა ართო მუკმოჸუნს. 1984 წანას თინეფი ობჟინუანა ნოჭყვედეფს მუნეფიშ დღალურეფშე, ჯოხოდვალათ ატალა, სოდეთ ბორხესიშ ტექსტეფი დო კოდომაშ ფოტოეფი რე. თინეფი 1986 წანას, ჭარუშ ღურაშახ მუდგაზჷმარენ თუთათ ორდო იქორწინებუნა. ბორხესი ღურუ კიბოთ, ჟენევას, 1986 წანას. თის მაფეფიშ სასაფულეს ნთხორუნა.

აკოქიმინჯალა რედაქტირაფა

ბორხესის ნამთინე მაგიური რეალიზმიშ ლათინო ამერიკული სკოლაშ დჷმარსხუაფალო მირჩქინას დო გაბრიელ გარსია მარკესწკჷმა ართო XX ოშწანურაშ ობჟათე ამერიკული ფიქციაშ ართ-ართ უშანულამაშ ავტორო შინანს. შხვეფი თის უნივერსალურ ჭარუთ ორწყენა. თიშ ნახანდეფს შხირიე სიმბოლოეფიშ, სარკეეფიშ, ლაბირინთეფიშ, რეალობაშ დო პიროვნებაშ თემა. ფიქციაშ გალე ბორხესიშ აკოქიმინჯალაშა მიშმურს ფილმეფიშ დო წიგნეფიშ კრიტიკა, დეტექტიურ რომანი. ბორხესი დეტექტიურ რომანი მიოჩქჷ კლასიკური ლიტერატურაშ ჭარაფუან მონძეთ, თიშენ, ნამდა თის უღჷ არგამას გოხურგილი გეგმა, მიშალუ, ინტრიგა დო თება. ბორხესის ორხველჷ თაშნეშე კუნტა ბიოგრაფიეფი დო გინძე ფილოსოფიური ესეეფი რაგადიშ, დიალოგიშ, არზუანობაშ დო თინეფიშ ართმაჟიაწკუმა რსხუშ ღვენაშ გეშა. თიშნერი სტატიეფს, მუნერეფითიე, სამანგოთ, ”ტანგოშ ისტორია” დო ”ვითოშ ართი სერიშ მათანგალეფი”, ავტორი არგამას მიოწურუანს თი ელემენტეფშა, ნამუეფსჷთ შანულამი აბანი უკინებუნა მუშ რინას.

ნახანდეფი რედაქტირაფა

შანულამი ნაჭარეფი[1]:

  • ანფასიშ თუთა, 1925
  • ინკვიზიციეფი, 1925
  • დისკუსია, 1932
  • გოგერგილობაშ უნივერსალური ისტორია, 1935
  • ირიათონიშ ისტორია, 1936
  • ფიქციეფი (ნოველეფიშ კათელი), 1944
  • ალეფი, 1949
  • გითოგორუეფი, 1952
  • ავტორი, 1960
  • შხვა, კინ თინა, 1964
  • ამშვი სიმშო, 1964
  • ავტობიოგრაფიული ესსე, 1970
  • ყილოეფიშ ორქო, 1972
  • აწნარაგადეფიშ წინგი, 1975
  • ქვიშაშ წინგი, 1975
  • ტონბა ვარდი, 1975
  • რკინაშ მონეტა, 1976
  • მუ რე ბუდიზმი, 1976
  • სერიშ ისტორია, 1977
  • შქვითი სერი, 1980
  • ციფრი, 1981
  • ამშვი ესსე დანტეშ გეშა, 1982
  • ატლასი, 1984

სქოლიო რედაქტირაფა

  1. ბორხესიშ ნნახანდეფი ლიბ.ჯე ((ქორთ.)).

რესურსეფი ინტერნეტის რედაქტირაფა