ასირიოლოგია

ჯვეში მესოპოტამია
	ასირიოლოგია
ქიანეფი / იმპერიეფი
	შუმერი: ურუქი – ური – ერიდუ
	ქიში – ლაგაში – ნიფური
	აქადიშ იმპერია: აქადი
	ბაბილონი – ისინი – სუზა
	ასურეთი: აშური – ნინევია
	დურ-შარუქინი – ნიმრუდი
	ბაბილონეთი – ქალდეა
	ელამი – ამორიტეფი
	ხურიტეფი – მითანი
	კასიტეფი – ურარტუ
ქრონოლოგია
	შუმერიშ მაფეფი
	ასურეთიშ მაფეფი
	ბაბილონიშ მაფეფი
ნინა
	მარჭვალური ჭარალუა
	შუმერული ნინა – აქადური ნინა
	ელამური ნინა – ხურიტული ნინა
მითოლოგია
	ენუმა ელიში
	გილგამეში – მარდუქი

ასირიოლოგია — ჯვეში შქაწყარმალონაშ დჷმაგურაფალი მენცარობა. ასირიოლოგია ფართე გაგებათ, დჷთმიგურუანს არძა თი ჯვეშბჟაეიოლარ კათაშ ნინას, კულტურას, ისტორიას, ნამუთ მარჭვალურ ჭარალუს გჷმირინუანდჷ. გიშაკერძაფილო, ასურეთიშ, ბაბილონიშ დო თინეფიშ წოხონერეფიშ, შუმერიშ, ისტორიას დო კულტურას. ასირიოლოგიაშ, მუჭოთ მენცარობაშ, დაბადებაშ თარიღო მერჩქინელი რე 1857 წანა.

XIX ოშწანურაშ შქახანეფს მუსხირენ მენცარი აცხადენდჷ პრეტენზიას მარჭვალური ჭარალუაშ ეშაკითხირშე, მარა ომენცარე ჯარალუა თაკილიშ თოლით უჯინედჷ თე გჷნაცხადეფს. 1857 წანას, ინგლისიშ ოაზიე ჯარალუაქ ოთხ შხვადოშხვა მენცარს - ჰინკსის, ოპერტის, ტალბოტის, რაულინსონს, ნამუეფით მარჭვალური ჭარალუაშ ეშაკითხირს იჩემენდესჷნ, სუმი დღაშ ვადას ეშაკითხირალო გჷნოჩჷ თი ხანეფს მეგორაფილი ფართე მარჭვალური ტექსტი (ასურეთიშ მაფა ტიგლათფილესერ I-იშ მატიანე - თიში თ.ჯ. "მიკნაჭარა პრიზმას"). ოთხოლოქ ართიანშე ზოხოთ, ტექსტი დოხოლაფირო ართნერო იკითხეს. ომენცარე ჯარალუაქ თეთ აღიარჷ, ნამჷ-და მარჭვალური ჭარალუა ნანდულას ეშაკითხირელი ჸოფე. თე ფაქტიქ ნერჩი გუჭყჷ ასირიოლოგიაშ, მუჭოთ მენცარობაშ გჷმოქიმინუას.

თაშნეშე ქოძრით

რესურეფი ინტერნეტის

The Sumerians: Their History, Culture, and Character, by Samule Noah Kramer, University of Chicago Press, 1963