კოლხური კულტურა

კოლხური კულტურა, გვიანიში ბრონზეშ — ორდოიანი რკინაშ ხანაშ (ჯვ. წ. II ვითოშწანურაშ II ნორთი — I ვითოშწანურაშ I გვერდი), არქეოლოგიური კულტურა. მოდვალირი რე ჯვ. კოლხეფიშ დო შხვა ბჟადალიშ ქორთული ტომეფიშ (სასპერეფი, ტიბარენეფი, მაკრონეფი, მოსხეფი, მოსინიკეფი დო შხვა) დიხა-წყარს (ბჟადალი საქორთუო, მტკვრიშ დო ჭოროხიშ წყარგჷმარუ ლაკადა, ობჟათე-ბჟაეიოლი უჩაზუღაპიჯი დო ნ. ორდუშახ). უმენტაშო ჩინებული რე მაღალგოვიტარაფილი ბრონზეშ წარმებათ დო ხანტურული ორსანტალათ. მეგორაფილი რე ლინჯ-ბრონზეშ ნოკეთებუეფიშ ანდამუდანობაშ თ.ჯ. მაჭახალეფიშ დო ლითონის მეკონეფიშ მოვაჭარეეფიშ განძეფი, ონთხორაშე ინვენტარი დო ანდა ნამდგარდია მუნაპალუ.

ონთხორაშეეფი დოგურაფილი რე აფხაზეთიშ წყარპოიჯის: ეშერაშ, კიურდერეშ, პრიმორსკოეშ ლაგვანონთხორუე-ოსუარიუმეფი, მეგუძირხვაშ დო ყულანურხვაშ გენათხორა ინანთხორალეფი (მ. თრაფში), სოხუმიშ გვალაშ კომპლექსეფი (ა. კალანდაძე), რაჭას ბრილიშ გენათხორა ინანთხორალეფი, ქუაყუთეფი დო მუშობური კრემაციული კოლექტიური ონთხირუეფი (გ. გობეჯიშვილი). კოლხეთიშ რზენს (პალურიშ, მუხურჩაშ, ნიგვზიანიშ, გორაძირიშ) კოლექტიური ონთხორუეფი მაჟირაფონი ნთხორუათ (ვარ-და კრემაციათ) დო შხვა. კოლექტიური ონთხორუეფი ორხველჷნა კოლხური კულტურაშ ეკონია ეშალს (ჯვ. წ. VIII-VI ოო.). თინეფს კოლხური ბრონზეშ ხასჷლას ანდათ რე იმპორტული მეკონეფი, ნამუთ კოლხეთიშ ფართო გალენურ ვაჭრუაშა მიოწურუანს. თე ბორჯის ოგჷნაფეთ იძინანს კინაშ ობურჯაფე დო ომეურნე ანჯარიშ კეთება. კოლხეთის, გვიან ხანაშახ კინაწკჷმა ართო ბრონზეშ ჸოფა ეიხანტუაფუ ბრონზეშ ინდუსტრიაშ ტრომბა ტრადიციეფით დო კორობა ლითონეფიშ დინდარი ობადეშეეფიშ სიბრლეათ. ლინჯიშ მადენიშ ჯვ. გჷნნამუშერეფი დოგურაფილი რე რაჭას (გ. გობეჯიშვილი), მეგორაფილი რე აფხაზეთის, შონეს, აჭარას. ოხორუ ზუგუეფი დო ნაოფუტეეფი ჩინებული რე კოლხეთიშ რზენი. დიხაგუძუბა (ა. ჟანტურია, ნ. ხოშტარია), ნაოხვამუ (გ. ნიორაძე), დაბლაგომი (ბ. კუფტინი, ნ. ხოშტარია), ნოსირი (დ. ქორიძე), ჭალადიდი, მუხურჩა, ნამჭედური დო შხვა. თინეფიშ კანკალე ფა კოლხური კულტურაშ ეშალს ორხველჷ, იკათუანს ძალურ დო დიხაჭუბერლასირ ნოდგჷმეფიშ ნოსქილეფედს, კერამიკაშ, ქუაშ დო ყვილიშ ომეურნე ანჯარს დო ხეჭკუდის, ჩხოლარეფიშ ყვილეფს დო შხვა. ნაწარეფიშ ნოსქილედეფს, განძეფიშ დო ონთხორუეფიშო დჷმახასიათაფალი მეკონეფი ნოხორუეფს ოშა-გოშათ რე, ნოთხცორუეფს — მორჩილას რე ნახორუშო ტიპური ჭკუდი.

ლიტერატურა

კალანდაძე ა., სოხუმის მთის არქეოლოგიური ძეგლები, სოხ., 1953;
საქართველოს არქეოლოგია, თბ., 1959;
ქორიძე დ., კოლხური კულტურის ისტორიისათვის, თბ., 1965;
ჯაფარიძე ო., კოლხური ცული, „ს. ჯანაშიას სახ. საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმის მოამბე“, 1950, ტ. 16B;
Иессен А. А., К вопросу о древнейшей металлургии меди на Кавказе, „Известия Гос. академии истории материальной культуры“, 1935, в. 120;
Куфтин Б. А., Материалы к археологии Колхиды, т. 1-2, Тб., 1949-1950;
Лукин А. Л., Материалы по археологии Бзыбской Абхазии, „Труды Ордела истории первобытной культуры Гос. Эрмитажа“, 1941, т. 1;
Техов Б. З., Очерки древней истории и археологии Юго-Осетии, Тб., 1970;
Трапш М. М., Памятники колхидской культур в селе Куланурхва Абхазской АССР, Сух., 1962;

გოგაძე ვ., ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 5, ხს. 597-598, ქართი, 1980 წანა.

ათე სტატია მერკე რე.
თქვა შეგილებუნა ქიმეხვარათ ვიკიპედიას დო გაგშათინათ დო გახვეიანათინ.