მტკვარი

მტკვარი (აზერ. Kür; თურქ. Kura) — მოლენკავკაციაშ უდიდაში წყარმალუ, ოდუდე უღჷ თურქეთის 2742 მ-ს, ყიზილ-გიადუკიშ გვალაშ ელახ კართეს. აკათუ კასპიაშ ზუღას აზერბაიჯანიშ ტერიტორიას. სიგჷნძა რე 1364 კმ (185 კმ თურქეთის, 390 კმ საქორთუოს, 789 კმ აზერბაიჯანს), ღანჩოშ ფართობი 188 ვითოში კმ.კვ. ტკვარიშ ღანჩოშა მიშურს: სომხეთიშ ტერიტორია გვალო, აზერბაიჯანიშ დო საქორთუოშ ტერიტორიაშ დიდი ნორთი, თურქეთიშ დო ირანიშ ტერიტორიეფიშ ჭიჭე ნორთი. ტკვარიშ ანტიკური ჯოხო რე Cyrus, თურქეფი დო აზერბაიჯანელეფი Kür-ს უძახჷნა.

მტკვარი
მტკვარი
მტკვარი ქართის
დოხასიათაფა
სიგჷრძა	1515 კმ
ღანჩოშ ფართობი	188 000 კმ²
წყარიშ ხარჯი	443 მ³/წმ
წყარიშ ნადუ
ოდუდე	მორჩილი კავკაციონი
• ორენი	თურქეთი
• სიმაღალა	2742 მ
• კოორდინატეფი	40.675278,42.74222240°40′31″ ოორ. გ. 42°44′32″ ელ. გ.
აკაკათაფუ	კასპიაშ ზუღა
• ორენი	აზერბაიჯანი
• სიმაღალა	- 26.5 მ
• კოორდინატეფი	39.325556,49.33527839°19′32″ ოორ. გ. 49°20′07″ ელ. გ.
ინაკათუ	კასპიაშ ზუღა (აზერბაიჯანი)
იდვალუაფუ
მტკვარიშ ღანჩო
ქიანეფი	თურქეთი  საქორთუო  აზერბაიჯანი
ნოღეფი	ქართი, რუსთავი, გორი, ბორჯომი და ა.შ.

მტკვარი ოდუდეს დიო ვულკანურ ქანეფშა ინოჭკირილი ცორქო ლეხერს მეურს, უკული გოფაჩილი ლეხერს. საქორთუოშა ვარძიაშ გოხოლუას მუშურს დო ჯავახეთიშ დო ერუშეთიშ ვულკანურ გვალონეფს შქას ტომბა კანიონს მეურს (თმოგვიშ ჯიხაწკჷმა კანიონი 400-500 მ სიტომბაშ რე).

მტკვარიშ მარძგვანი ნადუეფი რე: ფარავანი (სიგჷრძა 74 კმ), ბორჯომულა (სიგრძე 29 კმ), გუჯარეთისწყალი (სიგჷრძა 43 კმ), ძამა (სიგჷრძა 42 კმ), ტანა (სიგჷრძა 39 კმ), თეძამი (სიგჷრძა 51 კმ), ალგეთი (სიგჷრძა 108 კმ), ქცია-ხრამი (სიგჷრძა 201 კმ), აღსთაფა (სიგჷრძა 121 კმ), თოუზჩაი, შამქორჩაი, განჯაჩაი (სიგჷრძა 99 კმ), ტერტერი (სიგჷრძა 184 კმ), ხაჩინჩაი, არაქსი (სიგჷრძა 1072 კმ); კვარჩხანი: ფოცხოვისწყალი ნადუ ქვაბლიანით (სიგჷრძა 64 კმ), ლიახვი (სიგჷრძა 115 კმ), ქსანი (სიგჷრძა 84 კმ), არაგვი (სიგჷრძა 112 კმ), იორი (სიგჷრძა 320 კმ) და ალაზანი (სიგჷრძა 390 კმ);

მტკვარიშ ღანჩოშ ფოტო კოსმოსშე

მტკვარი არაგვიშ აკაკათაფუწკჷმა

მტკვარიშ გიმნაულა წყარი სეზონეფიშ მეჯინათ ათეჯგურა რე: აფუნს გიმურს წარმოწანური გიმნაველიშ 48,5 %, ზარხულს — 26,9 %, დამორჩილს —13,7 %, ზოთონც — 10,9 %. მტკვარიშ დო მუშ მიშმაკათე წყარეფით საქორთუოს იწყარუ 315 ვითოშ ჰა-შე უმოსი ფართობი, აზერბაიჯანიშ ტერიტორიას — 1 მლნ. ჰა. მტკვარს უღჷ ჰიდროენერგეტიკული რესურსი. მტკვარს ეგაფილი რე ჩითახევჰესი, ზაჰესი, ორთაჭალჰესი, მინგენჩაურჰესი. მტკვარი დიდარი რე ჩხომეფით. მტკვარიშ პიჯის ეგაფილი რე ნოღეფი: ბორჯომი, გორი, მცხეთა, ქართი, რუსთავი, მინგეჩაური, ევლახი, საბირაბადი, ალი-ბაირამლი, სალიანი დო შხვეფი.

გჷმორინაფილი ლიტერატურა

• აფხაზავა ი., ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 7, ხს. 186-187, ქართი, 1984 წანა