მენახემ ბეგინი
მენახემ ბეგინი (ურ. מנחם בגין, პოლ. Menachem Begin, რუს. Менахем Вольфович Бегин; დ. 16 მარაშინათუთა, 1913 — ღ. 9 მელახი, 1992) — ისრაელიშ პოლიტიკური დო სახენწჷფო მოღალე, ისრაელიშ პრემიერ-მინისტრი 1977-1983 წანეფს, პოლიტიკური პარტია ლიკუდიშ დჷმარსხუაფალი.
| მენახემ ბეგინი מנחם בגין | ||
.jpg) ბეგინი 1978 წანას | ||
| ისრაელიშ მა-6 პრემიერ-მინისტრი | ||
|---|---|---|
| პოსტის გერინაშ ბორჯი | ||
| 21 მანგი, 1977 – 10 გჷმათუთა, 1983 | ||
| პრეზიდენტი | ეფრაიმ კაცირი იცხაკ ნავონი ხაიმ ჰერცოგი | |
| წიმოხონი | იცხაკ რაბინი | |
| მონძე | იცხაკ შამირი | |
| დუნაბადი | 16 მარაშინათუთა, 1918 ბრესტი, გროდნოშ გუბერნია, რუსეთიშ იმპერია | |
| ნაღურა | 9 მელახი, 1992 (78 წანერი) თელ-ავივი, ისრაელი | |
| მენოღალობა |  ისრაელი | |
| პოლიტიკური პარტია | ჰერუტი გაჰალი ლიკუდი | |
| ალმასქუ | ელიზა არნოლდი | |
| სქუალეფი | 3 | |
| გონათაფა | ვარშავაშ უნივერსიტეტი | |
| პროფესია | იურისტი | |
| ჯილდოეფი | ნობელიშ თინჩალაშ პრემია (1978) | |
| ხეშმოჭარუა |  | |
გურაფულენდჷ იურისპრუდენციას ვარშავაშ უნივერსიტეტის, ნამუთ გათუ 1935 წანას. 1930-იან წანეფიშე ოკათუდჷ სიონისტური ჸარაფის. 1938 წანას ბეგინიქ გინირთჷ ბეიტარიშ ახალნორდული ჸარაფიშ პოლონური ნორთიშ მადუდეთ. ჸათე ორგანიზაციაშ ღანკი ურიული სახენწჷფოშ დორსხუაფა რდჷ წყარმალუ იორდანეშ მუკი. 1939 წანას პოლონეთიშა გერმანალეფქ გემშეჭკირეს დო ვარშავა გეჭოფეს. ბეგინიქ ვარშავაშე ვილნიუსიშა ინტუ. ჸათაქ თინა ოჭოფუ სხუნუეთიშ ხეშულობაქ დო ცჷნდჷრიშა გეგნახორუ. 1941 წანას ბეგინი გადუდიშულეს. უკულ თიქ პოლონური ანდერსიშ არმიას ქაკათჷ დო თინეფწკჷმა ართო, 1942 წანას პალესტინაშა მიდართჷ.
1943 წანას ბეგინიქ გინირთჷ სიონისტური ჸარაფიშ ირგუნიშ ართ-ართი მადუდეთ დო წიმიჭყჷ ლჷმა ბრიტანეთიშ მანდატიშ მეხჷ. 1944 წანას თიქ არჸება ხოლო მანწყუ. 1947-1948 წანეფს ოლიმუდჷ არაბეფს. ბრიტანეთიშ ხეშულობაქ ბეგინი ტერორისტული ორგანიზაციაშ მადუდეთ გეგმაცხადჷ. ისრაელიშ სახენწჷფოშ დორსხუაფაშ უკულ, ირგუნიშ მაკათურეფქ დარსხუეს პარტია ჰერუტი ("დუდშულობა"), ნამუშ ლიდერი ბეგინი რდჷ. ბეგინიქ გიშაგორილქ იჸუ ქნესეთიშ მაკათურო. თინა ხემანჯღვერენდჷ ოპოზიციას ისრაელიშ პარლამენტის, 1967 წანაშახ. უკულ ბეგინიქ ქაკათჷ ერუანული ართოიანობაშ თარობას (1967-1970), სოდეთ თის უკებუდჷ მინისტრიშ პოსტი პორტფელიშ უმუშო. 1973 წანას თიქ გინირთჷ ლიკუდიშ ("ართოიანობა") კოალიციაშ წორო-დუდმახვენჯო.
1977 წანაშ მესის, ლიკუდიშ პარტიაქ გიშაგორუეფს გემორძგუ. ჸათე შანულამი გომორძგუაქ გასურჷ ავოდაშ პარტიაშ დახე 30 წანიანი პოლიტიკური დომინაცია. ართი თუთაშ უკულ, 21 ივანობას, ბეგინიქ გინირთჷ პრემიერ-მინისტრო და აფორმირჷ მუში კაბინეტი. ააშ-იშ პრეზიდენტიშ ჯიმი კარტერიშ ინიციატივათ ბეგინიქ დიჭყჷ ოთინჩალე მორაგადეეფი ეგვიპტეშ პრეზიდენტი ანვარ სადათიწკჷმა. 1978 წანაშ 17 ეკენიას, ბეგინიქ დო სადათიქ მიოჭირინეს შანულამი პროგრესის მორაგადაფაშ ბორჯის დო ქუდოდვეს კემპ-დევიდიშ აპიჯაფა. ართი წანაშ უკულ, ვაშინგტონს, ხექ იჸუ მოჭარილქ ოთინჩალე ხეკულუაშა. ნამუშ შედეგო, ისრაელქ ქიდიტუ სინაიშ ჩქონი, ნამუთ თის აფუდჷ ოკუპირაფილი 1967 წანაშე. საგამათ, ეგვიპტექ ქიჩინჷ ისრაელი. 1978 წანას ბეგინის დო სადათის, ჟირხოლოს ართო გინოჩეს ნობელიშ პრემია თინჩალაშ დარგის.
ბეგინიქ აფორმირჷ ახალი კოალიციური თარობა 1981 წანაშ გიშაგორუეფიშ უკულ. ბეგინი ძალამს აწურდჷ დო ოპონირენდჷ პალესტინარეფიშ სახენწჷფოშ გოჭყაფას ბჟადალი წყარპიჯიშ დო ღაზაშ ტერიტორიას. 1981 წანაშ 7 ივანობას, ბეგინიშ ზოჯალათ ისრაელიშ ოურდუმე-ოჰაერე ნძალეფქ დობომბეს დო მოჯალაგეს ერაყიშ გვირზილური რეაქტორი, ნამუთ იდვალუაფუდჷ ბაღდადიშ გოხოლუას. 1982 წანას, ბეგინიშ ზოჯალათ, ისრაელიშ აკოანჯარაფილი ნძალეფქ ლიბანიშა გემშეჭკირეს დო ქიდიჭყეს ოურდუმე კამპანია პალესტინაშ გადუდიშალაფაშ ორგანიზაციაშ (პგო) მეხჷ. ლჷმაშ მიმალობას, 1982 წანაშ 16-18 ეკენიას, ბეირუთის, ქირსიანი ლიბანარეფქ, ისრაელიშ არმიაშ ალარინათ, მანწყუეს პალესტინარეფიშ დო შიიტი ლიბანარეფიშ მასობური ზღოდუა. ჸათექ ძალამს დაზიანჷ ისრაელიშ დო ბეგინიშ რეპუტაცია მოსოფელიშ მასშტაბით. ისრაელქ პოლიტიკურო იზოლირაფილქ იჸუ. ისრაელს ეკონომიკური პრობლემეფქ ირჩქინჷ დუდი, ქიმიძინჷ ინფლაციაქ. 1982 წანას ბეგინის ოსურქ დუღურჷ, ჸათეშ გეშათ თიქ დეპრესიას ქინანთხჷ. ართი წანაშ უკულ, 1983 წანაშ გჷმათუთას, ბეგინიქ პრემიერ-მინისტრიშ პოსტიშე გეგნოდირთჷ.