სამარგალოშ თარეფი
დადიანეფი — ფეოდალური დინასტია საქორთუოს (გვარ-ჯოხო გორჩქინელ ოკო რდასჷ ჯოხოშე „დადი“). შილებე, მუჭოთ დადიანეფი დო ვარდანისძეეფი ართი დინასტიაშ ჟირი ჸა რდესჷნ. ნაჭარა წყუეფით თე გვარშე მაართა რდჷ იოანე (ივანე) დადიანი, ნამუთ 1046 წანაშ ამბეფიშ გეშა ნაშინეფჷ რე „მატიანე ქართლისაჲს“. XII ოშწანურაშ 80-იან წანეფშო, დადიანეფი ბჟადალ საქორთუოშ უძალიერაში ფეოდალეფი რდეს (დადიანი, ბედან (ბედიან), დადიანი, ვარდან). XII-XV ოშწანურას, დადიანეფს უკინებდეს ოდიშიშ დო, შილებე, სამოქალაქოშ დო მინშა შონეშ ერიშდუდობა.
XIV ოშწანურაშ 20-იან წანეფს, დადიანეფიშ გვარიშ ართ წჷმმარინაფალქ, გურიაშ ერიშდუდო გეგნირთჷ; გვარიშ ართი ჸას, ბედან (ბედიან) დადიანშე (XIII ოშწანურაშ შქა წანეფი) იშენ მონძალათ უღუნა ოდიშიშ ერიშდუდობა. 1557 წანას თე ჸაშ წჷმმარინაფალ ლევან I დადიანი დუდიშულ თარო გჷნირთჷ. თეშ უკული „დადიანქ“ ოდიშიშ თარიშ ტიტულო გჷნირთჷ. XVII ოშწანურაშ 90-იან წანეფს დადიანეფიშ მაართა დინასტიაშ ეკონია თარქ ლევან IV დადიანქ სამარგალოშე ირტჷ დო ოთარეშ უნჩაშო გჷნირთჷ გიორგი ლიპარტიანქ (კაცია ჩიქოვანიშ სკუა). ჩიქოვანეფიშ (ჩიქვანეფიშ) გვარშე დადიანიშ ტიტული მაართათ კაცია I-ქ, გიორგი ლიპარიტიანიშ სქუაქ, ეჭოფჷ (1704). თეშ გურშენ, ოდიშიშ დადიანეფიშ მაჟირა დინასტიაშ გჷმაჭყაფალეფი რდესჷ გიორგი ლიპარტიანი (გიორგი IV) დო თიშ სქუა კაცია I. ჭიე-ჭიეთ „დადიანქ“ ოდიშიშ თარიშ ტიტულწკჷმა ართო გიორგი IV-შ სკუაშ ბეჟან I-შ მონძეეფიშ გვარ-ჯოხოთ გჷნირთჷ. ოდიშიშ ოთარეშ გოუქვაფაშ უკული „დადიანქ“ ხვალე გვარო ქუდოსქიდჷ. 1802 წანას რუსეთიშ მაფაშ სუბიექტო გჷნირთჷ დადიანქ დო რუსეთიშ იმპერიაშ პრინციშ ტიტულს ეთმეჭოფუნს. ნიკო დადიანი სამარგალოშ ეკონია თარი რდჷ, ნამუქჷთ ტიტულშე ვარია თქუ 1868 წანას, თეიშახ, 1857 წანაშე სამარგალოშ ოთარექ დე-ფაქტოთ გოუქვაფილჷ რდჷ, მარა დე-იურეთ 1867 წანაშა რდჷ. სამარგალოშ ოთარე დე-იურეთ ეკონია დუდიშულ ოთარე რდჷ ედომუშამ საქორთუოს დო კავკაციას.
სამარგალოშ ერიშდუდეფი დო თარეფი
რედაქტირაფა
- ვარდან I დადიანი (ლეგენდათ)
- ვარდან II დადიანი 1184-დოხოლ. 1213
- შერგილ დადიანი 1213-დოხოლ. 1250
- ვარდან III დადიანი დოხოლ. 1250-დოხოლ. 1260
- ცოტნე დადიანი დოხოლ. 1260-დოხოლ. 1270
- ბედან დადიანი დოხოლ. 1270-დოხოლ.1300
- გიორგი I დადიანი დოხოლ. 1300-1323
- მამია I დადიანი-გურიელი 1323-1345
- გიორგი II დადიანი-გურიელი 1345-1384
- ვამეყ I დადიანი 1384-1396
- მამია II დადიანი 1396-1414
- ლიპარიტ I დადიანი 1414-1470
- შამადავლე დადიანი 1470-1474
- ვამეყ II დადიანი 1474-1482
- ლიპარიტ II დადიანი 1482-1512
- მამია III დადიანი 1512-1532
- ლევან I დადიანი 1532-1546
- გიორგი III დადიანი 1546-1574
- მამია IV დადიანი 1574
- გიორგი III დადიანი (მაჟირაშა) 1574-1582
- მამია IV დადიანი (მაჟირაშა) 1582-1590
- მანუჩარ I დადიანი 1590-1611
- ლევან II დადიანი 1611-1657
- ლიპარიტ III დადიანი 1657-1658
- ვამეყ III დადიანი 1658-1661
- ლევან III დადიანი 1661-1681
- ლევან IV დადიანი 1681-1691
- გიორგი IV დადიანი 1691-1715
- კაცია I დადიანი 1704-1710
- ბეჟან I დადიანი 1715-1728
- ოტია დადიანი 1728-1744
- კაცია II დადიანი 1744-1788
- გრიგოლ დადიანი 1788-1791; 1794-1802; 1802-1804
- მანუჩარ II დადიანი 1791-1793
- ტარიელ დადიანი 1793-1794; 1802
- ლევან V დადიანი 1804-1840
- დავით დადიანი 1840-1853
- ნიკო დადიანი 1853-1867
ლიტერატურა
რედაქტირაფა- ბერაძე თ., ოდიშის პოლიტიკური გეოგრაფიიდან, «საქართველოს ისტორიული გეოგრაფიის კრებული», 1967, ტ. 3;
- ბერძენიშვილი ნ., ერთი ისტორიულ-გეოგრაფიული მოვლენის გამო, მის წგნ.: საქართველოს ისტორიის საკითხები, წგნ. 1, თბ., 1964;
- ინგოროყვა პ., რუსთაველიანას ეპილოგი, თხზ. კრ., ტ. 1, თბ., 1963;
- სოსელია ო., სამეგრელოს სამთავროს წარმოშობის თარიღისათვის, «მიმომხილველი», 1951, ტ. 2;
- ჯავახიშვილი ივ., ქართველი ერის ისტორია, წგნ. 3, თბ., 1966;
- ბერაძე თ., ქსე, ტ. 3, გვ. 329, თბ., 1978
რესურსეფი ინტერნეტის
რედაქტირაფა- დადიანეფი
- თავადი დადიანი
- დადიანეფიშ დინასტია
- www.istoria.ge Archived 2004-09-27 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine. დადიანეფიშ გენეალოგია