ყარა-ყოიუნლუ
ყარა-ყოიუნლუ (აზერ. Qaraqoyunlular, قره قویونلولر; სპარს. قره قویونلو, თურქ. ყარა — უჩა, ყოიუნ — კირიბი, შხური) თაშნეშშე შინელი რე მუჭოთ უჩაკირიბამი თურქმანეფი — ოღუზი თურქეფიშ (თურქმანეფი), კულტურულო სპარსული, მონარქიული სახენწჷფო, ნამუთ იკათუანდჷ თეხანური აზერბაიჯანიშ, სომხეთიშ, ოორუე-ბჟადალი ირანიშ, ბჟაეიოლი თურქეთიშ დო ოორუე-ბჟაეიოლი ერაყიშ ტერიტორიეფს, 1374–1468 წანეფს.
|
ყარა-ყოიუნლუ | |||||||
| |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
 ყარა-ყოიუნლუ ტერიტორიული ექსპანსიაშ პიკის | |||||||
| ნანანოღა | ერჯიში მოსული თავრიზი | ||||||
| ნინა | სპარსული (ოფიციალური), აზერბაიჯანული, არაბული | ||||||
| რელიგია | შიიზმი | ||||||
| ფარაშ ართური | აკჩე, ტანგკა | ||||||
| დუდალაშ ფორმა | მონარქია | ||||||
| მამართალი | |||||||
| - 1374–1378 | ბაირამ ხოჯა (მაართა) | ||||||
| - 1467–1468 | ჰასან ალი (ეკონია) | ||||||
.svg){kind=small}
ყარა-ყოიუნლო აკმოდირთუდჷ შხვადოსხვა ოღუზი ტომეფიშე: ბაჰარლუ, საადლუ, ყარამანლუ, ალპაუტი, დუკჰარლუ დო შხვა. თენეფიშე არძალაშე ნძალიერი ეთნიკური ბუნა რდჷ ბაჰარლუ, ნამუსჷთ მავითაანთხა ოშწანურას, უკინებუდჷ ტერიტორიეფი ვანიშ ტობაშ ოორუეშე, მოსული დო ჟინი მესოპოტამია. ყარა-ყოიუნლუშ თურქმანეფი დუდშე რდეს ჯალაირიდეფიშ სასულთანოშ ვასალეფი. უკულ ყარა-ყოიუნლუშ თურქმანეფქ ეარყეს ჯალაირიდეფიშ მეხჷ, ყარა-იუსუფიშ ხემანჯღვერობათ გეჭოფეს ნოღა თავრიზი დო მიპალეს ზოხორინელობა.
1400 წანას, თემურლენგიქ ორჯგინჷ ყარა-ყოიუნლუშ ჯარეფს. ყარა-იუსუფიქ ეგვიპტეშა ინტუ, მარა 1406 წანას კინ დირთინუ თავრიზი. 1410 წანას ყარა-ყოიუნლუქ ქიდეკინჷ ბაღდადი. 1420 წანაშ 17 გერგობათუთას დოღურჷ ყარა-იუსუფიქ. თიშ ღურაშ უკულ ქიდიჭყჷ დინასტიური ლიმეფქ. ყარა-ყოიუნლუშ მამართალქ ჯეჰან-შაჰიქ მიოჭირინუ თინჩალას თემურიდეფიშ იმპერიაწკჷმა დო დუდი შაჰ-რუხიშ ვასალო გეგმაცხადჷ. შაჰ-რუხიშ ღურაშ უკულ 1447 წანას, ჯეჰან-შაჰიქ ქიდეკინჷ ტერიტორიეფი ერაყის, არაბეთიშ ჩქონიშ ბჟაეიოლი ნორთი, თაშნეშე თემურიდეფიშ ტერიტორია ბჟადალი ირანს. ჯეჰან-შაჰი თაშნეშე ოცადუდჷ დიარბაქირი მიდუღუკო აყ-ყოიუნლუს (ჩეკირიბამი თურქმანეფი). თიშ ჸათე ცადებაქ კატასტროფულქ იჸუ ყარა-ყოიუნლუშო. 1468 წანას, უზუნ-ჰასანქ მოჯალაგუ ყარა-ყოიუნლუ, გეჭოფუ ერაყი, აზერბაიჯანი, ბჟადალი ირანი. შედეგო, ყარა-ყოიუნლუშ ტერიტორიეფქ აყ-ყოიუნლუშ აკოდგინალუაშა მიშელჷ.