მასუმა რაიხი

გერმანული რაიხი (გერმ. Deutsches Reich; მარგ. გერმანული იმპერია), კაბეტი გერმანული რაიხი (გერმ. Großdeutsches Reich; მარგ. კაბეტი გერმანული იმპერია), მასუმა რაიხი (გერმ. Drittes Reich; მარგ. მასუმა იმპერია) თაშნეშე ნაცისტური გერმანია — გერმანული სახენწჷფო, ნამუთ 1933 წანაშე 1945 წანაშახ რდჷ, მუჟამსჷთ იმპერიას დიქტატორი მადუდე ადოლფ ჰიტლერი დო თიში ნაციონალ-სოციალისტური გერმანული მოხანდეეფიშ პარტია მართუნდჷ. ჰიტლერიშ დუდალაშჷს გერმანიაქ გჷნირთჷ ნაცისტურ სახენწჷფოთ, ნამუთ თელარაშ (რინაშ) დახე არძა ასპექტის აკონტროლენდჷ. 1945 წანაშ მესიშ თუთას, სხუნუეფიშ რსხუშით ბერლინიშ ეჭოფუაშ დო მორსხუეეფიშ ნძალეფიშით გერმანიაშ დამარცხაფაშ უკული, მასუმა რაიხიქ რინა მეჭყორიდჷ, ნამუშჷთ ევროპას მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმაქ გეთჷ.

გერმანული რაიხი მასუმა რაიხი Deutsches Reich (1933–1943) Großdeutsches Reich (1943–1945) სახენწჷფო/იმპერია
← 1933 წანაშ 30 ღურთუთა — 1945 წანაშ 22 მესი →   →   →   →   →   →
შილა გერბი
დევიზი Ein Volk, ein Reich, ein Führer „ართი კათა, ართი იმპერია, ართი ლიდერი“
ჰიმნი Das Lied der Deutschen (ოფიციალური) „გერმანალეფიშ ბირა“ Horst-Wessel-Lied (დე-ფაქტო) "ჰორსტ ვესელიშ ბირა"
გერმანიაშ ტერიტორიული პიკი, მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმაშ ბორჯის (1942 წანაშ ეკენიაშე ქირსეთითაშახ) ██ გერმანია ██ რაიხსკომისარიატეფი ██ ოურდუმე ადმინისტრაციეფი
ნანანოღა	ბერლინი
უდიდაში ნოღეფი	ბერლინი, ვენა, ჰამბურგი, მიუნხენი
ნინა	გერმანული
რელიგია	საერე სახენწჷფო
ფარაშ ართური	რაიხსმარკა (ℛℳ)
ფართობი	633786 (1939) 696265 (1941)
მახორობა	69314000 (1939) 90000000 (1941)
დუდალაშ ფორმა	ნაცისტური ართპარტიული სახენწჷფო ტოტალიტარული დიქტატურათ
ფიურერი
- 1933 – 1945	ადოლფ ჰიტლერი
რაიხსპრეზიდენტი
- 1933 - 1934	პაულ ჰინდენბურგი
- 1933 - 1945	ადოლფ ჰიტლერი
- 1945 - 1945	კარლ დენიცი
რაიხსკანცრელი
- 1945 - 1945	ადოლფ ჰიტლერი
- 1945-1945	იოზეფ გებელსი
- 1945-1945	იოჰან ფონ კროზიგკი
კანონმადვალი ორგანო	რაიხსტაგი
ასე	ქიანეფიშ ერკებული  გერმანია  ავსტრია  ჩეხეთი  პოლონეთი  რუსეთი  ლიეტუვა  სლოვენია  საფრანგეთი  ლუქსემბურგი  ბელგია  ნიდერლანდი  სლოვაკეთი

1933 წანაშ 30 ღურთუთას, ვაიმარიშ რესპუბლიკაშ რაიხსპრეზიდენტიქ პაულ ფონ ჰინდენბურგიქ ადოლფ ჰიტლერი გერმანიაშ რაიხსკანცლერო ქჷდარინჷ. ნამუშ შედეგო დორხველი ნძალეფიშ დო პოზიციეფიშ გამანგარაფა/გოჸონიარაფაშ ღანკით ნაცისტურ პარტიაქ არძა პოლიტიკური ოპიზიციაშ გოუქვაფა (ლიკვიდაცია) დიჭყჷ. 1934 წანაშ 2 მარაშინათუთას, ფონ ჰინდენბურგიშ ღურაშ უკული, ჰიტლერქ რაიხსპრეზიდენტიშ დო რაიხსკანცლერიშ პოსტეფიშ აკოართოიანაფათ გერმანიაშ დიქტატორო გჷნირთჷ. 1934 წანას მანჯაფილჷ რეფერენდუმით, ჰიტლერი გერმანიაშ აკა (სოლო) ლიდერო ფიურერო გეგშაგორას. ედომუშამი ნძალეფი ჰიტლერიშ ხეს რდჷ ცენტრალიზაფილი, თიში ზიტყვა არძა კანონშე მაღალას გერდჷ. ხეშუულაფა ვა რდჷ კოორდინირაფილი, ვა რდჷ წოროხანდაშ ორგანო, ხვალო რდჷ შხვადოშხვა ფრაქციეფი, ნამუეფჷთ ხემანჭუაფაშ დო ჰიტლერიშ ჯგირიშ ზალებაშ (მაფორუალაშ) მოპალუაშო იბურჯჷდეს. კაბეტი დეპრესიაშ ბორჯის, ნაცისტეფქ აკადგინეს ეკონომიკური სტაბილურალა, მონკა ოურდუმე ხარჯეფიშ დო ესვარილი ეკონომიკაშ ხარჯიშა ქიანას მასობური უმუშელარაშ პრობლემა მონწყეს. იმანჯჷ შანულამი ჯარალობურ სამუშებქ, თინეფს შქას ავტობანეფიშ (ბიწორი ავტომაგისტრალეფიშ) აკოგაფა. ეკონომიკური სტაბილურალაშ დორთინაქ, ქიანას რეჟიმიშ პოპულარალას უმოსო გუძინჷ.

რესურსეფი ინტერნეტის

• მასუმა რაიხი აკნაცჷმეფს (ინგლ.)
• ნაცისტური პროპაგანდა: 1933–1945 (ინგლ.)
•  ვიკიმედია-ატლასი: მასუმა რაიხი — გეოგრაფიული დო ისტორიული რუკეფი