ტურიზმი
ტურიზმი — მოსვანჯაშ, დუდიშული ბორჯიშ ხარჯებაშ ვარდა ბიზნეს ღანკეფშო შარალუას შანენს. მოსოფელიშ ტურიზმიშ ორგანიზაცია ტურისტეფს გეჸვენჯიშნერო გჷთმოთანჯჷნს: „კათა, ნამუეფით იტენა დორხველ რჩქვანელობურ ელმოლს დო მეულა შხვა აბანშა ართ წოროგეჸვენჯი წანაშე მერკე ხანით, მოსვანჯაშ, დუდიშული ბორჯიშ ხარჯებაშ ვარდა შხვა ღანკეფშო.“[1]
ტურიზმიქ პოპულარულ, გლობალურ საქვარუათ გჷნირთჷ 2010 წანას, მოსოფელიშ მასშტაბით 940 მილიონ ოერეფოშქაშე ტურისტული გილაღვერღვინქ იმანჯჷ, ნამუთ 6,6 %-იანი ძინა რდჷ 2009 წანაწკჷმა ალაზჷმაფათ. 2010 წანას, ერეფოშქაშე ტურიზმშე მეღებულ მიშნაველეფქ $919 მილიარდი ააშ დოლარი აკადგინჷ (693 მლრდ ევრო), ნამუთ კინოხიანი წანაწკჷმა ალაზჷმაფათ 4,7 %-იანი ძინა რდჷ.[2] 2000-იანი წანეფიშ ბოლოს, მოხვალამირ მოსოფელიშ ფინანსურ კრიზისიქ ტურიზმშა ოგინაფჷლეთ გლახათ იქიმინჷ, დჷკი ულა დაჭყჷ 2008 წანაშ მანგის დო კინ თიმ წანას ოერეფოშქაშე ტურისტული გილაღვერღვინიშ რიცხუქ 28-ით დირკჷ.[3] თე ნეგატიური ტენდენციაქ ხოლო უმოსო ინტენსიურო გჷნირთჷ 2009 წანას, თიშ გეშა, ნამჷ-და მიარე ქიანას გიფაჩჷ H1N1 ვირუსიქ, ნამუსჷთ ოერეფოშქაშე ტურისტული გილაღვერღვინიშ 4%-იანი რკებაქ მაჸუნჷ დო თიქ 880 მილიონი აკადგინჷ, მეღებულ მიშნაველეფქ 6%-ით დერკჷ.
ტურიზმი ოთელარე შანულობაში რე მიარე ქიანაშო, სამანგათ, მუჭომეფით რე: საფრანგეთი, ეგვიპტე, საბერძნეთი, ლიბანი, ისრაელი, გოართოიანაფილი ომაფე, ააშ, ესპანეთი, იტალია, ტაილანდი, საქორთუო დო მიარე კოკამი ერი, თიჯგურეფი, მუჭომეფით რე: ბაჰამეფი, ფიჯი, მალდივეფი, ფილიპინეფი, სეიშელიშ კოკეფი, ჰავაი. თეს უმაართაშე გოპიჯაფილი რე ფართო ინვესტიციეფით შხვადოშხვა საქვარუას, გიშაკერძაფილო ნინალაშ სფეროს, მუშ შედეგო, ნინალაშ ინდუსტრიას დასარჯებაშ შილებუამობა დიდწილო არსხუაფუ ტურიზმის. სერვისიშ თე ინდუსტრია იკათუანს სატრანსპორტე გჷნოღალეფიშ სერვისის, სამანგათ ავიაციას, საკრუიზე ნიშეფს, ტაქსეფს, გომენძელებაშ სერვისის, მუჭომეფით რე ოხორებელს მილარინაფა (სასუმარე დო შხვადოშხვა ბინა). თაშნეშე თე ინდუსტრიას ორხველჷ ართუაფალი აბანეფი, მუჭომეფით რე ართუაფალი პარკეფი, კაზინოეფი, სავაჭარე ცენტრეფი, მუსიკალური დჷნაწესებუეფი დო თეატრეფი.
ისტორია
რედაქტირაფამოსვანჯაშ დო ართუაფაშ ღანკით შარალუაქ მაართაშე პოპულარულო გჷნირთჷ ჯვეშ რომაალეფს შქას, ნამუეფით თარო პირამიდეფიშ ოძირაფშა მიშეს. უკულიანი შარალუაშ ფორმეფი დო გეოგრაფია იფართებუ. უმოსი მიარეფერამი გჷნირთუ თე შარალუაშ ღანკეფით: ოძარაფე, ოგურაფე, რელიგიური დო შხვა. აკმიგაფუ მოშარეეფიშ ობორჯეთ დარენჯი ჸუდეეფი, სასუმაროეფი, ქარვასლეფი, სუმარიშ ჸუდეეფი, ელიტარული ფალეფიშ წჷმმარინაფალეფშ ოზარხულე აგარაკეფი, რეზიდენციეფი.
მახორობაშ თი მოღვენე ფენეფიშ წჷმმარინაფალეფს, ნამუეფით ჩინებაშმოჸოროფალაშო მიშარუანა შხვაშ თური ქიანეფშა, XVII ოშწანურაშ დალიაშე ტურისტეფი ჯოხონა. ორეწუალე რევოლუციაშ უკული, XVIII-XIX ოშწანურეფს გჷმოგონაფილქ იჸუ ორქმალქ დო მახინწალქ, ნამუქჷთ ჸოფური გოლინა იღვენუ შარალუაშ გოაქტიურაფას. პოპულარულო გჷნმირთუ მოდეფიშ მოჸოროფეეფიშ შარალუა პარიზშა, მუსიკაშ მოჸოროფეეფიშ - იტალიაშა, ევროპაშ შხვადოშხვა ნოღაშა ოგურაფშა შარალუაქ დიდი ტურიშ ჯოხო მიპალუ. გვალო თე პერიოდის, 1841 წანას ინგლისარ ოშურიელე პიჯიქ თომას კუკიქ მაართათ განწიუ ბუნაშ შარალუას კომერციული ნინალა. ორგანიზაფილი ბუნური ტური, ნამუშათ მიშმეშჷ 20 წუთიანი შარალუა რკინაშარათ, ჩაიშ, ფუნთუშეფიშ დო ოშურე ორკესტრიშ აზარაფათ. რზას ექსკურსიანჯღვერიშ ფუნქცია მუქ კუკიკ იკისრჷ. თე შარალუს ოკათუდჷ 450 ადამიერი დო ირშო 1 შილინგო იფასებუდჷ. კუკიშ თე რჯება ონინალუდჷ უმოსო სოციალურ ღანკეფს, ვინდარო კომერციულს. თინა მინჭაფუდჷ თე რჯებათ უძირაფუდკო, ნამჷ-და შილებედჷ დუდიშული ბორჯიშ ღანკმეწონილო გჷმორინაფა. თეშ უმკუჯინალო, თე ფაქტი ორგანიზაფილი, კომერციული ტურიზმიშ მაართა ბიჯგო რე მერჩქინელი. ეიოშანალი რე, ნამჷ-და ბრიტანეთის ასე ხოლო რსებენს თე ტურისტული ფირმა ჯოხოდვალათ Thomas Cook and Son.
XX ოშწანურაშ დაჭყაფუს, შანულამ მოლინათ შილებე იკოროცხას ავტომობილიშ გჷმოგონაფაქ, მარა მაართა მოსოფელიშ ლჷმაშახ ტურისტეფიშ თარი მალობა იშენით ორკინაშარე დო ონიშოლე ტრანსპორტით რგებაფულენდჷ. 20-30-იან წანეფს გამკორჩქინდჷ ტრანსპორტიშ ხოლო ართი ეფექტიანი საშუალებაქ - ფურინჯიქ, ნამუთ აჭყანიერენს ტურისტულ აქტივობას.
XX ოშწანურაშ მაჟირა გვერდშე იჭყაფუ მასობური ერეფოშქაშე ტურიზმიშ გოვითარაფაშ ხანა. 1950 წანას, ერეფოშქაშე ტურისტეფიშ მუდანობაქ 25 მილიონს მიანჭჷ, 1970 წანას — 170 მილიონს, 1990 წანას — 400 მილიონს. ასე უმენტაშო არძა ადამიერი მეტნარკებო დოკაფილი რე ტურისტულ საქვარუას. XX ოშწანურაშ ბოლოს ედომუშამ მოსოფელს 4,5 მილიარდი ტურისტიქ მიშარუ, თინეფს შქას 10% ოერეფოშქაშე ტურისტი რდჷ დო ირწანურო ახარჯენდეს 100-150 მილიარდ ააშ დოლარს.
ტურისტული შარალუაშ გეოგრაფია გორკვიაფილი მუშობურობეფით იხასიათებუ. ოერეფოშქაშე ტურისტეფიშ 2/3 ევროპაშ ქიანეფს შარალენს. უკული არძაშე პოპულარული რეგიონი რე ამერიკა, ნამუშ წილო მოურს ტურისტეფიშ 20%, ბჟაეიოლი აზიაშ დო რჩქალი ოკიანეშ ქიანეფშა მოურს 10%, აფრიკაშა 3%.
მოსოფელიშ ტურიზმიშ სტატისტიკა დო ფასებეფი
რედაქტირაფაერეფოშქაშე ტურისტეფიშით არძაშე ძირაფონი ქიანეფი
რედაქტირაფა
2010 წანას, მოსოფელიშ მასშტაბით 940 მილიონი ოერეფოშქაშე ტურისტული გილაღვერღვინქ იჸუ, ნამუთ კინოხ წანაწკჷმა ალაზჷმაფათ 6.6%-ით უმოსი რდჷ.
გიმე მოჩამილი რე ოერეფოშქაშე ტურისტეფიშით მოსოფელიშ ვითი არძაშე ძირაფაფონი ქიანა, ნამუსჷთ ობჟინუანს მოსოფელიშ ტურიზმიშ ორგანიზაცია. მუჭოთ რცხილშე რჩქჷნ, 2009 წანაწკჷმა ალაზჷმაფათ ჩინეთიქ უწორუ ესპანეთის, ართი ეშალით წჷმი აწიკინჷ დო მოსოფელიშ მასუმა არძაშე ძირაფაფონ ქიანათ გჷნირთჷ. ვითულშა მიშმალი ქიანეფიშ უმენტაშობა ევროპული სახენწჷფოეფი რე.
| რანგი | ქიანა | მტოშ რეგიონული დორთუალა [4] |
ერეფოშქაშე ტურისტული შარალუეფი (2013)[5] |
ერეფოშქაშე ტურისტული შარალუეფი (2012)[5] |
თირუა 2012/2013 (%) |
თირუა 2011/2012 (%) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  საფრანგეთი |
ევროპა | 84.7 მილიონი | 83.0 მილიონი |  2.0 |
1.8
|
| 2 |  ააშ |
ოორუე ამერიკა | 69.8 მილიონი | 66.7 მილიონი | 4.7 |
6.3
|
| 3 |  ესპანეთი |
ევროპა | 60.7 მილიონი | 57.5 მილიონი | 5.6 |
2.3
|
| 4 |  ჩინეთი |
აზია | 55.7 მილიონი | 57.7 მილიონი |  3.5 |
0.3
|
| 5 |  იტალია |
ევროპა | 47.7 მილიონი | 46.4 მილიონი | 2.9 |
0.5
|
| 6 |  თურქეთი |
ევროპა | 37.8 მილიონი | 35.7 მილიონი | 5.9 |
3.0
|
| 7 |  გერმანია |
ევროპა | 31.5 მილიონი | 30.4 მილიონი | 3.7 |
7.3
|
| 8 | .svg){kind=small} გოართოიანაფილი ომაფე |
ევროპა | 31.2 მილიონი | 29.3 მილიონი | 6.4 |
0.1
|
| 9 |  რუსეთი |
ევროპა | 28.4 მილიონი | 24.7 მილიონი | 11.2 |
13.5
|
| 10 |  ტაილანდი |
აზია | 26.5 მილიონი | 22.4 მილიონი | 8.8 |
9.1
|
ოერეფოშქაშე ტურიზმშე მეღებული მიშნაველეფი
რედაქტირაფა2010 წანას, ოერეფოშქაშე ტურიზმიშე მეღებულმა მიშნაველეფქ $919 მლრდ ააშ დოლარი აკადგინჷ (693 მლრდ ევრო),[6] ნამუთ 2009 წანაწკჷმა ალზჷმაფათ 4.7%-იანი ძინა რდჷ. რცხილს მოჩამილი რე 2010 წანაშ სადიო ქიანეფიშ ვითული მიშნაველეფიშჸურე, მოსოფელიშ ტურიზმის ორგანიზაციაშ მუნაჩემეფით. ეიოშანალი რე, ნამჷ-და თინეფიშ უმენტაშობა ევროპული ქიანა რე, მარა ლიდერობას კინ ააშ აგჷნძარენს.
| რანგი | ქიანა | მტოშ რეგიონული დორთუალა |
საირიანო ტურიზმიშ მიშნაველეფი (2010)[2] |
|---|---|---|---|
| 1 | ააშ |
ოორუე ამერიკა | $103.5 მილიარდი |
| 2 | ესპანეთი |
ევროპა | $52.5 მილიარდი |
| 3 | საფრანგეთი |
ევროპა | $46.3 მილიარდი |
| 4 | ჩინეთი |
აზია | $45.8 მილიარდი |
| 5 | იტალია |
ევროპა | $38.8 მილიარდი |
| 6 | გერმანია |
ევროპა | $34.7 მილიარდი |
| 7 | გოართოიანაფილი ომაფე |
ევროპა | $30.4 მილიარდი |
| 8 |  ავსტრალია |
ოკიანეთი | $30.1 მილიარდი |
| 9 |  ჰონგ-კონგი (ჩინეთი) |
აზია | $23.0 მილიარდი |
| 10 | თურქეთი |
ევროპა | $20.8 მილიარდი |
ერეფოშქაშე ტურიზმიშ ნახარჯებუ
რედაქტირაფამოსოფელიშ ტურიზმიშ ორგანიზაციაქ გაბჟინუ თი ქიანეფიშ ვითული, ნამუეფქჷთ 2010 წანას არძაშე უმოსი დახარჯეს ერეფოშქაშე ტურიზმის (ტურისტეფიშ გენერატორი ქიანეფი)
| რანგი | ქიანა | მტოშ რეგიონული დორთუალა |
საირიქანო ტურიზმიშ ნახარჯებუ (2010)[2] |
|---|---|---|---|
| 1 | გერმანია |
ევროპა | $77.7 მილიარდი |
| 2 | ააშ |
ოორუე ამერიკა | $75.5 მილიარდი |
| 3 | ჩინეთი |
აზია | $54.9 billion |
| 4 | გოართოიანაფილი ომაფე |
ევროპა | $48.6 მილიარდი |
| 5 | საფრანგეთი |
ევროპა | $39.4 მილიარდი |
| 6 |  კანადა |
ოორუეი ამერიკა | $29.5 მილიარდი |
| 7 |  იაპონია |
აზია | $27.9 მილიარდი |
| 8 | იტალია |
ევროპა | $27.1 მილიარდი |
| 9 | რუსეთი |
ევროპა | $26.5 მილიარდი |
| 10 | ავსტრალია |
ოკიანეთი | $22.5 მილიარდი |
ერეფოშქაშე ტურისტეფით არძაშე ძიარაფაფონი ნოღეფი
რედაქტირაფა| ერეფოშქაშე ტურისტებიშ მუდანობაშჸურე არძაშე ძირაფაფონი ნოღეფი ართი წანას | |||||||||||
| ნოღა | ქიანა | ერეფოშქაშე ტურისტეფი (მილიონი) |
წანა/ხვილაფა | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| პარიზი | საფრანგეთი |
15.1 | 2010[7] | ||||||||
| ლონდონი | გოართოიანაფილი ომაფე |
14.6 | 2010[8] | ||||||||
| ნიუ-იორკი | ააშ |
9.7 | 2010[9] | ||||||||
| ანტალია | თურქეთი |
9.2 | 2010[10] | ||||||||
| სინგაპური |  სინგაპური |
9.2 | 2010[11] | ||||||||
| კუალა-ლუმპური |  მალაიზია |
8.9 | 2010[12] | ||||||||
| ჰონგ-კონგი | ჰონგ-კონგი |
8.4 | 2010 (ვემშმურს მაძრაფუეფი კონტინენტური ჩინეთშე)[13] | ||||||||
| დუბაი |  არაბეფიშ გოართოიანაფილი საამიროეფი |
8.3 | 2010[14] | ||||||||
| ბანგკოკი | ტაილანდი |
7.2 | 2010[15] | ||||||||
| სტამბოლი | თურქეთი |
6.9 | 2010[10] | ||||||||
ტურიზმიშ გვარობეფი
რედაქტირაფატურიზმიშ მატერიალურ-ტექნიკური ბაზა
რედაქტირაფათაშნეშე ქოძირით
რედაქტირაფატურიზმიშ ობიექტეფი
რედაქტირაფარესურსეფი ინტერნეტის:
რედაქტირაფა- მოსოფელიშ ტურიზმიშ ორგანიზაცია
- Recreation and Leisure Studies at the Open Directory Project Archived 2011-09-26 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- ქორთული ტურიზმიშ ახალი ამბეეფი
ტურისტული კომპანიეფი საქორთუოს
- სოშარალე ცენტრი
- ექსპლორ ჯორჯია
- სენჩერი თრეველი Archived 2021-05-16 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- კაუკაზუს თრეველი
- ჯელენთ თრეველ
სქოლიო
რედაქტირაფა- ↑ UNWTO technical manual: Collection of Tourism Expenditure Statistics (PDF). World Tourism Organization (1995). კითხირიშ თარიღი: 2009-03-26.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 UNWTO Tourism Highlights - 2011 Edition. კითხირიშ თარიღი: 26 ფურთუთა 2011.
- ↑ (June 2008) „UNWTO World Tourism Barometer June 2008“ 6 (2). კითხირიშ თარიღი: 2008-08-01.
- ↑ See [1] Archived 2018-11-15 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine. Retrieved 14 November 2012.
- ↑ 5.0 5.1 2014 Tourism Highlights. მოსოფელიშ ტურიზმიშ ორგანიზაცია (2013). კითხირიშ თარიღი: 13 June 2014.
- ↑ World Tourism Organization releases tourist arrival statistics (worldtourismdirectory.com) Archived 2011-10-01 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- ↑ Estimation extrapolated from Paris's tourism office : Key figures Archived 2011-07-22 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- ↑ Visit Britain. Visit Britain (2011). კითხირიშ თარიღი: 18 May 2011.
- ↑ International Visitors to NYC 2009. NYC & Company (2010). კითხირიშ თარიღი: 2 June 2010.
- ↑ 10.0 10.1 Number of Arriving-Departing Foreigners and Citizens. Tourism Statistics. თურქეთიშ კულტურაშ დო ტურიზმიშ სამინისტრო (2010). კითხირიშ თარიღი: 28 January 2011.
- ↑ UNWTO Highlights - 2011 Edition. UNWTO Highlights - 2011 Edition (1 July 2011). კითხირიშ თარიღი: 1 July 2011.
- ↑ Malaysia Hotel Guests by State, January-December 2010: Kuala Lumpur. Tourism Malaysia (March 2011). კითხირიშ თარიღი: 09 April 2011.
- ↑ 2010 YEARLY VISITOR ARRIVALS & SPENDING HIT NEW HEIGHTS. ჰონგ-კონგიშ ტურიზმიშ სააგენტო (26 January 2011). კითხირიშ თარიღი: 15 March 2011.
- ↑ Department of Tourism and Commerce Marketing Archived 2012-03-24 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
- ↑ Department of Tourism